Ετικέτα: ΚΑΛΠΑΚΙ Σελίδα 1 από 2

Την καθιέρωση του επίσημου εορτασμού της Εθνικής Επετείου της 28ης Οκτωβρίου 1940 στην ιστορική περιοχή του Δήμου Πωγωνίου ζητά με την υπ’ αριθμ. 90/2014 απόφασή του το Δημοτικό Συμβούλιο.

Πρόκειται για ένα πάγιο αίτημα της Δημοτικής Αρχής που παίρνει πλέον και επίσημη μορφή. Μάλιστα είχε κατατεθεί και στον Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, κατά την παρουσία του στις Ιστορικές Εκδηλώσεις «ΚΑΛΠΑΚΙΑ 2022».

Οι δύο μεγάλοι εθνικοί εορτασμοί στην πατρίδα μας αφορούν την Επανάσταση του 1821 που γιορτάζεται στις 25 Μαρτίου και το «ΌΧΙ» στο ιταλικό τελεσίγραφο της 28ης Οκτωβρίου του 1940.

Αυτό το «ΌΧΙ» που ξεσήκωσε κι ένωσε όλους τους Έλληνες απέναντι στην παράδοση, την ατίμωση και την απώλεια της εθνικής μας κυριαρχίας όπως ζητήθηκε από τον επίδοξο κατακτητή, κλήθηκε να το υπερασπιστεί ο ελληνικός στρατός μαζί με όλους τους Έλληνες.

Αυτή η ανεπανάληπτη ηρωική αντίσταση έλαβε χώρα ακριβώς στην περιοχή που σήμερα περιλαμβάνεται στα όρια του Δήμου Πωγωνίου.

Η εξέλιξη της μάχης Ελαίας – Καλαμά παρουσιάζεται με λεπτομέρειες στην «Επίτομη Ιστορία του Ελληνοϊταλικού και Ελληνογερμανικού πολέμου 1940-1941» (Γ.Ε.Σ./ Δνση Ιστορίας Στρατού).

Από την ανάγνωση των ιστορικών αυτών αναφορών για τις σφοδρές μάχες που διεξήχθησαν, την ηρωική αντίσταση του στρατού μας και κυρίως από την αναφορά των τοποθεσιών όπου εξελίχθηκαν (Γκραμπάλα, Ελαία, Νεγράδες, Μονή Βελλάς, Βροντισμένη, Παρακάλαμος, λόφος Σιάστη) καθίσταται φανερό ότι η δική μας περιοχή, που σήμερα λέγεται Δήμος Πωγωνίου, δέχτηκε όλο το βάρος της επίθεσης και εδώ υπήρξε η ισχυρή αντίσταση, η απομάκρυνση και η αντεπίθεση.

«Αν σε αυτά προσθέσουμε την ολόψυχη στήριξη του συνόλου των κατοίκων και κυρίως την ηρωική βοήθεια στον γυναικών που κουβαλούσαν τα πολεμοφόρια στην πλάτη τους, αβίαστα καταλήγουμε στο συμπέρασμα της μεγάλης ιστορικότητας της περιοχής μας και του δικαιώματος να γιορτάζουμε την Επέτειο του Έπους του ‘40 ως κατάκτηση του Έθνους, αλλά με βασικό επίκεντρο του εθνικού εορτασμού το Καλπάκι» υπογραμμίζεται μεταξύ άλλων στην απόφαση του Δ.Σ.

Ο Δήμος Πωγωνίου γνωρίζοντας απόλυτα την ιστορικότητα της περιοχής κινείται όλα αυτά τα χρόνια σε δύο επίπεδα.

Πρώτον την κατασκευή του νέου μεγάλου Πολεμικού Μουσείου δίπλα στο υπάρχον, την ανάδειξη των πολυβολείων και των χαρακωμάτων του λόφου Καλπακίου, την κατασκευή του Μνημείου Πεσόντων (Μαυσωλείο), έργο που ολοκληρώνεται σύντομα και καταλήγουμε στο Μνημείο και το Άγαλμα του Μαχητή του ’40.

Δεύτερον τον εορτασμό της επετείου του ‘40 με τις επισκέψεις όλων των σχολείων των Ιωαννίνων στο Πολεμικό Μουσείο και στο Δημοτικό Σχολείο με την προβολή των γεγονότων και κυρίως με την Αναπαράσταση της Μάχης του Καλπακίου που συγκεντρώνει χιλιάδες κόσμου κι επισήμων κάθε χρόνο.

Δικαιωματικά, λοιπόν, όπως επισημαίνει το Δημοτικό Συμβούλιο, ο εθνικός εορτασμός της Επετείου του ‘40 πρέπει να γίνεται στο Καλπάκι και στα Ιωάννινα και οι εκδηλώσεις που κάνουμε να ενταχθούν στο πλαίσιο του εθνικού εορτασμού.

Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου θα προωθηθεί στην Προεδρία της Δημοκρατίας, στον Πρωθυπουργό, σε όλα τα πολιτικά κόμματα και τους επίσημους φορείς, σε όλους τους Συλλόγους Ηπειρωτών της Ελλάδας, τις Ενώσεις και την Πανηπειρωτική Ομοσπονδία καθώς και σε όλους τους συλλόγους της ομογένειες του εξωτερικού με την παράκληση να λάβουν και αυτοί με τη σειρά τους απόφαση στήριξης του αιτήματος.

