Την Τρίτη το μεσημέρι, στο γραφικό Σούλι, ανάμεσα στα καταπράσινα βουνά της Θεσπρωτίας, σηκώθηκε ψηλά η Ελληνική σημαία, καλύπτοντας μια επιφάνεια 32,5 τετραγωνικών μέτρων.
Ήταν μια στιγμή εντυπωσιακής συναισθηματικής φόρτισης, ένας σεβασμός προς τους Σουλιώτες που αγωνίστηκαν με τόσο θάρρος και αφοσίωση για την Ελευθερία.
Με πρωτοβουλία της Περιφερειακής Ενότητας Θεσπρωτίας, μια πρωτοβουλία που είχε σκοπό να τιμήσει τον ηρωισμό των κατοίκων του Σουλίου και να αναδείξει την ιστορική τους προσφορά στον αγώνα για την ελληνική ανεξαρτησία, η σημαία που αναρριχήθηκε στα 12 μέτρα, μπροστά από το Βουλευτήριο των Σουλιωτών, αντιπροσωπεύει την ανεκτίμητη αξία του ηρωικού αυτού χώρου της ελληνικής ιστορίας.
Η τελετή έπαρσης ήταν όμορφη στην απλότητά της, αλλά εξαιρετικά συναισθηματική. Παραβρέθηκαν οι λιγοστοί κάτοικοι του ορεινού Σουλίου, αλλά ο σεβασμός προς τους πρόγονους που αγωνίστηκαν για την ελευθερία ξεχείλιζε συγκινητικός.
Έφυγε από τη ζωή τη Δευτέρα 2 Οκτωβρίου ο Σουλιώτης Στρατηγός Λάμπρος Τζαβέλας, απόγονος της μεγάλης και ιστορικής, σουλιώτικης οικογένειας των Τζαβελλαίων.
Με υψηλό το φρόνημα της φιλοπατρίας και την έμπρακτη αγάπη του για τον τόπο καταγωγής του και κοιτίδα των προγόνων του, το Σούλι, ποτέ δεν έπαψε από τη νεότητά του, να το επισκέπτεται συχνά, να νοιάζεται για την ανάδειξή του και να αποτίει φόρο τιμής στα ιερά του χώματα.
Ευτύχισε πριν φύγει, να δει αναστηλωμένο το σπίτι των προγόνων του στο Σούλι, έργο που τόσο μόχθησε μαζί με το γιο του Κώστα, για την πραγματοποίησή του.
Ο πρόεδρος του Ομίλου Απόδοσης Τιμών και Ιστορικής Αναβίωσης Σουλίου “Σουλιώτες”, Ηλίας Ζέρβας, το Δ.Σ. και όλα τα μέλη, σε ανακοίνωσή τους, τονίζουν:
“Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένεια του, ιδιαίτερα, στο γιο του Κώστα, συμπαραστάτη και συνεχιστή του ονόματος, του έργου τού πατέρα του και της ένδοξης φάρας των Τζαβελαίων.
Το απόγευμα της Πέμπτης 28 Σεπτεμβρίου 2023στον Μητροπολιτικόν Ιερό Ναό Αγίου Δονάτου Παραμυθίας τελέσθηκε Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός, μετ’ αρτοκλασίας προεξάρχοντος του Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Μολυβδοσκεπάστου Αρχιμανδρίτου π. Αρσενίου Μάϊπα, κληρικών της Ιεράς Μητροπόλεως, παρουσία των πολιτικών αρχών του Νομού Θεσπρωτίας και πιστών που τίμησαν με την παρουσία τους την εορτή του πολιούχου της Παραμυθιάς.
Τον θείο λόγο κήρυξε ο Αρχιμανδρίτης π. Μεθόδιος Ντελής, Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Γηρομερίου.
Μετά το πέρας του Εσπερινού ακολούθησε η λιτάνευση των Ιερών λειψάνων και της Εικόνος του Αγίου Δονάτου εντός της πόλεως της Παραμυθιάς.
Την Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου 2023, στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό Αγίου Δονάτου Παραμυθίας τελέσθηκε Όρθρος και Θεία Λειτουργία μετά θείου κηρύγματος.
Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας τελέσθηκε Αρχιερατικό Μνημόσυνο υπέρ των 49 εκτελεσθέντων προκρίτων της Παραμυθίας από τα Στρατεύματα Κατοχής χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης κ.κ.ΑΝΔΡΕΟΥ τοποτηρητού της Ιεράς Μητροπόλεως Παραμυθίας ο οποίος πριν την απόλυση της εορτής κήρυξε θείο λόγο.
Εν συνεχεία ακολούθησε πομπή προς το Μνημείο των εκτελεσθέντων όπου τελέσθηκε Αρχιερατική επιμνημόσυνη Δέηση παρουσία των αρχών της πόλεως και των συγγενών αυτών.
Τον Ιούλιο του 1941 η Ιταλική Κυβέρνηση διόριζε με Διάταγμα τον αρχηγό της εγκληματικής μαφίας από την Παραμυθιά Τζεμίλ Ντίνο, σαν Ύπατο Αρμοστή Θεσπρωτίας, ο οποίος μάλιστα δεν εμφανίστηκε για να αναλάβει τα καθήκοντά του.
Για να τρομοκρατήσουν ακόμη περισσότερο το Ελληνικό στοιχείο και να επιδείξουν στην Ελληνική Κυβέρνηση τη θέλησή τους οι Τσάμηδες, ότι επιθυμούν την απόσπαση του Νομού Θεσπρωτίας από τον ελληνικό κορμό, δολοφονούν μπρος στο Νομαρχιακό κατάστημα τον αναπληρωτή Νομάρχη Γεώργιο Βασιλάκο.
Η δολοφονία αυτή υπήρξε το σύνθημα των ομαδικών εκτελέσεων σε ολόκληρο το Νομό, με κορύφωση την εκτέλεση των 49 προκρίτων της Παραμυθιάς (29-9-1943).
Διευθύνων νους για την συστηματοποίηση του έργου της εξολοθρεύσεως του ελληνικού στοιχείου ήταν η διαβόητη τρομοκρατική οργάνωση KSILIA δηλαδή το «Αλβανικό Σύστημα Πολιτικής Διοικήσεως» που συγκροτήθηκε προς τούτο τον Ιούλιο του 1942.
Παράλληλα ιδρύθηκε η Αλβανική Φασιστική Νεολαία «Μιλίτσια» και δημιούργησαν 14 τάγματα
ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ «ΑΛΒΑΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ (K.S.I.L.I.A.) ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ ΣΤΗ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ»
1. Δολοφονηθέντες υπό Τσάμηδων μόνων ή εν συνεργασία με τα στρατεύματα κατοχής: 632
2. Εξαφανισθέντες και απαχθέντες ως όμηροι : 428
3. Βιασμοί γυναικών και κορασίδων : 209
4. Απαγωγαί : 31
5. Πυρποληθείσαι οικίαι : 2.332
6. Λεηλατηθέντα ολοσχερώς χωρία : 53
7. Διαρπαγέντα ζώα :
(α) Αιγοπρόβατα : 37556
(β) Βοοειδή : 9.285
(γ) Ιπποειδή : 4.185
(δ) Πουλερικά (ένα μέρος) : 30.000
(ε) Κυψέλαι : 742
Τα ανωτέρω είναι κατώτερα της πραγματικότητος.
Την άνοιξη του 1944, στα πλαίσια των επιχειρήσεων εναντίον των Γερμανών στην Ήπειρο, κρίθηκε αναγκαίο από την Βρετανική συμμαχική αποστολή να καταλάβει ο Ζέρβας τις Ηπειρωτικές ακτές στην περιοχή της Πάργας που ελέγχουν οι Τσάμηδες, προκειμένου να γίνεται πιο εύκολα ο εφοδιασμός του ΕΔΕΣ με πλοιάρια από την Ιταλία. Στις επιχειρήσεις αυτές στο πλευρό των Γερμανών πολέμησαν και ένοπλα σώματα Τσάμηδων, ιδιαίτερα στην περιοχή της Πάργας, της Παραμυθιάς και της Ηγουμενίτσας.
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί η μάχη της Μενίνας (17/18-8-1944), όπου μαζί με τους 92 νεκρούς και 109 αιχμαλώτους Γερμανούς, είχαν και οι συμπολεμιστές τους Τσάμηδες 86 νεκρούς και 7 αιχμαλώτους, έναντι 6 ανδρών του ΕΔΕΣ και του Άγγλου Ταγματάρχου Δαβίδ Ουάλλας.
