Ετικέτα: ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ Σελίδα 2 από 3

Η Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας τιμήθηκε με εκδηλώσεις που συνδιοργάνωσαν στην Ανατολή η Αδελφότητα Ποντίων και Μικρασιατών Ηπείρου, η Περιφέρεια Ηπείρου και ο Δήμος Ιωαννιτών.

Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν με δοξολογία στον Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννη και ακολούθησε επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο Ποντιακού και Μικρασιατικού Ελληνισμού.

Ο Δήμαρχος Ιωαννίνων Μωυσής Ελισάφ στον χαιρετισμό του τόνισε την ανάγκη διατήρησης της ιστορικής μνήμης και έκανε ειδική μνεία στο θαύμα που δημιούργησαν οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας.

«Χιλιάδες πρόσφυγες κουβαλώντας μόνο το παρελθόν σε πολλές περιπτώσεις κατάφεραν κι έχτισαν ένα νέο μέλλον.

Και μπόλιασαν την Ελλάδα, τις τοπικές κοινωνίες με τα ήθη, τα έθιμα, την μουσική και τον πολιτισμό τους.

Όλα αυτά μέσα από τεράστιες δυσκολίες.

Μέσα από ένα τεράστιο τραύμα δημιούργησαν το δικό τους θαύμα.

100 χρόνια μετά. Η μνήμη μας εξακολουθεί να τρέχει πάνω από τη Σμύρνη που φλέγεται.

Κανείς δεν ξεχνά και όλοι μαζί τιμούμε και ευχόμαστε να μην υπάρξει ξανά ανάλογη καταστροφή», τόνισε.

Χαιρετισμός απηύθυνε ο Αντιπεριφερειάρχης Κώστας Σιαράβας.

Στην εκδήλωση παραβρέθηκε ο βουλευτής Σταύρος Καλογιάννης, ο Γενικός Αστυνομικός Διευθυντής Ηπείρου Κωνσταντίνος Δούβαλης, ο στρατηγός διοικητής της 8ης Ταξιαρχίας, εκπρόσωπος της Πυροσβεστικής, του Πανεπιστημίου, αντιπεριφερειάρχες, αντιδήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι, πρόεδροι κοινοτήτων, εκπρόσωποι σωματείων και συλλόγων και άλλοι.

Πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα την Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2022 από την Περιφέρεια Αττικής και την Ομοσπονδία Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος οι κεντρικές εκδηλώσεις για την επέτειο των 100 χρόνων από την Γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας.

Οι εκδηλώσεις άρχισαν στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Αθηνών με το μνημόσυνο των Ελλήνων της Μικράς Ασίας οι οποίοι σφαγιάστηκαν πριν από 100 χρόνια από τους αιμοσταγείς τούρκους εθνικιστές του Μουσταφά Κεμάλ.

Την κυβέρνηση εκπροσώπησε ο Υφυπουργός Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης, o οποίος κατά την ομιλία του αναφέρθηκε στο πόσο πολύ θυμόμαστε και θρηνούμε για τα αθώα θύματα της τουρκικής θηριωδίας.

Επί της ουσίας δεν είπε τίποτα για την διεκδίκηση αναγνώρισης της Γενοκτονίας από την Τουρκία, η οποία όχι μόνο συνεχίζει να αμφισβητεί το έγκλημα αλλά καθημερινά αναβαθμίζει την επιθετική της ρητορική και τις απειλές εναντίον της πατρίδας μας.

Τις προηγούμενες χρόνιες οι εκπρόσωποι της ελληνικής κυβέρνησης όλο και κάτι έλεγαν για το θέμα, ζητώντας από την Άγκυρα να αναλογιστεί τις ευθύνες της και να ζητήσει συγγνώμη για τα ανομήματα της.

Και ενώ εφέτος, ειδικά, περιμέναμε από την ελληνική πολιτική ηγεσία να τονίσει ότι η προκλητικότητα και η επιθετικότητα των τούρκων πηγάζουν από το γεγονός ότι δεν τιμωρήθηκαν ποτέ για τις Γενοκτονίες που διέπραξαν εις βάρος των Αρμενίων, των Ασσυρίων και των Ελλήνων την δεκαετία 1913 – 1923, εντούτοις η Αθήνα ούτε καν ψέλλισε την απαίτηση να αναλάβει η Τουρκία τις ευθύνες της αναγνωρίζοντας το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας που διέπραξε και πάνω σε αυτό χτίστηκε η σημερινή “Τουρκική Δημοκρατία”.

Στον χαιρετισμό του ο Περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης, πέρα από την αναφορά ότι η αττική γη υποδέχτηκε χιλιάδες πρόσφυγες αποκτώντας νέες πόλεις και συνοικίες με το πρόθεμα “Νέα” μπροστά από τα ονόματα πόλεων και περιοχών της Μικράς Ασίας, σημείωσε ότι αυτοί που διέπραξαν την Γενοκτονία πριν από 100 χρόνια, είναι οι ίδιοι που κατέχουν την βόρεια Κύπρο και προκαλούν καθημερινά την πατρίδα μας.

Στην συνέχεια έγινε επιμνημόσυνη δέηση στο άγαλμα του εθνομάρτυρα Αγίου Χρυσοστόμου Επισκόπου Σμύρνης, το οποίο βρίσκεται πίσω από τον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών.

Χαιρετισμό απηύθυνε εκεί ο αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος Αποστόλης Δαγδελένης, ο οποίος και κατέθεσε στεφάνι στον ανδριάντα του Αγίου Χρυσοστόμου.

Ακολούθησε, υπό τους ήχους της μπάντας του Δήμου Αθηναίων, πορεία στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη όπου έγινε κατάθεση στεφάνων από δεκάδες μικρασιατικά σωματεία, εθνικοτοπικές ομοσπονδίες, συλλόγους βετεράνων, την Περιφέρεια Αττικής, την Βουλή των Ελλήνων και την κυβέρνηση.

Τις εκδηλώσεις πλαισίωσαν αγήματα των Ενόπλων Δυνάμεων και τα μέλη των μικρασιατικών σωματείων με τις πλούσιες παραδοσιακές ενδυμασίες και τα λάβαρα τους.

Ωστόσο μελανό σημείο από τις εκδηλώσεις υπήρξε η συμπεριφορά ορισμένων αστυνομικών οι οποίοι απαγόρευαν την πρόσβαση τόσο στον μητροπολιτικό ναό όσο και στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, επειδή δεν είχαν πρόσκληση!