Φώτο: Γιώργος Μάνης

Πρεσβευτές της μουσικής μας παράδοσης έγιναν 450 μαθητές από 10 σχολεία του Νομού Ιωαννίνων που συμμετείχαν στη 2η μέρα του 1ου Φεστιβάλ παραδοσιακών χορών το οποίο πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 26 Απριλίου στο Κλειστό Γυμναστήριο Καλπακίου.

Το Κλειστό Γυμναστήριο πλημμύρισε από τους ήχους του κλαρίνου και άλλων μουσικών οργάνων αλλά πάνω απ’ όλα από τα χαρούμενα πρόσωπα των παιδιών που απέδειξαν ότι μπορούν να διαφυλάξουν με τον καλύτερο τρόπο την πολιτιστική μας κληρονομιά.

Την χαρά του για την υλοποίηση μιας ιδέας που γεννήθηκε στην έναρξη της σχολικής χρονιάς εξέφρασε ο Διευθυντής του Δημοτικού Σχολείου Καλπακίου κ. Λεωνίδας Μαλισόβας, ευχαριστώντας παράλληλα το Δήμο Πωγωνίου για τη στήριξη.

Ο Δήμαρχος Πωγωνίου κ. Κωνσταντίνος Καψάλης συνεχάρη παιδιά και εκπαιδευτικούς για την εξαιρετική διοργάνωση επισημαίνοντας ότι το Φεστιβάλ στέλνει ηχηρό μήνυμα ότι η παράδοση κάθε περιοχής πρέπει να μεταλαμπαδεύεται στις νέες γενιές.

«Βρισκόμαστε σε μία περιοχή με έντονη μουσική παράδοση και είναι χρέος μας να τη διαφυλάξουμε» σημείωσε χαρακτηριστικά.

Η Σύμβουλος Εκπαίδευσης κ. Κύρκου επεσήμανε ότι τα παραδοσιακά μας τραγούδια εξιστορούσαν κάθε πτυχή της ελληνικής ζωής ενώ ο Πρόεδρος του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Ν. Ιωαννίνων κ. Παργανάς συνεχάρη διοργανωτές και συμμετέχοντες.

Στο Φεστιβάλ συμμετείχαν:

• 3ο Δημοτικό Σχολείο Κόνιτσας

• Δημοτικό Σχολείο Κρανούλας

• Δημοτικό Σχολείο Μεταμόρφωσης

• Δημοτικό Σχολείο Παρακαλάμου

• 1ο Δημοτικό Σχολείο Ανατολής

• Δημοτικό Σχολείο Πεδινής

• 21ο Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων

• Ζωγράφειο Δημοτικό Σχολείο

• 19ο Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων

• Δημοτικό Σχολείο Καλπακίου

Το Φεστιβάλ ξεκίνησε χθες στη Μεταμόρφωση και η διοργάνωση ανήκει στο Δημοτικό Σχολείο Καλπακίου και το Δημοτικό Σχολείο Μεταμόρφωσης.

Με το μεγαλοπρεπές «ΌΧΙ» να δεσπόζει στην πλαγιά του λόφου Προφήτης Ηλίας και κάτω από το άγρυπνο βλέμμα του Μαχητή κορυφώθηκαν οι ιστορικές εκδηλώσεις «ΚΑΛΠΑΚΙΑ 2023» που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο από το Δήμο Πωγωνίου σε συνεργασία με την Περιφέρεια Ηπείρου, την Π.Ε.Δ. Ηπείρου, την 8η Μηχανοποιημένη Ταξιαρχία, την Ομοσπονδία Αδελφοτήτων & Ενώσεων Επαρχίας Πωγωνίου και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Καλπακίου.

Το Καλπάκι έγινε για μία ακόμη χρονιά το επίκεντρο των εορταστικών εκδηλώσεων καθώς η ευρύτερη περιοχή δέχτηκε, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το κύριο βάρος της ιταλικής επίθεσης.

Το πρωί της 27ης Οκτωβρίου μέλη από το Σύλλογο αναβίωσης Ελληνικού στρατού 1940-’41, το Σύλλογο Ευζώνων προεδρικής φρουράς και την Ιταλική ομάδα αναβίωσης Le Sentinelle δημιούργησαν ένα εκπληκτικό σκηνικό που παρέσυρε τους επισκέπτες στις δύσκολες ημέρες του πολέμου.

Έχοντας στήσει σκηνές δίπλα στο Πολεμικό Μουσείο και με ομάδες στη Σπηλιά Κατσιμήτρου, οι αναβιωτές προσπάθησαν να παρουσιάσουν ένα μικρό δείγμα από όσα διαδραματίστηκαν εκείνες τις καίριες στιγμές που στιγμάτισαν την ελληνική ιστορία.

Το απόγευμα στο Μνημείο του Μαχητή και παρουσία της εκπροσώπου της Κυβέρνησης και Υφυπουργού Κοινωνικής Συνοχής & Οικογένειας κ. Μαρίας Κεφάλα και του Προέδρου της Βουλής κ. Κώστα Τασούλα τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση και ακολούθησε κατάθεση στεφάνων.