Ακολουθεί επετειακό κείμενο για την 29η Σεπτεμβρίου 1943 από τον γιο ενός εκτελεσθέντα:
Κάπου ανάμεσα στα άπειρα τραγικά γεγονότα της κατοχικής περιόδου παραμένει λησμονημένο και αποσιωπούμενο ένα γεγονός σημαδιακό για την ιστορία της Ηπείρου στα χρόνια της κατοχής.
Η σφαγή των προκρίτων της Παραμυθιάς (όπως ονομάζεται στα κατοπινά χρόνια). Ήταν η εποχή που οι Γερμανοί ανέλαβαν πλήρως τον έλεγχο της Ελλάδος μετά την παράδοση της Ιταλίας και ανάμεσα τους τον έλεγχο της Ηπείρου.
Λίγο έξω από την Παραμυθιά ένα γερμανικό απόσπασμα (περί τα εικοσιπέντε άτομα) γύρναγε από ανιχνευτική αποστολή. Στη στροφή του φιδωτού δρόμου ένα πολυβόλο κελάηδησε. Έξι Γερμανοί έπεσαν επί τόπου. Οι αντάρτες που έστησαν την ενέδρα, λάκισαν αμέσως.
Την επομένη, μια όμορφη μέρα και ενώ η ζωή κυλούσε αργά στην μικρή Παραμυθιά μια οχλοβοή σηκώθηκε ξαφνικά και αναστάτωσε την κωμόπολη. Μια γερμανική φάλαγγα έζωσε από παντού την περιοχή και απέκλεισε όλες τις διόδους από και προς την Παραμυθιά.
Χαλασμός ακολούθησε. Ο κόσμος αισθανόμενος το κακό πανικοβλήθηκε. Oι Γερμανοί κάνουν μπλόκο! Μέσα στο πανικό όμως, πανάρχαιες αταβιστικές συνήθειες ξύπνησαν από μακροχρόνιο λήθαργο. Έτσι οι κάτοικοι, οι απλοί αγρότες το πρώτο που σκέφτηκαν ήταν να σώσουν τις αρχές του χωριού, τους προκρίτους, με τον αρχαίο σεβασμό προς τις κεφαλές της κοινωνίας.
“Κύριε προϊστάμενε, πρέπει να κρυφτείτε” είπαν δυο απλοί Ηπειρώτες στον νεότατο προϊστάμενο των TTT (ταχυδρομείο, τηλέφωνο, τηλέγραφος) – και πατέρα του υπογράφοντος. Τον οδήγησαν στη εκκλησία όπου κάτω από την Άγια Τράπεζα υπήρχε μια κρύπτη, απομεινάρι άλλων σκοτεινών εποχών.
Οι Γερμανοί όμως δεν άρχισαν τις συλλήψεις αμέσως. Ίσως γιατί περίμεναν να ξεθαρρέψει ο κόσμος. Ίσως γιατί κάτι άλλο περίμεναν. Και αυτό το κάτι άλλο δεν άργησε να φανεί. Ήταν ένα μπουλούκι από κουκουλοφόρους Τσάμηδες, με την στολή της πολιτοφυλακής των Τσάμηδων.
Ήταν αυτοί που θα υπεδείκνυαν στους Γερμανούς κατακτητές τα πρόσωπα που έπρεπε να εκτελεστούν. Και τότε το κακό άρχισε. Το προσωπικό του σταθμού TTT είχε καταφύγει σύσσωμο (τρία άτομα) σε ερημικό σπίτι για να κρυφτεί. Παρακολουθούν κρυμμένοι απέναντι το σπίτι του Γενικού Επιθεωρητή Μέσης Εκπαίδευσης Ηπείρου. Δυο Γερμανοί και δυο Τσάμηδες κτυπούν την πόρτα. Εμφανίζεται η γυναίκα του επιθεωρητή, έγκυος στον όγδοο μήνα, στην πόρτα. Ρωτούν να μάθουν που είναι ο Επιθεωρητής (διερμηνέας ένας Τσάμης). Αυτή απαντά πως δεν ξέρει. Δυο υποκόπανοι σηκώνονται και κτυπούν την γυναίκα στην κοιλιά και στο πρόσωπο. Πέφτει κάτω.