Άραγε συμμετοχή στις εκδηλώσεις εθνικής μνήμης έχουν μόνο τα μέλη της ελίτ;

Οι εκδηλώσεις εθνικής μνήμης που γίνονται επίσημα από την Περιφέρεια είναι για λίγους εκλεκτούς;

Να σημειωθεί ότι απογοήτευση σε κατ΄ιδίαν συνομιλία εξέφρασε και ηγετικό μέλος της ΟΠΣΕ, αφού, όπως είπε, κάθε χρόνο η εκδήλωση υποβαθμίζεται και ανακοινώνεται μόλις μία εβδομάδα νωρίτερα…

Κείμενο – Φωτογραφίες: Θοδωρής Ασβεστόπουλος

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε την Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου η πρώτη ημέρα του συνεδρίου με τίτλο “100 χρόνια… Από την Καταστροφή στην Αναγέννηση” που πραγματοποιείται από τον Μουσικοφιλολογικό Σύλλογο Άρτης “Ο Σκουφάς” σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων στο Επιμελητήριο Άρτας.

Η βραδιά έκλεισε με συναυλία από το Μουσικό Σχολείο, που απέσπασε το θερμό χειροκρότημα των παρευρισκόμενων.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16/9

17.30-18.30 Προσέλευση – Χαιρετισμοί – Κήρυξη έναρξης εργασιών από τον πρόεδρο της τιμητικής επιτροπής Συντονισμός: Κώστας Κωσταβασίλης, Νίκος Λιόντος, Ελένη Πέτσα – Λαγοπάτη

Α΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
(προεδρία Γιώργος Νικολάου, τ. αναπλ. Καθηγητής Παν. Ιωαννίνων και Χρήστος Καραβασίλης, Ειδικός Γραμματέας Δ.Σ. Σκουφά)

18.30-18.50 Νικόλαος Ουζούνογλου, «Το Ζωοδωτικό Πνεύμα του Ελληνισμού της Ανατολής πριν και μετά από το 1922».

18.50-19.10 Νικόλαος Αναστασόπουλος, «Η δίκη των εξ στον τύπο της εποχής: ειδήσεις και θέσεις». 19.10-19.30 Σπυρίδων Γ. Πλουμίδης, «Η γένεση του Μικρασιατικού Ζητήματος (1914-1915)».

19.30-19.50 Ανδρέας Ρομπόπουλος, «Οι συνέπειες της Μικρασιατικής καταστροφής στον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης και ιδιαίτερα στον αθλητισμό».

19.50-20.30 ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Μουσική εκδήλωση από το Μουσικό Σχολείο Άρτας με τραγούδια από την Κων/λη, τη Μικρά Ασία και τον Πόντο.

Του Θοδωρή Ασβεστόπουλου

Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας σήμερα 14 Σεπτεμβρίου, με μία περισσότερο συμβολική σημασία εφέτος, όπου συμπληρώνονται εκατό χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή.

Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια, όπου σημειώνεται έξαρση του λεγόμενου «μεταναστευτικού – προσφυγικού», ακούγαμε τους γνωστούς ψευτο-ιδεολόγους του αυτοαποκαλούμενου «προοδευτικού χώρου» να εξισώνουν τους Έλληνες πρόσφυγες που ξεριζώθηκαν βίαια από τις πατρογονικές τους εστίες στην Μικρά Ασία για να γλιτώσουν από την φονική μανία των τούρκων, με τους ισλαμιστές βάρβαρους από την Ασία και την Αφρική που εισβάλουν στην πατρίδα μας για να την αλλοιώσουν πληθυσμιακά.

Έχουμε φτάσει να θεωρούμε «πρόσφυγες» όσους εισέρχονται παράνομα στην Ελλάδα, προερχόμενοι από χώρες, όπως το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και την Σομαλία, που ούτε σε εμπόλεμη κατάσταση είναι, ούτε συνορεύουν με την χώρα μας.

Αν είναι αυτοί «πρόσφυγες», τότε οι Έλληνες από την Ιωνία, την Βιθυνία και τον Πόντο, που ήρθαν κυνηγημένοι στην μητέρα – πατρίδα τους τι ήταν;    

Στην εγκύκλιο της για τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή η Ιερά Σύνοδος μεταξύ άλλων τονίζει:

«Ἀντλοῦμε διδάγματα ἀπό τή Χριστιανική εὐλάβεια, τήν ἐργατικότητα καί τή διάθεση ἀναγεννήσεως, τίς ὁποῖες ἐπέδειξαν οἱ ἀδελφοί μας Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες, οἱ ὁποῖοι ἦλθαν ὡς πρόσφυγες ἀπό ὅλα τά σημεῖα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τοῦ Πόντου καί τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης. Τούς τιμοῦμε διότι συνέβαλαν δημιουργικά στή διαμόρφωση τῆς Νεοελληνικῆς κοινωνίας.

Τούς εὐχαριστοῦμε διότι ἔφεραν μαζί τους λείψανα Ἁγίων, ὅπως τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Ρώσσου στό Νέο Προκόπιο Εὐβοίας, καί θαυματουργές ἱερές εἰκόνες, ὅπως τῆς Παναγίας Σουμελᾶ, μεταδίδοντας «ὀσμήν εὐωδίας πνευματικῆς» στή μητέρα πατρίδα».

Κι όμως υπάρχουν σήμερα οι απίστευτοι αριστεροί που έχουν επιβληθεί ιδεολογικά στην Ελλάδα των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών, οι οποίοι θεωρούν το ίδιο τους Μικρασιάτες με αυτούς που φέρνουν στην χώρα μας το κοράνι, την σαρία και την ισλαμική μαντίλα!

Και είναι κρίμα που σε αυτή την απαράδεκτη λογική παρασύρονται και απόγονοι των Μικρασιατών προσφύγων…

Η επετειακή εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου ανέφερε επίσης ότι «ἡ Γενοκτονία τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Ἀνατολῆς, ἡ ὁποία ἄρχισε τό 1914 καί ὁλοκληρώθηκε τό 1923, δέν ἦταν μία ἀπάντηση τῶν Τούρκων στήν ἀποβίβαση τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ στίς 2 Μαΐου 1919. Ἦταν μία προσχεδιασμένη ἀπό τούς Νεοτούρκους γενοκτονία γιά νά ἐκκαθαρισθεῖ ἡ περιοχή τῆς τότε Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας ἀπό τίς Χριστιανικές κοινότητες καί κυρίως τούς Ἕλληνες καί τούς Ἀρμενίους».

Αυτό ως απάντηση στους ελληνόφωνους εθνομηδενιστές που χαρακτηρίζουν ως «ιμπεριαλιστική» την μικρασιατική εκστρατεία για να δώσουν άλλοθι στις τουρκικές θηριωδίες.