Στον χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Πωγωνίου Κωνσταντίνος Καψάλης υπογράμμισε ότι ο ελληνικός πόλεμος έγινε με τη μεγαλύτερη δυνατή ορμή γιατί κινδύνεψε το έθνος, η ελληνική ψυχή, η παράδοση, ο πολιτισμός και η ελληνική καρδιά.

«Πολέμησαν άνθρωποι δικοί μας, άνθρωποι απλοί, καθημερινοί και φιλήσυχοι. Αλλά ακόμη και οι ειρηνικοί άνθρωποι γίνονται αποφασιστικοί όταν προσβάλλεται η τιμή τους. Αυτά τα ιερά χώματα μας θυμίζουν το χρέος διατήρησης ζωντανής της μνήμης.

Είναι ηθική υποχρέωση όλων μας να φυλάμε τα ιερά ιδανικά των προγόνων μας. Ιδιαίτερα εμείς, στο παραμεθόριο Πωγώνι, έχουμε αναλάβει την ιερή αυτή παρακαταθήκη να κρατήσουμε «ζωντανό» το έπος του ’40 κι αυτό πράττουμε κάθε χρόνο. Σε αυτή την κατεύθυνση ο Δήμος Πωγωνίου έχει καταρτίσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την ανάδειξη της ιστορικότητας της περιοχής.

Με τη βοήθεια και στήριξη της Βουλής των Ελλήνων και του Πρόεδρου κ. Κωνσταντίνου Τασούλα, τον οποίο ευχαριστούμε ιδιαίτερα, είμαστε στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε ότι σύντομα υπογράφεται η σύμβαση για το Μνημείο Πεσόντων που θα κατασκευαστεί στα πλαίσια του έργου «Ανάδειξη – Ανάπλαση Ιστορικών θέσεων Μαχών έπους 1940 στο Καλπάκι – Μνημείο Πεσόντων στη θέση Βουρλιάσος», υπογράμμισε μεταξύ άλλων ο κ. Καψάλης.

Η Υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής & Οικογένειας κ. Μαρία Κεφάλα σημείωσε ότι απέναντι στον όλεθρο και την καταστροφή ορθώνεται πάντα η ελπίδα και τόνισε «Σε αυτά τα χώματα μία χούφτα στρατιώτες έδωσαν απάντηση στον επίδοξο κατακτητή. Ήταν μεγάλη και απίθανη αυτή η νίκη γιατί ήταν νίκη ψυχής, καρδιάς και αξιοσύνης».

Την κεντρική ομιλία εκφώνησε ο Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. κ. Κωνσταντίνος Χρήστου που αναφέρθηκε στο ρόλο που διαδραμάτισε ο Αγώνας του 1940 στην ιστορία και το παρόν.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την αναπαράσταση της μάχης του Καλπακίου στην οποία παίρνουν μέρος στρατιώτες της 8ης Μηχανοποιημένης Ταξιαρχίας, ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, άνδρες, γυναίκες και παιδιά από το Δήμο Πωγωνίου.

ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Οι ιστορικές εκδηλώσεις ξεκίνησαν το Σαββατοκύριακο 21 & 22 Οκτωβρίου με τον «4ο Δρόμο της Νίκης» στον οποίο συμμετείχαν 460 αθλητές οι οποίοι διήλθαν από ιστορικούς χώρους και δρόμους του Καλπακίου, όπως είναι το Πολεμικό Μουσείο 1940, το Ύψωμα «Μαχητής», η Σπηλιά – Στρατηγείο του Στρατηγού Χαράλαμπου Κατσιμήτρου κ.α.

Την Πέμπτη 26 Οκτωβρίου ο Δήμος Πωγωνίου τίμησε το ανεξάρτητο τάγμα του Δελβινακίου, με επιμνημόσυνη δέηση, κατάθεση στεφάνων στο Χάνι Δελβινακίου και ομιλίες.

Την Κυριακή 28 Οκτωβρίου, στον Ιερό Ναό της Ευαγγελίστριας στο Σώσινο, τελέστηκε Θεία Λειτουργία, επιμνημόσυνη δέηση και πραγματοποιήθηκε κατάθεση στεφάνων.

Αγαπημένη αθλητική διοργάνωση κατάφερε να γίνει ο «Δρόμος της Νίκης» που πραγματοποιείται από τον Δήμο Πωγωνίου στα πλαίσια των ιστορικών εκδηλώσεων «ΚΑΛΠΑΚΙΑ».

Με αυξημένο το ενδιαφέρον των λάτρεων των αγώνων τρεξίματος, ο «4ος Δρόμος της Νίκης» θα διεξαχθεί φέτος σε δύο ημέρες, καθώς έχει προστεθεί μία ακόμη διαδρομή μετά από απαίτηση των αθλητών.

Οι αγώνες θα πραγματοποιηθούν στις 21 και 22 Οκτωβρίου σηματοδοτώντας την επίσημη έναρξη των ιστορικών εκδηλώσεων, με τις διαδρομές να διέρχονται από ιστορικούς χώρους και δρόμους του Καλπακίου, όπως είναι το Πολεμικό Μουσείο 1940, το Ύψωμα «Μαχητής», η Σπηλιά – Στρατηγείο του Στρατηγού Χαράλαμπου Κατσιμήτρου κ.α.