Ο επιθεωρητής κρυμμένος σε σοφίτα στο σπίτι, βγαίνει να σώσει την γυναίκα του. Τον πιάνουν. Μετά ζώνουν το ερημόσπιτο. Ετοιμάζονται να σπάσουν την πόρτα, όταν ένας Γερμανός έρχεται να τους πει ότι πιάσαν και τους εξήντα που ήθελαν. Οι Γερμανοί λένε ότι θα τους μεταφέρουν για ανάκριση. Ο επιθεωρητής ένας λεβέντης άντρας λέει στους συγκρατούμενους του ότι πάνε να τους χαλάσουν. Σκίζουν τα ατομικά τους έγγραφα κατά την μεταφορά τους με καμιόνια και μετά αποφασίζουν να το σκάσουν. Ρίχνονται στους φρουρούς και πηδάν από τα καμιόνια. Μερικοί τα κατάφεραν. Ο επιθεωρητής δεν μπόρεσε. Λίγα μέτρα πριν την ελευθερία μια ριπή αυτομάτου τον γάζωσε.
Το γεγονός της σφαγής δεν είναι απομονωμένο από τα γενικότερα δρώμενα της περιόδου εκείνης.
Τα συμπεράσματα δεν είναι απλά καθώς υπάρχουν λεπτομέρειες που το φωτίζουν.
Οι περισσότεροι των εκτελεσμένων ανήκαν στον ΕΔΕΣ και οι αντάρτες που χτύπησαν τους Γερμανούς ήταν Ελασίτες.
Πολλοί ιστορικοί υποστήριξαν ότι μια από τις πιο πετυχημένες στρατηγικές του ΕΛΑΣ στον πόλεμο που εξαπέλυσε έναντι κάθε εθνικής ομάδος ήταν και η παραπάνω, να δημιουργεί επεισόδια έξω από περιοχές μη ελεγχόμενες από αυτόν και να αφήνει την καταστροφή τους στους Γερμανούς, δρέποντας αργότερα τους καρπούς.
Όσο για τους Τσάμηδες, αυτά τα φίδια που τόσο καιρό έτρεφε η Ελλάδα στον κόρφο της και που έδειξαν το πραγματικό τους πρόσωπο στον πόλεμο, το δικαστήριο εγκληματιών πολέμου στα Γιάννενα που συστήθηκε μετά την απελευθέρωση, εξέδωσε 5500 καταδικαστικές αποφάσεις εναντίον τους (ερήμην) οι περισσότερες εις θάνατον, σε σύνολο πληθυσμού 22000 .
Οι Τσάμηδες το έσκασαν. Και αντί να τους κυνηγούμε ακόμα και σήμερα όπως κάνουν οι Εβραίοι για τους Nazi, συζητάμε για τις περιουσίες τους.
Γιώργος Απέργης
Σώμα Τσάμηδων παρουσιάζει όπλα στον Γερμανό αξιωματικό κατά τη διάρκεια της Κατοχής στη Θεσπρωτία
ΟΙ 49 ΠΡΟΚΡΙΤΟΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ ΚΑΘ’ ΥΠΟΔΕΙΞΙΝ ΤΩΝ ΤΣΑΜΗΔΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΤΟΥΣ ΣΤΙΣ 29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943
Πανελλαδική 24ωρη απεργία στα πλοία της ακτοπλοΐας για την Τετάρτη 13 Σεπτεμβρίου αλλά και την έμπρακτη στήριξη της οικογένειας του 36χρονου Αντώνη Καρυώτη, που έχασε τη ζωή του στο λιμάνι του Πειραιά μετά τα αποτρόπαια γεγονότα στο πλοίο “Blue Horizon”, αποφάσισε η Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία.
Τη συμμετοχή του στην 24ωρη Πανελλαδική Απεργία της ΠΝΟ ανακοίνωσε το Σωματείο Ναυτεργατών Κέρκυρας – Ηγουμενίτσας- Παξών και Διαποντίων Νήσων «Ο Άγιος Σπυρίδων», για αύριο Τετάρτη 13 Σεπτεμβρίου από 00:01 έως και 23:59.