Πρός
τό Χριστεπώνυμο Πλήρωμα
τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

«Γίνου πιστός ἄχρι θανάτου
καί δώσω σοι τόν στέφανον τῆς ζωῆς»
(Ἀποκάλυψις Ἰωάννου, Β´ 10)

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Τήν Κυριακή πρό τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ καί μέσα στό σταυραναστάσιμο κλῖμα αὐτῆς, ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἔχει ὁρίσει νά τιμῶνται oἱ Ἅγιοι μάρτυρες ἱεράρχες καί λοιποί κληρικοί, οἱ ὁποῖοι βρῆκαν μαρτυρικό θάνατο στή Μικρά Ἀσία καί στόν Πόντο κατά τή διάρκεια τοῦ διωγμοῦ τῶν Ἑλλήνων κατοίκων. Ἡ ἀπόδοση τῆς ὀφειλομένης τιμῆς στή μνήμη τους ἐφέτος συμπίπτει μάλιστα μέ τή συμπλήρωση ἑκατό ἐτῶν ἀπό τή Μικρασιατική Καταστροφή τοῦ 1922. Γίνεται, ἑπομένως, γιά ὅλους μας ἡ ἡμέρα αὐτή ἀφορμή περισυλλογῆς, στοχασμοῦ καί δημιουργικοῦ προβληματισμοῦ, καθώς καλούμαστε νά διδαχθοῦμε ἀπό τή γενναία στάση τῶν Ἁγίων ἐθνοϊερομαρτύρων, νά ἀναδείξουμε τόν Ἑλληνορθόδοξο Πολιτισμό τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τοῦ Πόντου καί τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης καί νά θαυμάσουμε τή θέληση γιά πρόοδο καί ἀναδημιουργία, τήν ὁποία ἐπέδειξαν οἱ πρόσφυγες τοῦ 1922–1924 μέ τόν ἐρχομό τους στήν κυρίως Ἑλλάδα.

Τιμοῦμε σήμερα κατά πρῶτον τόν Ἅγιο ἐθνοϊερομάρτυρα Χρυσόστομο Σμύρνης, ὁ ὁποῖος ὑπηρέτησε μέ ἀφοσίωση καί αὐταπάρνηση τήν Ἐκκλησία καί τό Γένος, ἀρχικά ὡς Μητροπολίτης Δράμας καί Ζιχνῶν καί ὕστερα ὡς Μητροπολίτης Σμύρνης. Συχνά τοῦ προτάθηκε νά διαφύγει, ἀλλά ἡ σταθερή ἀπάντησή του ἦταν: «ἡ θέση μου εἶναι κοντά στό ποίμνιό μου». Παρέμεινε ἔτσι μέχρι τέλους στόν τόπο τοῦ καθήκοντος καί τοῦ μαρτυρίου γιά νά στηρίξει τό ποίμνιό του, φανείς «πιστός ἄχρι θανάτου», ὅπως συμβουλεύει ὁ Θεός τόν ἄγγελο (ἐπίσκοπο) τῆς Ἐκκλησίας τῆς Σμύρνης στήν Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου (Β´ 10). Τελικῶς κατακρεουργήθηκε ἀπό τόν μαινόμενο τουρκικό ὄχλο καί τό πάντιμο λείψανό του δέν βρέθηκε ποτέ.

Ἐπίσης, τιμοῦμε τίς ἁγιασμένες καί μαρτυρικές μορφές τῶν Μητροπολιτῶν Ἰκονίου Προκοπίου, Μοσχονησίων Ἀμβροσίου καί Κυδωνιῶν Γρηγορίου. Τιμοῦμε σήμερα τούς Ἁγίους ἐθνοϊερομάρτυρες τοῦ Ποντιακοῦ Ἀγώνα, ὅπως τόν Ἐπίσκοπο Ζήλων Εὐθύμιο καί τόν Ἀρχιμανδρίτη Πλάτωνα Ἀϊβαζίδη. Τιμοῦμε τόν Ἀρχιμανδρίτη Ἰάκωβο Ἀρχαντζικάκη, τόν ὁποῖον πετάλωσαν καί σταύρωσαν οἱ διῶκτες του στόν Βουτζᾶ, προάστειο τῆς Σμύρνης. Πεντακόσιοι καί πλέον Ἕλληνες Ὀρθόδοξοι κληρικοί μαρτύρησαν γιά τήν Πίστη καί τήν Πατρίδα στήν αἱματοβαμμένη γῆ τῆς Μικρασίας καί τοῦ Πόντου.

Συγχρόνως, ἀναδεικνύουμε καί προβάλλουμε τήν ἱστορική μνήμη καί τήν ἀλήθεια, ἡ ὁποία ἐλευθερώνει. Γιά νά γνωρίζουν οἱ νεώτερες γενιές ὅτι ἐπί πολλούς αἰῶνες ἡ εὐρύτερη Μικρά Ἀσία, ἀπό τό Αἰγαῖο ἕως τόν Εὐφράτη καί ἀπό τόν Εὔξεινο Πόντο μέχρι τή θάλασσα τῆς Κιλικίας, ὑπῆρξε λίκνο Ἑλληνικοῦ Πολιτισμοῦ καί Ὀρθόδοξης Χριστιανικῆς Παραδόσεως. Μνημονεύουμε ἐνδεικτικῶς τούς ἀρχαίους Ἴωνες φιλοσόφους, τίς περιοδεῖες τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στή Μικρά Ἀσία, τίς Οἰκουμενικές Συνόδους, τούς Ἁγίους πού ἔζησαν, δίδαξαν ἤ καί μαρτύρησαν ἐκεῖ, τούς Καππαδόκες Πατέρες, τίς Αὐτοκρατορίες τῆς Νίκαιας καί τῆς Τραπεζούντας, τά ἑλληνικά σχολεῖα τοῦ 18ου καί 19ου αἰώνα στή Σμύρνη καί σέ ἄλλες πόλεις.

Συγκλονίζει ἀσφαλῶς ἡ Γενοκτονία τοῦ Ἑλληνισμοῦ τῆς Ἀνατολῆς, ἡ ὁποία ἄρχισε τό 1914 καί ὁλοκληρώθηκε τό 1923. Δέν ἦταν μία ἀπάντηση τῶν Τούρκων στήν ἀποβίβαση τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ στίς 2 Μαΐου 1919. Ἦταν μία προσχεδιασμένη ἀπό τούς Νεοτούρκους γενοκτονία γιά νά ἐκκαθαρισθεῖ ἡ περιοχή τῆς τότε Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας ἀπό τίς Χριστιανικές κοινότητες καί κυρίως τούς Ἕλληνες καί τούς Ἀρμενίους.