«Ο Δρόμος της Νίκης έχει γίνει πλέον θεσμός και αποτίει φόρο τιμής στους ήρωες του Έπους του ’40 που θυσιάστηκαν για την ελευθερία και την πατρίδα. Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι και ικανοποιημένοι από την αυξημένη διάθεση συμμετοχής, γεγονός που αναβαθμίζει τη διοργάνωση χρόνο με το χρόνο», σημείωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου ο Δήμαρχος Πωγωνίου Κωνσταντίνος Καψάλης.

Ο κ. Καψάλης παρουσίασε παράλληλα τα αναμνηστικά μετάλλια που θα δοθούν στους συμμετέχοντες του 4ου – 5ου και 6ου Δρόμου της Νίκης, τα οποία θα σχηματίσουν την πιο ιστορική λέξη που φώναξε η Πατρίδα μας, το “ΟΧΙ”.

Στις λεπτομέρειες των διαδρομών του αγώνα αναφέρθηκε ο Τεχνικός Διευθυντής Αγώνων Ευάγγελος Τσίμαρης. «Ο 4Ος Δρόμος της Νίκης είναι γεγονός και φέτος περιλαμβάνει 4 διαδρομές. Ο αγώνας, εκτός από την κεντρική διαδρομή των 21χλμ, πλαισιώνεται και από μία διαδρομή 9χλμ., από παιδικό αγώνα 1000 μ. που πέρυσι έτυχε μεγάλης αποδοχής καθώς και από αγώνα δρόμου Vertical 4,2 χλμ., που πραγματοποιείται φέτος για πρώτη φορά», τόνισε μεταξύ άλλων.

Οι βραβεύσεις των αθλητών θα πραγματοποιηθούν ως εξής:

• Σάββατο 21 Οκτωβρίου, 6μ.μ., έξωθεν Δημαρχείου Καλπακίου

• Κυριακή 22 Οκτωβρίου, 12 το μεσημέρι, έξωθεν Δημαρχείου Καλπακίου

Ένα ακόμη βήμα για την κατασκευή του Νέου Πολεμικού Μουσείου έγινε με την Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Α.Ε.Π.Ο.) για την «Οριοθέτηση διευθέτηση τμήματος υδατορέματος στο χώρο ανέγερσης του νέου πολεμικού μουσείου Καλπακίου».

Μετά από μακροχρόνιες προσπάθειες του Δημάρχου κ. Κωνσταντίνου Καψάλη και των υπηρεσιών του Δήμου Πωγωνίου, η συγκεκριμένη έγκριση δίνει το πράσινο φως σε ένα σπουδαίο έργο με ιστορική σημασία.

Η Α.Ε.Π.Ο. φορά τη διευθέτηση τμήματος του υδατορέματος για την αντιπλημμυρική προστασία των κτιριακών έργων κυρίως του πολεμικού μουσείου στο Καλπάκι Ιωαννίνων αλλά και των νέων υποδομών.

Αυτό αναμένεται να έχει ως αποτέλεσμα κατά τη λειτουργία του έργου να διασφαλισθούν οι υφιστάμενες και νέες κτιριακές εγκαταστάσεις (υφιστάμενο μουσείο πολέμου και το νέο κτίριο πάρκου ιστορίας) από πλημμύρες. Επίσης, θα διασφαλιστούν οι συνθήκες μη επικίνδυνης κι ασφαλούς χρήσης των οδών, θα προστατευτούν τα περιουσιακά στοιχεία των πολιτών και θα μεγιστοποιηθεί το ποσοστό της προς εκμετάλλευση επιφανείας των γεωργικών εκτάσεων.

Το Νέο Πολεμικό Μουσείο θα συνορεύει με το υπάρχον Μουσείο και χωροθετείται σε έκταση του Δήμου Πωγωνίου, εμβαδού 4.277 τ.μ. Το κτίριο, συνολικής επιφάνειας 507 τ.μ., θα περιλαμβάνει ισόγειο και υπόγειο. Στο ισόγειο θα βρίσκεται ο εκθεσιακός χώρος, συνεδριακός χώρος – αίθουσα προβολών και εκδηλώσεων 80 θέσεων και βοηθητικοί χώροι (εντευκτήριο, πωλητήριο κ.λπ.).

«Η θετική αυτή έκβαση μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά την κατασκευή Νέου Πολεμικού Μουσείου, ενός Μουσείου που θα καλύψει τις ανάγκες της αυξημένης επισκεψιμότητας. Η δε αναγκαιότητα κατασκευής έργων διευθέτησης έχει καταδειχτεί από τη διαχρονική συμπεριφορά των ρεμάτων σε πλημμυρικά επεισόδια και πλέον διασφαλίζεται η ασφάλεια όλων», τονίζει ο Δήμαρχος Πωγωνίου κ. Κώστας Καψάλης.

Τιμή στους 13.976 πεσόντες του Έπους του ’40 θα αποδώσει το Μνημείο Πεσόντων που θα κατασκευαστεί στα πλαίσια του έργου «Ανάδειξη – Ανάπλαση Ιστορικών θέσεων Μαχών έπους 1940 στο Καλπάκι – Μνημείο Πεσόντων στη θέση «Βουρλιάσος».