Όπως ανακοινώθηκε από το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ηγουμενίτσας, προς αποφυγή ταλαιπωρίας το επιβατικό κοινό που επιθυμεί να μετακινηθεί προς Λιμένες Ιταλίας και προς Λιμένες Κέρκυρας – Λευκίμμης – Παξών, παρακαλείται να ενημερώνεται σχετικά από τα τοπικά Ναυτικά Πρακτορεία και το Κεντρικό Λιμεναρχείο Ηγουμενίτσας.
Στις 6 Οκτωβρίου θα κάνει πρεμιέρα ο Λάμποβος, το παλιότερο παραδοσιακό παζάρι της Ηπείρου. Παρά την προεκλογική περίοδο, ο Δήμος Σουλίου προχωρά κανονικά στην πραγματοποίησή του.
Όλοι οι ενδιαφερόμενοι για χώρους στην εμποροπανήγυρη θα πρέπει να καταθέσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά ως τις 13 Σεπτεμβρίου.
Εκτιμάται ότι φέτος οι συμμετοχές θα ξεπεράσουν τις 400 ενώ παρόντες θα είναι και πάλι οι τοπικοί έμποροι.
Το παραδοσιακό παζάρι της Παραμυθιάς διαρκεί επτά ημέρες και προσελκύει πλήθος επισκεπτών από ολόκληρη την Ήπειρο.
Την Παρασκευή 25 Αυγούστου 2023 η Εκκλησία εόρτασε τη μνήμη των Αγίων ενδόξων Αποστόλων Βαρθολομαίου και Τίτου.
Κατά την ημέρα αυτή άγει τα ονομαστήριά του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Παραμυθίας κ.κ. Τίτος.
Στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό Αγίου Δονάτου την Πέμπτη παραμονή της εορτής τελέσθηκε Μέγας Αρχιερατικός Εσπερινός μετ΄ αρτοκλασίας, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας κ.κ. Τίτου, πλαισιωμένου από ιερείς της Ιεράς Μητροπόλεως.
Την Παρασκευή ανήμερα της εορτής τελέσθηκε Όρθρος και Αρχιερατική Θεία Λειτουργία μετ’ αρτοκλασίας ιερουργούντος του εορτάζοντος Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας κ.κ. Τίτου συνοδευόμενος από τον Γενικό Αρχιερατικό Επίτροπο πρωτοπρεσβύτερο π. Βελισσάριον και ιερείς της Ιεράς Μητροπόλεως.
Προ της Απολύσεως διαβάστηκε η εγκύκλιος του Σεβ. Μητροπολίτου κ. Τίτου περί της παραιτήσεως του εκ της θέσεως του ως ενεργεία Μητροπολίτης.
Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας ο Σεβασμιώτατος δέχθηκε ευχές από τις αρχές του τόπου, κληρικούς και πιστούς.
Τίτου, τοῦ Σεβασμιωτάτου και θεοπροβλήτου Μητροπολίτου, τῆς Ἁγιωτάτης Μητροπόλεως Παραμυθίας, Φιλιατῶν, Γηρομερίου και Πάργας, ὑπερτίμου και ἐξάρχου πάσης Θεσπρωτίας, ἡμῶν δε Πατρός και Ποιμενάρχου, πολλά τα ἔτη!
Την παραίτησή του από τα καθήκοντά του απέστειλε στην Ιερά Σύνοδο ο Μητροπολίτης Παραμυθίας Τίτος.
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση “ο Μητροπολίτης κ. Τίτος χθες, ημέρα Πέμπτην, 17η τοῦ μηνός Αὐγούστου τοῦ ἔτους 2023, ἔθεσε τήν παραίτησή του ἐκ τῶν καθηκόντων του ὡς ἐν ἐνεργείᾳ Μητροπολίτης στόν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερώνυμο καί στήν Ἱερά Σύνοδο”.
Ο Μητροπολίτης Τίτος γεννήθηκε το 1931 στον Πειραιά. Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1974 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Παραμυθίας, Φιλιατῶν, Γηρομερίου και Πάργας.
Κατόπιν αυτού ανοίγει ο δρόμος για τη διαδοχή του.