Εἶναι πραγματικά πολυάριθμοι οἱ Ἕλληνες πού ξεριζώθηκαν ἀπό τά ἁγιασμένα καί πατρογονικά χώματα τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῆς. Ὅμως, ποτέ δέν ἀπελπίσθηκαν. Ἤλπισαν καί ἐργάσθηκαν γιά μία νέα ἀρχή καί ἕνα καλύτερο μέλλον μέ πίστη στόν Θεό καί τά κατάφεραν. Ἀντλοῦμε διδάγματα ἀπό τή Χριστιανική εὐλάβεια, τήν ἐργατικότητα καί τή διάθεση ἀναγεννήσεως, τίς ὁποῖες ἐπέδειξαν οἱ ἀδελφοί μας Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες, οἱ ὁποῖοι ἦλθαν ὡς πρόσφυγες ἀπό ὅλα τά σημεῖα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τοῦ Πόντου καί τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης. Τούς τιμοῦμε διότι συνέβαλαν δημιουργικά στή διαμόρφωση τῆς Νεοελληνικῆς κοινωνίας. Τούς εὐχαριστοῦμε διότι ἔφεραν μαζί τους λείψανα Ἁγίων, ὅπως τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Ρώσσου στό Νέο Προκόπιο Εὐβοίας, καί θαυματουργές ἱερές εἰκόνες, ὅπως τῆς Παναγίας Σουμελᾶ, μεταδίδοντας «ὀσμήν εὐωδίας πνευματικῆς» στή μητέρα πατρίδα.

Θυμόμαστε τά γεγονότα χωρίς ἐκδικητικότητα, χωρίς φανατισμό. Διδάσκουμε τήν Ἱστορία γιά νά μήν ἐπαναληφθεῖ ὁποιαδήποτε γενοκτονία. Μιλοῦμε στά παιδιά μας γιά τίς συνέπειες τοῦ Διχασμοῦ καί τῆς Διχόνοιας, προσευχόμαστε καί ἐργαζόμαστε γιά νά ὑπάρχει ἐθνική ὁμοψυχία.

Σέ αὐτήν τήν ἐπέτειο, ἐπικαλούμαστε τίς πρεσβεῖες τῶν Ἁγίων τῆς Μικρασίας, ἀπό τοῦ Ἁγίου Πολυκάρπου Σμύρνης τοῦ 2ου αἰώνα μέχρι τοῦ Ἁγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης. Ὑποκλινόμαστε εὐλαβικά στήν ἱερή μνήμη τῶν πατέρων καί τῶν μητέρων μας, πού θανατώθηκαν ἤ ἐξαναγκάσθηκαν νά πάρουν τόν δρόμο τῆς προσφυγιᾶς κατά τή διάρκεια τῆς Γενοκτονίας τοῦ Ἑλληνισμοῦ.

Ἄς εἶναι αἰωνία ἡ μνήμη τῶν ἑκατοντάδων χιλιάδων φονευθέντων καί ἐκτοπισθέντων, ἀγνοουμένων καί ξεριζωμένων προγόνων μας. Ἄς ἀναπαύει Κύριος ὁ Θεός καί τίς ψυχές τῶν στρατιωτῶν μας, πού ἔπεσαν ἡρωϊκῶς μαχόμενοι κατά τή Μικρασιατική Ἐκστρατεία τοῦ 1919–1922.
Μετά πατρικῶν εὐχῶν καί ἀγάπης

† Ὁ Ἀθηνῶν ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ, Πρόεδρος
† Ὁ Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος
† Ὁ Φλωρίνης, Πρεσπῶν καί Ἐορδαίας Θεόκλητος
† Ὁ Κασσανδρείας Νικόδημος
† Ὁ Σερρῶν καί Νιγρίτης Θεολόγος
† Ὁ Σιδηροκάστρου Μακάριος
† Ὁ Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἁλμωπίας Ἰωήλ
† Ὁ Ἀργολίδος Νεκτάριος
† Ὁ Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφερσάλων Τιμόθεος
† Ὁ Μεγάρων καί Σαλαμῖνος Κωνσταντῖνος
† Ὁ Κεφαλληνίας Δημήτριος
† Ὁ Τρίκκης, Γαρδικίου καί Πύλης Χρυσόστομος
† Ὁ Καρπενησίου Γεώργιος

Ὁ Ἀρχιγραμματεύς
† Ὁ Ὠρεῶν Φιλόθεος

Μια πολύ ενδιαφέρουσα αναφορά στην εκπαίδευση των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής στην Πρέβεζα έδωσαν στη δημοσιότητα τα Γενικά Αρχεία Κράτους Πρέβεζας.

Όπως αναφέρει ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας Αρχειονόμος Σπύρος Σκλαβενίτης το ιστορικό αυτό σημείωμα συνδυάζεται με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς και αποτελεί συνέχεια των αφιερωμάτων για την εγκατάσταση των προσφύγων της μικρασιατικής καταστροφής στην περιοχή μας.

Μεταξύ άλλων γίνεται αναλυτική αναφορά στους εκπαιδευτικούς που ήρθαν στην Ελλάδα ως πρόσφυγες αλλά και την ένταξη των παιδιών του Νομού στο εκπαιδευτικό σύστημα.

Στο ιστορικό σημείωμα αποτυπώνεται βήμα -βήμα η ίδρυση των σχολείων και οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι ξεριζωμένες οικογένειες για τις σπουδές των παιδιών τους από τα πρώτα χρόνια του ερχομού τους στην Ελλάδα έως την δεκαετία του 1950 όπου ξεκίνησε η ανέγερση σύγχρονων εκπαιδευτηρίων.

Μια μεγάλη επιστημονική εκδήλωση, με συνδιοργανωτές το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, την Περιφέρεια Ηπείρου, τον Δήμο Αρταίων και τον Σύλλογο «ΣΚΟΥΦΑ», για τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή θα πραγματοποιηθεί στην Άρτα από 16-18 Σεπτεμβρίου 2022 στην αίθουσα του Μουσικοφιλολογικού Συλλόγου Άρτης «Ο ΣΚΟΥΦΑΣ».

Ομιλητές του Συνεδρίου με τίτλο «Από την καταστροφή στην Αναγέννηση», θα είναι καθηγητές πανεπιστημίων, συγγραφείς, ιστορικοί, ενώ τις εργασίες του συνεδρίου θα τιμήσει με την παρουσία του, ο Προκόπης Παυλόπουλος τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ομ. Καθηγητής ΕΚΠΑ, και θα πραγματοποιήσει ομιλία για «Το νομικό καθεστώς της Ελληνικής Θράκης κατά τη συνθήκη της Λωζάνης».

Οι ομιλητές θα προσπαθήσουν να φωτίσουν τόσο τις πολύπλευρες συνέπειες της Μικρασιατικής καταστροφής, να αναδείξουν τα γεγονότα της εποχής και να καταγράψουν τις συνθήκες που επηρέασαν την μεγάλη αυτή περιπέτεια του Ελληνισμού, πρίν, κατά τη διάρκεια και μετά.