Η δημοπράτηση του έργου βρίσκεται σε εξέλιξη και το Μνημείο, που θα κατασκευαστεί στην αρχή του μονοπατιού προς την κορυφή του Λόφου του Μαχητή, αποτελεί μέρος ενός μεγάλου οράματος και σχεδιασμού της Δημοτικής Αρχής για την κατασκευή «Πάρκου Ιστορίας» ως δείγμα τιμής σε όσους αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για την ελευθερία και την πατρίδα.

Το έργο είναι προϋπολογισμού 1.250.000,00€ με Φ.Π.Α. 24% και η χρηματοδότησή του προέρχεται κατά ένα μέρος από την Βουλή των Ελλήνων (793.600,00€) και τα υπόλοιπα από ιδίους πόρους του Δήμου Πωγωνίου.

Ο κύριος χώρος του μνημείου αποτελείται από το Πάρκο Μνήμης, το χώρο δηλαδή ανάδειξης των ονομάτων των ηρώων πεσόντων μαχητών, το χώρο εκδηλώσεων ο οποίος θα αποτελείται από το μνημείο κατάθεσης στεφάνων και τη μικρή εκκλησία, βοηθητικούς χώρους και το χώρο στάθμευσης οχημάτων στο νότιο τμήμα παραπλεύρως του ασφαλτοστρωμένου δρόμου.

Το Μνημείο Πεσόντων αποτελεί σύνθεση 117 κύβων επί των οπίων εδράζονται 468 μαρμάρινες πλάκες, μία σε κάθε πλευρά των κύβων, οι οποίες θα περιλαμβάνουν τα 13. 976 ονόματα των ηρώων πεσόντων.

«Είναι ένα όραμα της Δημοτικής Αρχής αφιερωμένο σε όσους αγωνίστηκαν για την ελευθερία και την πατρίδα. Tο Μνημείο Πεσόντων, συνδυαστικά με το Μνημείο του Μαχητή, την Ανάδειξη – Ανάπλαση Ιστορικών θέσεων Μαχών έπους 1940 και το υπό μελέτη νέο Πολεμικό Μουσείο Καλπακίου θα αναδείξουν της ιστορική και πολιτιστική ταυτότητας της περιοχής.

Είναι γνωστό ότι σε αυτά τα χώματα γράφτηκαν κάποιες από τις σημαντικότερες σελίδες της ελληνικής ιστορίας και είναι χρέος μας να τιμήσουμε όσους θυσιάστηκαν για την Ελλάδα. Ευχαριστούμε τη Βουλή των Ελλήνων και προσωπικά τον Πρόεδρο κ. Κώστα Τασούλα για τη χρηματοδότηση μέρους του έργου. Το όραμά μας είναι κοινό και τον ευχαριστούμε πολύ για τη στήριξη», τονίζει ο Δήμαρχος Πωγωνίου κ. Κωνσταντίνος Καψάλης.

Στη μνήμη των 13.976 πεσόντων του Έπους του 1940 θα είναι αφιερωμένο το Μνημείο που θα κατασκευαστεί στη θέση «Βουρλιάσος» και το οποίο αποτελεί μέρος ενός μεγάλου οράματος και σχεδιασμού της Δημοτικής Αρχής για την κατασκευή «Πάρκου Ιστορίας» ως δείγμα τιμής σε όσους αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για την ελευθερία και την πατρίδα.

Η μελέτη με τίτλο «Ανάδειξη – Ανάπλαση Ιστορικών θέσεων Μαχών έπους 1940 στο Καλπάκι – Μνημείο Πεσόντων στη θέση «Βουρλιάσος» εγκρίθηκε από τη σημερινή συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής Δήμου Πωγωνίου και έχει προϋπολογισμό 1.250.000,00€ με Φ.Π.Α. 24% .

Στα πλαίσια του έργου θα κατασκευαστεί μνημείο για τους 13976 πεσόντες του έπους του 1940 σε δημόσια δασική έκταση στη θέση «Βουρλιάσος» του Δήμου Πωγωνίου, στην αρχή του μονοπατιού προς την κορυφή του Λόφου του Μαχητή.

Ο κύριος χώρος του μνημείου αποτελείται από το Πάρκο Μνήμης, το χώρο δηλαδή ανάδειξης των ονομάτων των ηρώων πεσόντων μαχητών, το χώρο εκδηλώσεων ο οποίος θα αποτελείται από το μνημείο κατάθεσης στεφάνων και τη μικρή εκκλησία και βοηθητικούς χώρους.

Το Μνημείο Πεσόντων αποτελεί σύνθεση 117 κύβων επί των οποίων εδράζονται 468 μαρμάρινες πλάκες, μία σε κάθε πλευρά των κύβων, οι οποίες θα περιλαμβάνουν τα 13976 ονόματα των ηρώων πεσόντων.