O ΕΔΕΣ συντρίβει Γερμανούς και αλβανοτσάμηδες στη Θεσπρωτία
Ήδη από το τέλος Φεβρουαρίου 1944 ο Ναπολέων Ζέρβας συγκρότησε την Χ (10η) Μεραρχία, με επικεφαλής τον Αντισυνταγματάρχη Β. Καμάρα και σκοπό την απελευθέρωση της Θεσπρωτίας, όπου εκτός από τους Γερμανούς, οι άνδρες του ΕΔΕΣ είχαν να αντιμετωπίσουν και τους Τσάμηδες, που όχι μόνο συνεργάστηκαν με τους Ιταλούς και αργότερα τους Γερμανούς, αλλά αποτελούσαν πραγματική μάστιγα για τους Έλληνες της Θεσπρωτίας.
Ο Ιωάννης Αρχιμανδρίτης στο βιβλίο του «Οδύνη και Δάκρυα της Θεσπρωτίας», αναφέρει ότι οι Γερμανοί το καλοκαίρι του 1944 κατείχαν την Ηγουμενίτσα, την Παραμυθιά, την Πάργα, τους Φιλιάτες και την στρατηγικής σημασίας Μενίνα.
Οι Γερμανοί διέθεταν 3.500 άντρες, μηχανοκίνητα οχήματα και βαρύ οπλισμό. 2.500 Τσάμηδες άρτια εξοπλισμένοι ήταν στο πλευρό τους. Η Χ Μεραρχία είχε μόνο 1.200 άνδρες, ελάχιστα πυρομαχικά και ένα πολυβόλο με 4 όλμους.
Παρόλα αυτά οι δυνάμεις του ΕΔΕΣ κατόρθωσαν στις 27 Ιουνίου 1944 να ελευθερώσουν την Παραμυθιά η οποία έγινε η πρώτη ελληνική πόλη (κωμόπολη για την ακρίβεια), που απελευθερώθηκε από τους κατακτητές. Για την ιστορία, ο ΕΔΕΣ στην επιχείρηση αυτή είχε μόλις δύο νεκρούς τον Ευάγγελο Μπέλλο και το Γρηγόριο Φράγκο και έναν τραυματία, τον επιλοχία Νικόλαο Λαμπρόπουλο.
Στις 29 Ιουνίου 1944 τα αντάρτικα τμήματα κατέλαβαν αμαχητί την Πάργα. Στις 30 Ιουνίου 1944 δόθηκε η μεγάλη μάχη των Αγίων Θεοδώρων, η πρώτη σε πεδινή περιοχή.
Οι Τσάμηδες δεν μπορούσαν να δεχτούν την απώλεια της Παραμυθιάς, καθώς σ’ αυτήν εγκατέλειψαν γεμάτα τα σπίτια από θησαυρούς που είχαν αποκομίσει από τις λεηλασίες τους στα χωριά του Φαναρίου.
Γερμανός αιχμάλωτος ομολόγησε ότι ο εκ των επικεφαλής των Τσάμηδων Μαζάρ Ντίνο, δωροδόκησε με 1.000 χρυσές λίρες τον Γερμανό διοικητή των οχυρών της Μενίνας για να καταλάβει την Παραμυθιά. 300 Γερμανοί και 100 Τσάμηδες επιτέθηκαν στις 5.30 π.μ. εναντίον των ανδρών του ΕΔΕΣ στο χωριό Άγιοι Θεόδωροι. Μαχόμενοι ηρωικά οι Έλληνες αντάρτες έτρεψαν σε άτακτη φυγή Γερμανούς και Τσάμηδες.
Η μάχη της Μενίνας ήταν η σκληρότερη μεταξύ ΕΔΕΣ και Γερμανών. Αποτέλεσε την αρχή της αποχώρησης των Τσάμηδων από τη Θεσπρωτία. Ο θρίαμβος του ΕΔΕΣ αναπτέρωσε το ηθικό των αντιστασιακών οργανώσεων σε όλη την Ελλάδα. Τέλος, σώθηκαν η Παραμυθιά και τα γύρω χωριά από ολοσχερή καταστροφή.
Την Κυριακή 13 Αυγούστου 2023, η πανέμορφη κωμόπολη της Παραμυθιάς δέχτηκε μια ξεχωριστή επίσκεψη που θα αποτελέσει μια αξέχαστη στιγμή στην ιστορία της. Η οικογένεια Bvlgari, διάσημη για τον οίκο αργυροχρυσοχοΐας που φέρει το όνομά της, αποφάσισε να επισκεφθεί την πόλη που έχει σφραγίσει την μοίρα της.