Το πρόγραμμα
Το Συνέδριο θα ξεκινήσει το απόγευμα της Παρασκευής 16/9 και θα κλείσει το μεσημέρι της Κυριακής 18/9 με το πρόγραμμα να έχει διαμορφωθεί ως εξής:

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16/9

17.30-18.30 Προσέλευση – Χαιρετισμοί – Κήρυξη έναρξης εργασιών από τον πρόεδρο της τιμητικής επιτροπής Συντονισμός: Κώστας Κωσταβασίλης, Νίκος Λιόντος, Ελένη Πέτσα – Λαγοπάτη

Α΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
(προεδρία Γιώργος Νικολάου, τ. αναπλ. Καθηγητής Παν. Ιωαννίνων και Χρήστος Καραβασίλης, Ειδικός Γραμματέας Δ.Σ. Σκουφά)

18.30-18.50 Νικόλαος Ουζούνογλου, «Το Ζωοδωτικό Πνεύμα του Ελληνισμού της Ανατολής πριν και μετά από το 1922».

18.50-19.10 Νικόλαος Αναστασόπουλος, «Η δίκη των εξ στον τύπο της εποχής: ειδήσεις και θέσεις». 19.10-19.30 Σπυρίδων Γ. Πλουμίδης, «Η γένεση του Μικρασιατικού Ζητήματος (1914-1915)».

19.30-19.50 Ανδρέας Ρομπόπουλος, «Οι συνέπειες της Μικρασιατικής καταστροφής στον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης και ιδιαίτερα στον αθλητισμό».

19.50-20.30 ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Μουσική εκδήλωση από το Μουσικό Σχολείο Άρτας με τραγούδια από την Κων/λη, τη Μικρά Ασία και τον Πόντο.

*ΣΑΒΒΑΤΟ 17/9

-Β ΣΥΝΕΔΡΙΑ

(προεδρία Ηλίας Σκουλίδας, επικ. καθ. Παν. Ιωαννίνων και Σπυριδούλα Χουλιάρα, Μέλος Δ.Σ. Σκουφά)

9.30-9.50 Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, «Η ίδρυση του Πανεπιστημίου της Σμύρνης και η συμβολή του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή»

9.50-10.10 Σπύρος Μιχαλέας, «Διερεύνηση του νοσολογικού φάσματος κατά τον Μεσοπόλεμο στην Κεντρική Μακεδονία: Ιστορική και Επιδημιολογική μελέτη στο Γενικό Νοσοκομείο Βέροιας και στο Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης “Ο Άγιος Δημήτριος”».

10.10-10.30 Γεώργιος Ι. Ορφανός, «Η Πελοπόννησος του Μεσοπολέμου ως τόπος υποδοχής των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής. Η αθρόα είσοδος, ο πρώτος καιρός και οι απογραφές (1923-1928)».

10.30-11.00 Άννα Ψόφιου, «Η κοινωνική ταυτότητα των προσφύγων, ο ρόλος της αφομοίωσης και η συνειδητοποίηση της πολιτισμικής ταυτότητας στο ιστορικό γίγνεσθαι».

11.00-11.30 ΣΥΖΗΤΗΣΗ

11.30-12.00 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ

– Γ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

(προεδρία Άννα Μανδυλαρά, επικ. καθ. Παν. Ιωαννίνων και Ελένη Μπανταλούκα-Τράμπα, Γ. Γραμματέας Δ.Σ. Σκουφά)

12.00-12.20 Λάμπρος Φλιτούρης, «Η Ευρώπη των προσφύγων: αλλαγές συνόρων και μετακινήσεις πληθυσμών από τον Μεγάλο Πόλεμο στον Μεσοπόλεμο».

12.20-12.40 Ηλίας Σκουλίδας, «Μερικές σκέψεις για τις μετακινήσεις πληθυσμών στα Βαλκάνια στις αρχές του 20ου αιώνα».

12.40-13.00 Βαλέρι Ισμαγκίλοβ, «Τα γεγονότα του 1922 με τα μάτια των σοβιετικών διπλωματών στην Τουρκία».

13.00-13.20 Άρης Ραβανός, «Το έλλειμμα ηγεσίας κατά την διάρκεια της Μικρασιατικής Καταστροφής». 13.20-14.00 ΣΥΖΗΤΗΣΗ

-Δ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

(προεδρία Τρικούπης Αθανάσιος, κοσμήτωρ Σχολής Μουσικών Σπουδών Παν. Ιωαννίνων και Θεοχάρης Βαδιβούλης, Ταμίας Δ.Σ. Σκουφά)

17.00-17.20 Ρενάτα Δαλιανούδη, «Η πρόσληψη του κοσμοπολιτισμού και του πολυ-εθνοτισμού της Σμύρνης του 20ού αι., όπως και του ξενιτεμού των προσφύγων του 1922, μέσα από τη σύγχρονη μουσική δημιουργία.
Η περίπτωση της μουσικής του Αντρέα Κατσιγιάννη για το θεατρικό έργο «Σμύρνη μου αγαπημένη και το soundtrack για την ομότιτλη ταινία».

17.20-17.40 Δημοσθένης Φιστουρής, «Η Μικρασιατική Καταστροφή σε δυο μουσικές όψεις: από τη βεβιασμένη μουσική αφαίμαξη της Ρωμιοσύνης στην αναζωογόνηση της Νεοελληνικής Έντεχνης Μουσικής».

17.40-18.00 Έλλη Λεμονίδου «Η επίδραση των κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών στη δημιουργία ενός κεντρικού μνημονικού αφηγήματος για τον Μικρασιατικό Ελληνισμό».
18.00-18.20 ΣΥΖΗΤΗΣΗ
18.20-18.40 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ

-Ε ΣΥΝΕΔΡΙΑ

(προεδρία Λάμπρος Φλιτούρης, επικ. καθ. Παν. Ιωαννίνων, Ιωάννης Κουτσούμπας, Β ́ Αντιπρόεδρος Δ. Σ. Σκουφά, Χαρίλαος Βάγιας, Μέλος Δ.Σ. Σκουφά)

18.40-19.00 Κώστας Κωσταβασίλης, «Όψεις και οπτικές της ενσωμάτωσης: πρόσφυγες στην Άρτα».

19.00-19.20 Δημήτριος Β. Ντούτσης, «Η εκπαίδευση των προσφύγων στα Ιωάννινα του Μεσοπολέμου (1925-1940)».

19.20-19.40 Δημήτρης Κολιός, «Πρόσφυγες στον δήμο Πρέβεζας το χρονικό διάστημα 1930-1960».

19.40-20.00 ΣΥΖΗΤΗΣΗ

ΔΕΞΙΩΣΗ

*ΚΥΡΙΑΚΗ 18/9

-ΣΤ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

(Προεδρία: Θεόδωρος Παππάς, καθ. Ιόνιο Πανεπιστήμιο και Βασίλης Κατσώτης, Μέλος Σ. Ε. περιοδικού Σκουφά)

10.30-10.50 Αλέξανδρος Μακρής, «Μεταξύ νίκης και ήττας: Όψεις της μνήμης των παλαιών πολεμιστών για τη Μικρασιατική Εκστρατείας».