«Το Μνημείο Πεσόντων σε συνδυασμό με το Μνημείο του Μαχητή, την Ανάδειξη – Ανάπλαση Ιστορικών θέσεων Μαχών έπους 1940 και το υπό μελέτη νέο Πολεμικό Μουσείο Καλπακίου στοχεύουν στην προβολή της ιστορικής και πολιτιστικής ταυτότητας της περιοχής καθώς και στην ανάπτυξη του τουρισμού. Στα χώματα του Δήμου μας γράφτηκαν κάποιες από τις πιο σημαντικές σελίδες της ελληνικής ιστορίας και με το συγκεκριμένο έργο αποτίουμε φόρο τιμής στους αγωνιστές και πεσόντες του Έπους του ’40, διατηρώντας παράλληλα την ανάμνηση της ιστορικής μάχης του Καλπακίου με παράλληλη διασφάλιση της προστασίας και ανάπτυξης του ευρύτερου φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος» τονίζει ο Δήμαρχος Πωγωνίου κ. Κωνσταντίνος Καψάλης.

Η χρηματοδότηση του έργου προέρχεται κατά ένα μέρος από την Βουλή των Ελλήνων (793.600,00€) και τα υπόλοιπα από ιδίους πόρους του Δήμου Πωγωνίου.

Ένα πολύ ενδιαφέρον αφιέρωμα στο νέο Πάρκο Ιστορίας που ετοιμάζει ο Δήμος Πωγωνίου στο Καλπάκι παρουσιάζεται στο 51^ο  Τεύχος του Περιοδικού της Βουλής «Επί του… περιστυλίου!».

Το νέο τεύχος επικεντρώνεται στους πρωτομάστορες του έπους του ’40 και γίνεται εκτενής αναφορά στο Πάρκο Ιστορίας το οποίο περιλαμβάνει το Μνημείο Πεσόντων, το Νέο Πολεμικό Μουσείο και την Ανάδειξη – Ανάπλαση Ιστορικών Θέσεων Μαχών Έπους 1940.

Οι σχετικές μελέτες βρίσκονται στο τελικό στάδιο των εγκρίσεων φέρνοντας ακόμη πιο κοντά την υλοποίηση του οράματος για τη δημιουργία ενός Πάρκου που θα αναδεικνύει το Έπος του ’40 και θα τιμά τους πεσόντες ήρωες.

«Μέσω του Πάρκου η περιοχή του Καλπακίου θα αποκτήσει το ρόλο που της ανήκει στους εορτασμούς της Εθνικής Επετείου του 1940. Πάγιο αίτημα του Δήμου είναι να γίνεται στο Καλπάκι ο επίσημος εορτασμός καθώς σε αυτά εδώ τα χώματα έγιναν οι κρίσιμες μάχες. Το χρωστάμε σε όσους θυσιάστηκαν για την πατρίδα και την ελευθερία» δήλωσε ο Δήμαρχος Πωγωνίου κ. Κων/νος Καψάλης.

Νέο Πολεμικό Μουσείο: Θα συνορεύει με το υπάρχον Μουσείο και χωροθετείται σε έκταση του Δήμου Πωγωνίου, εμβαδού 4.277 τ.μ. Το κτίριο, συνολικής επιφάνειας 507 τ.μ., θα περιλαμβάνει ισόγειο και υπόγειο. Στο ισόγειο θα βρίσκεται ο εκθεσιακός χώρος, συνεδριακός χώρος – αίθουσα προβολών και εκδηλώσεων 80 θέσεων και βοηθητικοί χώροι (εντευκτήριο, πωλητήριο κ.λπ.).

Μνημείο Πεσόντων: Το Μνημείο θα κατασκευαστεί στη θέση «Βουρλιάσος», με την οικονομική συνδρομή της Βουλής των Ελλήνων και είναι προς δημοπράτηση. Θα αποτελείται από το Πάρκο Μνήμης όπου θα αναγράφονται των ονόματα των 13.976 ηρώων πεσόντων μαχητών, τον χώρο εκδηλώσεων με το μνημείο κατάθεσης στεφάνων, ένα εκκλησάκι και τους βοηθητικούς χώρους.

Ανάδειξη – Ανάπλαση Ιστορικών Θέσεων Μαχών Έπους 1940: Μέσω της ανάδειξης των θέσεων Μαχών θα δίνεται η δυνατότητα στους επισκέπτες για ιστορική ενημέρωση και περιβαλλοντική εκπαίδευση ενώ οι πρώτες παρεμβάσεις έχουν ήδη ολοκληρωθεί. Το έργο παρουσιάζει ιδιαίτερη ιστορική, πολιτιστική, πολιτισμική και αναπτυξιακή αξία και η ανάδειξη των ιστορικών σημείων θα συμβάλει στην προβολή της ιστορικής και πολιτιστικής ταυτότητας της περιοχής, στη δημιουργία κατάλληλων προϋποθέσεων για την ιστορική ενημέρωση των επισκεπτών καθώς και στην ανάπτυξη ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού.

«Το Πάρκο Ιστορίας αποτελεί όραμα για το Δήμο Πωγωνίου. Ευχαριστούμε τη Βουλή των Ελλήνων και ιδιαίτερα τον Πρόεδρο κ. Κων/νο Τασούλα για τη χρηματοδότηση της ανέγερσης του Μνημείου Πεσόντων με το ποσό των 640.000€» καταλήγει ο κ. Καψάλης.

Παρουσία του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη και με κάθε λαμπρότητα πραγματοποιήθηκαν οι εκδηλώσεις «ΚΑΛΠΑΚΙΑ 2022» που αποτίουν φόρο τιμής στους Ήρωες του έπους του ’40.