Ο Nicola Bvlgari, επικεφαλής της οικογένειας και τα μέλη της, βρέθηκαν στην Παραμυθιά με έναν αέρα ανυπομονησίας και συγκίνησης. Η ιστορία τους ξεικινά από την πόλη, καθώς ακριβώς εδώ γεννήθηκε και ανδρώθηκε ο προπάτορας του οίκου, Σωτήρης Βούλγαρης.
Η επίσκεψη αποτέλεσε μια ευκαιρία να επανασυνδεθούν με τις ρίζες τους, να γνωρίσουν τον τόπο που σημάδεψε την οικογενειακή ιστορία και να εμπνευστούν για το μέλλον. Οι επισκέπτες έτυχαν θερμής υποδοχής από τον Δήμαρχο Σουλίου, κ. Ιωάννη Καραγιάννη, και την πρόεδρο του Περιφερειακού Συμβουλίου, κα. Σταυρούλα Μπραϊμη.
Ενημερώθηκαν με λεπτομέρειες για το πρόγραμμα μετατροπής του παλιού σχολείου – δωρέα της οικογένειας Bvlgari, σε Κέντρο Τέχνης Εκπαίδευσης και Πολιτισμού, ένα εγχείρημα που αποσκοπεί στη διατήρηση και την ανάδειξη της κληρονομίας του οίκου. Η ξενάγηση στο πρώην Δημοτικό Σχολείο προκάλεσε συγκίνηση, καθώς οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να εξερευνήσουν τους χώρους που σημάδεψαν τη ζωή του Σωτήρη Βούλγαρη. Οι συζητήσεις που ακολούθησαν αποτέλεσαν την ευκαιρία για την ανταλλαγή ιδεών και απόψεων μεταξύ της οικογένειας Bvlgari και των τοπικών αρχόντων, καθώς και για την εξεύρεση νέων τρόπων συνεργασίας προς όφελος της τοπικής κοινότητας.
Η επίσκεψη στο κατάστημα – εργαστήριο του Σωτήρη Βούλγαρη αποτέλεσε μια αναδρομή στο παρελθόν, αφού οι πρώτες δημιουργίες του ξεκίνησαν εδώ. Το κατάστημα αναπαρίστανε το επίκεντρο της έμπνευσης και της δημιουργικότητας του Σωτήρη Βούλγαρη, και τα μέλη της οικογένειας Bvlgari είχαν την ευκαιρία να διαπεράσουν το χρόνο και να αφεθούν στη μαγική ατμόσφαιρα του παρελθόντος.
Η επίσκεψη στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγίας της Παραμυθίας) και το Μνημείο των 49 Προκρίτων που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς, αντανακλούσε τον σεβασμό και την εκτίμηση της οικογένειας Bvlgari για την ιστορία και την παράδοση της περιοχής. Η συνάντηση με τους τοπικούς αξιωματούχους ενίσχυσε το δέσιμο μεταξύ του παρόντος και του παρελθόντος και άνοιξε παράλληλα δρόμους για μελλοντική συνεργασία.
Η επίσκεψη ολοκληρώθηκε με ένα γεύμα στις όχθες του ποταμού Αχέροντα. Εκεί, ο Nicola Bvlgari εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του για τη θερμή υποδοχή και την ευχαρίστησή του για την ευκαιρία να συνδεθεί με τις ρίζες της οικογένειάς του. Υπογράμμισε την αφοσίωσή του για την ενίσχυση του εγχειρήματος ανάδειξης της κληρονομίας της οικογένειας Bvlgari και δεσμεύτηκε να συμβάλει με κάθε δυνατό τρόπο.
Μετά από αυτή την επίσκεψη, η Παραμυθιά φαίνεται να έχει κερδίσει ένα δυνατό σύμμαχο στην προσπάθειά της να διατηρήσει και να αναδείξει τον πολιτισμό και την ιστορία της. Η παρουσία της οικογένειας Bvlgari και η δέσμευσή της ανοίγουν νέους ορίζοντες, δημιουργώντας ένα γεφύρι ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον, που θα μεταφέρει την κληρονομία της οικογένειας Bvlgari πέρα από τα όρια του χρόνου και του χώρου.