10.50-11.10 Λευτέρης Παπακώστας, «Από τα παρχάρια του Πόντου στην ξεχασμένη Ήπειρο».

11.10-11.30 ΣΥΖΗΤΗΣΗ

11.30-12.00 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ

-Ζ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

(Προεδρία Νικόλαος Μπανταλούκας, Πρόεδρος Δ.Σ. Σκουφά και Έφη Συγγέλλου, επίκ. καθ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων)

12.00-12.30 Προκόπιος Παυλόπουλος, «Το νομικό καθεστώς της Ελληνικής Θράκης κατά τη συνθήκη της Λωζάνης».

12.30-12.50 Σωτήρης Ριζάς, «Πολιτική και Στρατηγική της Ελλάδας στη Μικρά Ασία».

12.50-13.10 Βλάσης Αγτζίδης, «Εθνικός Διχασμός και Μικρασιατική καταστροφή».

13.10-13.30 Παντελής (Λάκης) Βίγκας, «Οι νεοσύστατες Ορθόδοξες κοινότητες της Τουρκίας και η σχέση τους με την Ελληνορθόδοξη Κοινότητα της Κωνσταντινούπολης».

13.30-13.50 ΣΥΖΗΤΗΣΗ

14.00-14.30 ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ: στρογγυλή τράπεζα με την συμμετοχή των μελών της επιστημονικής επιτροπής του συνεδρίου και επίσημων προσκεκλημένων.

Ρεπορτάζ – Φωτογραφίες: Θοδωρής Ασβεστόπουλος

Την μνήμη των Αγίων Αρχιερέων Χρυσοστόμου Σμύρνης, Γρηγορίου Κυδωνιών, Αμβροσίου Μοσχονησίων, Προκοπίου Ικονίου, Ευθυμίου Ζήλων και των κληρικών και λαϊκών που μαρτύρησαν για την πίστη τους κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 τίμησε σήμερα, Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022 η Ιερά Μητρόπολις Νικαίας, με αφορμή την συμπλήρωση των 100 χρόνων από την Γενοκτονία του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας.

Στην Αρχιερατική Θεία Λειτουργία που πραγματοποιήθηκε στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου στη Νίκαια προεξήρχε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νικαίας κ. Αλέξιος και συλλειτούργησαν ο Θεοφ. Επίσκοπος Χριστιανουπόλεως κ. Προκόπιος και ο Θεοφ. Επίσκοπος Ευρίπου κ. Χρυσόστομος.

«Η φετινή επέτειος έχει μια ιδιαιτερότητα, δεδομένου ότι συμπληρώνονται εκατό χρόνια από την τραγωδία του 1922. Ήταν ο πικρός χρόνος που οι πατέρες μας ξεριζώθηκαν από τις πατρογονικές εστίες τους, από τα ιερά χώματα της Ιωνίας και των άλλων περιοχών, όπου για
αιώνες άκμαζε ο Ελληνισμός.

Αυτά τα χώματα βάφτηκαν κόκκινα από το τίμιο αίμα των εκατομμυρίων μαρτύρων της πίστεώς μας και είναι αγιασμένα από τα ιερά λείψανα των αγίων της Εκκλησίας μας», τόνισε ο Μητροπολίτης Νικαίας κ. Αλέξιος.

«Η Σμύρνη και οι άλλες παράλιες ελληνικές πόλεις βιώνουν τη φρίκη. Ο Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος παραδίδεται στις ορδές του τουρκικού παρακράτους. Οι δήμιοί του ανέσυραν από την ψυχή τους τα κατώτερα ένστικτά τους. Τον ακρωτηρίασαν, του έβγαλαν τα μάτια, του ξερίζωσαν τη γενειάδα, τον κομμάτιασαν με τις λόγχες και έδεσαν τα άκρα του σε τέσσερα άλογα, τα οποία τον διαμέλισαν. Δεν βρέθηκε τίποτε από το ιερό Λείψανό του.

Ανάλογη μεταχείριση είχαν και οι άλλοι Αρχιερείς και Ιερείς, καθώς και λαϊκοί μάρτυρες. Από τους 459 Ιερείς της Σμύρνης, θανατώθηκαν οι 347. Καταστράφηκαν 2.000 Ναοί στα Παράλια, από τους βαρβάρους», πρόσθεσε ο κ. Αλέξιος.

«Η Μικρασιατική τραγωδία είναι μαύρη σελίδα για τον Ελληνισμό. Χάσαμε την Ιωνία, όπου εφεξής -άγριες φυλές «ενδιαφέρονται» για το Αιγαίο. Αιτία της συμφοράς ο διχασμός. Μονοιασμένοι νικήσαμε τους εχθρούς στους Βαλκανικούς πολέμους! Διχασμένοι, χάσαμε τη Μικρά Ασία! Από τους ξένους άλλοι έτριβαν τα μάτια τους κι άλλοι τα χέρια τους. Δεν έχει νόημα να φορτώνουμε ευθύνες σε άλλους. Εκείνοι υπηρετούν το συμφέρον τους, όπως θα έλεγε ο Μακρυγιάννης.

Προέκυψε πάντως και ένα καλό. Μας ήλθαν άνθρωποι πιστοί και πολιτισμένοι, που με δυσκολίες, μπόλιασαν ευλάβεια και αξίες τους αδελφούς του ελλαδικού κορμού, και ενωμένοι αντιμετώπισαν στη συνέχεια τη ναζιστική λαίλαπα», ανέφερε ο Μητροπολίτης Νικαίας.

Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας πραγματοποιήθηκε η λιτάνευση των εικόνων και των Ιερών Λειψάνων στους δρόμους γύρω από τον Ιερό Ναό, υπό τους ήχους της μπάντας του Δήμου Αιγάλεω.

Το “παρών” έδωσαν οι Βουλευτές Δημήτρης Μαρκόπουλος, Γιάννης Τραγάκης και Τρύφων Αλεξιάδης, ο Δήμαρχος Νίκαιας – Αγίου Ιωάννη Ρέντη Γεώργιος Ιωκειμίδης, Αντιδήμαρχοι και Δημοτικοί Σύμβουλοι, εκπρόσωποι των Ενόπλων Δυνάμεων και του Λιμενικού Σώματος, νέοι από τις κατασκηνώσεις και τις κατηχητικές συνάξεις των ενοριών με παραδοσιακές στολές, μέλη μικρασιατικών και ποντιακών σωματείων με τα λάβαρα τους, και πλήθος πιστών.

Στον Ιερό Ναό τέθηκαν σε προσκύνηση η Τιμία Κάρα του Αγίου Θεοδώρου του Δαρδανελιώτη, η Τιμία Κάρα του Αγίου Ευθυμίου Επισκόπου Σάρδεων, ιερά Λείψανα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και του Αγίου Γεωργίου, ενώ τους ύμνους απέδωσε πολυμελής Βυζαντινή χορωδία υπό την διεύθυνση του Πρωτοψάλτη κ. Ευάγγελου Βασιλείου.