Στα χώματα όπου γράφτηκαν οι πρώτες σελίδες του Έπους και που δέχτηκαν το κύριο βάρος της ιταλικής επίθεσης τελέστηκε το πιο ιερό μνημόσυνο στη μνήμη όσων θυσιάστηκαν για την πατρίδα και την ελευθερία.

Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν στο Μνημείο του Μαχητή την ώρα που «έσκιζαν» τους ουρανούς δύο μαχητικά αεροσκάφη. Στο σημείο τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση χοροστατούντος του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Ιωαννίνων κ. Μάξιμου, ακολούθησε προσκλητήριο νεκρών, κατάθεση στεφάνων και τοπογραφική ενημέρωση από Αξιωματικό της 8ης Μηχανοποιημένης Ταξιαρχίας.

Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε ερμηνεία επετειακού τραγουδιού από τη Στρατιωτική Μπάντα της 8ης Μηχανοποιημένης Ταξιαρχίας ενώ τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε o εκπαιδευτικός και συγγραφέας κ. Στέφανος Κωλλέτας.

Κ. Καψάλης: Πάγιο αίτημα του Δήμου Πωγωνίου να γίνεται στο Καλπάκι ο επίσημος εορτασμός της Επετείου του «ΌΧΙ»

Προηγήθηκε χαιρετισμός από το Δήμαρχο Πωγωνίου κ. Κων/νο Καψάλη που καλωσόρισε τον Πρωθυπουργό, τους εκλεκτούς καλεσμένους αλλά και τους παρευρισκόμενους με ένα απόσπασμα από τη μαρτυρία του Άγγελου Τερζάκη όπως καταγράφεται στο βιβλίο του «Η εποποιία του 40-41».

Ο κ. Καψάλης αναφέρθηκε στην ψυχή των ηρώων και στη θυσία τους κι ανέφερε το πάγιο αίτημα του Δήμου Πωγωνίου να γίνεται στο Καλπάκι ο επίσημος εορτασμός της Επετείου του «ΌΧΙ».

«Είναι τούτα τα χώματα, προπάντων για μας που κατοικούμε εδώ, μία βαριά κληρονομιά και μία Ιερή παρακαταθήκη που μας θυμίζουν το Ιερό χρέος μας στη γενιά εκείνη του ’40. Είναι χρέος μας να τιμούμε τη μνήμη τους σε τούτα τα ιστορικά χώματα. Και με την ευκαιρία της επίσκεψής σας Κύριε Πρωθυπουργέ, επαναφέρουμε και πάλι το αίτημά μας, το αίτημα της κοινωνίας της Ηπείρου και του Πωγωνίου, ο κύριος εορτασμός της Επετείου του «ΟΧΙ» να γίνεται εδώ στο Καλπάκι, στα ιστορικά χώματα όπου γράφτηκε το Έπος του ’40».

Παράλληλα, ο κ. Καψάλης αναφέρθηκε στο χρέος ανάδειξης των ιστορικών χώρων και των πεδίων μαχών ώστε τα μνημεία που θυμίζουν εκείνη την ένδοξη περίοδο να αποτελέσουν τόπο προσκυνήματος και μνήμης.

«Ο Δήμος Πωγωνίου ξεκίνησε εδώ και αρκετά χρόνια τη Δημιουργία του Πάρκου Ιστορίας που περιλαμβάνει:

1. Επέκταση του Πολεμικού Μουσείου με την κατασκευή και νέου κτιρίου

2. Ανάδειξη του Στρατηγείου Κατσιμήτρου και των Θέσεων Μαχών όπως τα Χαρακώματα, τα Πολυβολεία και οι Κρύπτες.

3. Κατασκευή Μνημείου Πεσόντων – Κενοτάφειο το οποίο σύντομα δημοπρατείται σε χώρο 20 στρεμμάτων στη θέση «Βουρλιάσος».

Το Μνημείο θα περιλαμβάνει ονομαστικά όλους τους πεσόντες του ’40, συνολικά 13.976 ονόματα, από τους οποίους οι 8.000 παραμένουν άταφοι, πρόχειρα θαμμένοι διάσπαρτα στα βουνά της Βορείου Ηπείρου και περιμένουν να κάνουμε το ιερό καθήκον μας να ανευρεθούν τα οστά τους και να ενταφιαστούν με ανάλογες τιμές και σεβασμό, όπως επιτάσσουν οι θρησκευτικές και εθνικές μας παραδόσεις», κατέληξε ευχαριστώντας τη Βουλή των Ελλήνων και προσωπικά τον Πρόεδρο κ. Κωνσταντίνο Τασούλα για την στήριξη και την οικονομική συνδρομή ώστε να γίνει πράξη το όραμα του Δήμου για τη δημιουργία του Μνημείου.

Κ. Μητσοτάκης: Θα πρέπει να δρομολογηθούν άμεσα όλες οι δράσεις για την ανέγερση του Μνημείου

Στην ιστορική σημασία ανέγερσης του Μνημείου αναφέρθηκε στην ομιλία του και ο Πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης επισημαίνοντας ότι θα πρέπει να δρομολογηθούν άμεσα όλες οι δράσεις που θα οδηγήσουν στην υλοποίησή του.