«Κρατάμε τη φλόγα αναμμένη – φωτίζουμε τη συνέχεια του Ελληνισμού», τόνισε ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας, στο πλαίσιο εκδήλωσης μνήμης που οργανώθηκε το βράδυ της Πέμπτης 1 Σεπτεμβρίου, για να τιμηθεί η θλιβερή επέτειος των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Μέσα σε μια κίνηση γεμάτη συμβολισμούς στην πλατεία Λευκού Πύργου σχηματίστηκε ο αριθμός 100 -όσα και τα χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή- με ισάριθμα φαναράκια, που άναψαν μπροστά από το μνημείο της πόλης.

«Είμαστε σήμερα εδώ, για να τιμήσουμε τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Είμαστε εδώ, για να δηλώσουμε ότι δεν έχουμε ξεχάσει. Τίποτε δεν έχει ξεχαστεί. Είμαστε εδώ, για να τιμήσουμε τους ανθρώπους, τους πρόσφυγες, τον ελληνισμό που ξεριζώθηκε. Για τις ψυχές που χάθηκαν.

Ελληνισμός και Μικρά Ασία είναι έννοιες ταυτισμένες στον ιστορικό χρόνο και αυτό κάνει την πληγή της καταστροφής ακόμη πιο μεγάλη. Η γνώση, ο πολιτισμός, οι επιστήμες, η παράδοση, τα ήθη και έθιμα, οι γεύσεις, η γαστρονομία, τα τραγούδια είναι η μεγαλύτερη κληρονομιά που έχουμε και αυτό κάνει τις πατρίδες μας αλησμόνητες», ανέφερε μεταξύ άλλων στον χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης.

Όπως πρόσθεσε ο ίδιος, αν μια πόλη όφειλε και οφείλει να τιμήσει τα γεγονότα εκείνα, αν μια πόλη έχει εθνικό και ιστορικό χρέος να διατηρήσει τη μνήμη ζωντανή και τη φλόγα αναμμένη, αυτή είναι η Θεσσαλονίκη μας.

«Ο Δήμος Θεσσαλονίκης δεν θα μπορούσε παρά να τιμήσει αυτήν την επέτειο με σειρά εκδηλώσεων -αυτό είναι το δικό μας ελάχιστο χρέος, η δική μας συνεισφορά. Φωτίζουμε τη συνέχεια του Ελληνισμού, αυτή τη μοναδική ικανότητα που έχουμε και καταφέρνουμε ακόμη και από τις πιο βαριές καταστροφές να σηκωνόμαστε, να προχωράμε, να δημιουργούμε, να είμαστε πάντα περήφανοι», τόνισε ο κ. Ζέρβας.

«Εκατό χρόνια από τον ξεριζωμό των Ελλήνων της καθ’ ημάς Ανατολής. Δεν ξεχνάμε και είμαστε εδώ ως απόγονοι εκείνων των Ελλήνων που διεύρυναν τον ελληνισμό πριν από 3.000 χρόνια στη γη της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης», σημείωσε από την πλευρά της η Αντιδήμαρχος Διαδημοτικής Συνεργασίας και Αποδήμου Ελληνισμού Στεφανία Τανιμανίδου.

Την εκδήλωση μνήμης, που οργάνωσαν ο Δήμος Θεσσαλονίκης και η Aντιδημαρχία Διαδημοτικής Συνεργασίας και Απόδημου Ελληνισμού υπό τον τίτλο «Για τις ψυχές που χάθηκαν…», πλαισίωσε μουσικοχορευτικό πρόγραμμα με μικρασιάτικους χορούς από τον Λαογραφικό Σύλλογο Νέου Ρυσίου «Η Αρετσού», ενώ η εκδήλωση έκλεισε με τον χορό «Οι Φωτιές της Σμύρνης – Ερυθραίας».

Στη δράση συμμετείχε η Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης με πένθιμη κωδωνοκρουσία στους ιερούς ναούς της.

Η Μικρασιατική Καταστροφή θεωρείται από τις μεγαλύτερες, αν όχι η μεγαλύτερη, συμφορά του ελληνισμού διαχρονικά. Με την Συνθήκη της Λωζάνης και την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών, ο ελληνισμός της Ανατολής εξαφανίστηκε ύστερα από δύο χιλιάδες χρόνια και περίπου 1,5 εκατομμύριο πρόσφυγες ήρθαν υπό άθλιες συνθήκες στην Ελλάδα. Το σχεδόν χρεοκοπημένο ελληνικό κράτος έπρεπε τάχιστα να στεγάσει και να περιθάλψει αυτόν τον τεράστιο πληθυσμό.

Παράλληλα, με την αποχώρηση μουσουλμάνων στο θρήσκευμα από την ελληνική επικράτεια, η Ελλάδα κατέστη περισσότερο εθνικά και θρησκευτικά ομοιογενής, αλλά η Μεγάλη Ιδέα -κύριος συνεκτικός δεσμός της κοινωνίας και ο κύριος στόχος της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής για σχεδόν 100 χρόνια- έλαβε τέλος.

Η Καταστροφή του 1922 θα επιφέρει βαθιές τομές εντός της ελληνικής κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα: οικονομικό (δημιουργία πολυπληθούς εργατικής τάξης στα μεγάλα αστικά κέντρα), πολιτικό (ριζοσπαστικοποίηση των πολιτικών δυνάμεων), καθώς και πολιτισμικό (νέα μουσικά ακούσματα, κουζίνα, νέες πνευματικές αναζητήσεις και λογοτεχνικά ρεύματα, όπως η γενιά του ’30 κτλ).

Με τον όρο Μικρασιατική Καταστροφή περιγράφεται περισσότερο η τελευταία φάση της Μικρασιατικής εκστρατείας, δηλαδή το τέλος του «ελληνοτουρκικού πολέμου του 1918-22», η φυγή από την Τουρκία της ελληνικής διοίκησης, που είχε εγκατασταθεί στα δυτικά μικρασιατικά παράλια, στη Σμύρνη, κατά τη Συνθήκη των Σεβρών, (αμέσως μετά την ανακωχή του Μούδρου), όπως και η σχεδόν άτακτη υποχώρηση του ελληνικού στρατού μετά την κατάρρευση του μετώπου και η γενικευμένη πλέον εκδίωξη μεγάλου μέρους του ελληνικού και χριστιανικού πληθυσμού από τη Μικρά Ασία, που είχε όμως ξεκινήσει πολύ νωρίτερα (δείτε σχετικά Συνθήκη του 1914, που είχε συνομολογήσει ο Ελευθέριος Βενιζέλος) και που είχε διακοπεί με την «ανακωχή του Μούδρου».

Τα γεγονότα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα, μετά την Καταστροφή της Σμύρνης και της Ανακωχής των Μουδανιών, που συνομολογήθηκε στην ομώνυμη πόλη (11 Οκτωβρίου 1922), και τον ένα μήνα μετά την εκκένωση της χερσονήσου της Καλλίπολης (στις 11 Νοεμβρίου) από τους Έλληνες που έμεναν εκεί, καθώς και αργότερα με την «υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών» (1922-24) από όλη τη Μικρά Ασία και τον ερχομό 1.230.000 Ελλήνων χριστιανών και 45.000 Αρμένιων προσφύγων στην Ελλάδα, να επιφέρουν την τελεία καταστροφή του Θρακικού και Μικρασιατικού ελληνισμού μαζί με του Πόντου.

Τραγικός απολογισμός

Ο πλήρης απολογισμός της καταστροφής αυτής που συντελέσθηκε ιστορικά σε δύο περιόδους, (αμφότερες τετραετίες), 1914-1918 και 1920-1924 είναι πράγματι πολύ δύσκολος.

Οι αρπαγές και οι λεηλασίες σπιτιών και περιουσιών, οι γεωργικές και κτηνοτροφικές καταστροφές, το γκρέμισμα σχολείων, ναών και άλλων ευαγών ιδρυμάτων, η χρεοκοπία και καταστροφή βιοτεχνικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων με τον παράλληλο ευτελισμό κάθε ανθρώπινης αξιοπρέπειας που περιλαμβάνονται μαρτυρικοί βασανισμοί αιχμαλώτων, βιασμοί και ηθική οδύνη υπό το κλίμα του τρόμου και της απειλής του θανάτου, αλλά και οι ατέλειωτες πορείες αιχμαλώτων, στα περιώνυμα «τάγματα εργασίας», με άγνωστο αριθμό ανθρώπων που χάθηκαν σ’αυτά, οι σφαγές, οι θηριωδίες μέχρι και οι εκτελέσεις επί των αποφάσεων των τουρκικών Δικαστηρίων της Ανεξαρτησίας δεν έχουν μέχρι σήμερα ερευνηθεί πλήρως.

Πολλά από τα οστά των θυμάτων σύμφωνα με αρκετές ιστορικές αναφορές όπως το Χρονικόν Μεγάλης Τραγωδίας του Χρήστου Αγγελομάτη αλλά και άρθρο της εφημερίδας Ελευθεροτυπία, πωλήθηκαν από το τουρκικό κράτος σε βιομηχανίες της Μασσαλίας.

Συνολικά η μικρασιατική εκστρατεία είχε ως αποτέλεσμα 25.000 νεκρούς και τραυματίες στρατιώτες από ελληνικής πλευράς. Πάνω από 1.500.000 Έλληνες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες των προγόνων τους και να έρθουν σαν πρόσφυγες στην Ελλάδα, αφήνοντας πίσω τους πάνω από 600.000 νεκρούς.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε ο Ελ. Βενιζέλος με το υπόμνημά του στη Συνδιάσκεψη της Ειρήνης του Παρισιού, στη Μικρά Ασία ζούσαν 1.694.000 Έλληνες. Στη Θράκη και την περιοχή της Κωνσταντινούπολης 731.000. Στην περιοχή της Τραπεζούντας 350.000 και στα Αδανα 70.000. Σύνολο 2.845.000 Έλληνες που αποτελούσαν το 20% του πληθυσμού της περιοχής που κυριαρχούσε οικονομικά, είχε δε καταφέρει να διατηρήσει την πολιτιστική του κληρονομιά παρ’ ότι αποτελούσε μειονότητα σε εχθρικό περιβάλλον.

Οι Τούρκοι ήθελαν να εξαφανίσουν κάθε ελληνικό στοιχείο από την Μικρά Ασία, προβαίνοντας σε ανείπωτα εγκλήματα, σύμφωνα και με τις μαρτυρίες των Δυτικών αυτοπτών μαρτύρων: Μαζικές πυρπολήσεις κτηρίων και ανθρώπων, βιασμοί, σφαγές, εκτελέσεις, βασανιστήρια κ.π.α. Αμερικανοί μάρτυρες διηγούνται ιστορίες για πυρπολήσεις αρρώστων μέσα σε νοσοκομεία και παιδιών μέσα σε σχολεία. Σύμφωνα δε με τον ανταποκριτή των Τάιμς του Λονδίνου, πολλοί Χριστιανοί κάηκαν μέσα στις εκκλησίες τους, όταν αφού κατέφευγαν σε αυτές, οι Τούρκοι τούς έβαζαν επί τούτου φωτιά.

Η γνωστή εκείνα τα χρόνια αμερικανίδα ιατρός M. C. Elliott, που επί πολλά χρόνια είχε υπηρετήσει σε νοσοκομεία της Εγγύς Ανατολής, κατέθεσε τις εμπειρίες της, σύμφωνα με τις οποίες περιέθαλψε εκατοντάδες βιασμένες από Τούρκους χριστιανές κοπέλες και άκουσε για αμέτρητες άλλες τέτοιες περιπτώσεις, αλλά δεν είδε ούτε μία Τουρκάλα σε αντίστοιχη κατάσταση.

Στα θύματα των Χριστιανών από τους Τούρκους συγκαταλέγεται και ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος Σμύρνης , που πέθανε με ιδιαίτερα βασανιστικό θάνατο, καθώς και πολλοί άλλοι Επίσκοποι και ιερείς (342 μόνο στην Μητρόπολη Σμύρνης).

Αποκορύφωμα η πυρπόληση της αρμενικής και της ελληνικής συνοικίας της Σμύρνης. Το κάψιμο των σπιτιών ανάγκασε τους κρυμμένους σε αυτά Χριστιανούς να βγουν έξω στους δρόμους, με αποτέλεσμα και οι τελευταίοι που είχαν γλυτώσει από τις προηγούμενες σφαγές, να πέφτουν στα χέρια των Τούρκων και να υφίστανται τρομερούς βασανισμούς πριν τον θάνατό τους. Μεταξύ των θυμάτων, υπήρξαν και μεμονωμένες περιπτώσεις Δυτικών (Αμερικανών, Ολλανδών κ.α.), παρ’ ότι οι Τούρκοι κατά κανόνα αυτούς δεν τους πείραζαν.

Οι σφαγές κατά Ελλήνων και Αρμενίων από τους Τούρκους έκαναν τον Αμερικανό Πρόξενο στην Σμύρνη Τζωρτζ Χόρτον (George Horton) να γράψει: «Ένα από τα δυνατώτερα συναισθήματα που πήρα μαζί μου απ’ τη Σμύρνη ήταν το συναίσθημα της ντροπής, διότι άνηκα στο ανθρώπινο γένος».

otavoice.gr