«Βρισκόμαστε σήμερα εδώ ώστε το Καλπάκι να μη μείνει μία απλή ανάμνηση αλλά μία παντοτινή μνήμη. Θα δρομολογήσουμε όλες τις δράσεις ώστε να ανεγερθεί το Πάρκο Ιστορίας και το Κενοτάφειο για τους περίπου 14.000 ήρωες που θυσιάστηκαν για την πατρίδα. Είμαι ιδιαίτερα συγκινημένος που βρίσκομαι σε αυτόν τον τόπο που τον αρδεύει η ιστορία. Το Καλπάκι αποτελεί σύμβολο που διαπερνά τα σύνορα και τους καιρούς εκπέμποντας αξίες παγκόσμιες που δεν φυλακίζονται στο χθες» σημείωσε.

Ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στα τεκταινόμενα στην Ουκρανία αλλά και στις συνεχείς απειλές της Τουρκίας συνδέοντας το «ΌΧΙ» με τις παγκόσμιες πολιτικές εξελίξεις: «Αυτό το ΌΧΙ που είναι χαραγμένο στην πλαγιά του Προφήτη Ηλία έρχεται από μακριά και πηγαίνει μακριά και σήμερα απευθύνεται σε έναν άλλον εισβολέα, τη Ρωσία, που καταπατά το διεθνές δίκαιο παραβιάζοντας τα σύνορα και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.

Το ΌΧΙ αποτελεί εθνική μας θέση απέναντι σε κάθε επιβολή, ειδικά όταν προέρχεται από χώρες που όσο υψώνουν τη ρητορική τους τόσο βυθίζονται στη δικιά τους απομόνωση. Οι θέσεις μας απέναντι στην Τουρκία είναι σταθερές. Στη επιθετικότητα αντιτάσσουμε την ετοιμότητα, τα επιχειρήματά μας βασίζονται στο διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας» υπογράμμισε.

Η αναπαράσταση της Μάχης του Καλπακίου

Οι εκδηλώσεις κορυφώθηκαν με την Αναπαράσταση της Μάχης του Καλπακίου στην οποία συμμετείχαν στρατιώτες της 8ης Μηχανοποιημένης Ταξιαρχίας, το Περιφερειακό Τμήμα Ιωαννίνων του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, ομάδες αναβιωτών από την Ελλάδα και την Ιταλία, παιδιά από την «Κιβωτό του κόσμου» καθώς και άνδρες, γυναίκες και παιδιά από το Δήμο Πωγωνίου.

Τις εκδηλώσεις τίμησαν επίσης με την παρουσία τους ο Πρόεδρος της Βουλής κ. Κων/νος Τασούλας, ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος κ. Γιώργος Αμυράς, ο Υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Λευτέρης Οικονόμου, οι Βουλευτές του Νομού, ο Αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας κ. Κων/νος Σκούμας, ο Διοικητής της 8ης Μηχανοποιημένης Ταξιαρχίας, ο Συντονιστής Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Ηπείρου, λοιπές στρατιωτικές και αστυνομικές αρχές και πυροσβεστικό σώμα, Δήμαρχοι, ο Πρόξενος της Αλβανίας στα Ιωάννινα, Αντιπεριφερειάρχες και Αντιδήμαρχοι, Περιφερειακοί και Δημοτικοί Σύμβουλοι, φορείς και σύλλογοι καθώς και πλήθος κόσμου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα «ΚΑΛΠΑΚΙΑ» πραγματοποιούνται ανελλιπώς από το 1995 και φέτος είναι η πρώτη φορά που τιμά με την παρουσία του τις εκδηλώσεις ο Πρωθυπουργός της χώρας, στον οποίο προσφέρθηκε, από τον κ. Καψάλη, ένας ασημένιος δίσκος με το έμβλημα του Δήμου.

Παράλληλες εκδηλώσεις

Την Τετάρτη 26 Οκτωβρίου τιμήθηκε το ανεξάρτητο τάγμα του Δελβινακίου, με επιμνημόσυνη δέηση, κατάθεση στεφάνων κι ομιλίες στο Χάνι Δελβινακίου και την Παρασκευή 28 Οκτωβρίου, στον Ιερό Ναό της Ευαγγελίστριας στο Σώσινο, τελέστηκε θεία λειτουργία, επιμνημόσυνη δέηση και πραγματοποιήθηκε κατάθεση στεφάνων.

Φωτογραφίες: Δήμος Πωγωνίου – Γιώργος Μάνης

Στις 27 Οκτωβρίου, το σούρουπο πάνω απ’ την ηπειρώτικη γη είναι συννεφιασμένο. Από το μεθοριακό φυλάκιο της Κακαβιάς μέχρι τη Μέρτζανη, σ’ όλη την έκταση των αλβανικών συνόρων και πιο πέρα στα παγωμένα υψώματα της Πίνδου, Έλληνες φαντάροι στέκονται άγρυπνοι και τσιτωμένοι.

Το μυαλό τους είναι καθαρό αλλά τα δάκτυλα στη σκανδάλη κοκκαλιασμένα.

Στις 5:30 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου μέσα στο πηχτό ακόμα σκοτάδι οι άγρυπνοι άνδρες της Προκαλύψεως Ηπείρου είδαν από απέναντι ν’ ανάβουν χίλιες μικρές φλογίτσες. Σχεδόν αμέσως τους σκέπασε ο ορυμαγδός από παντός είδους εκρήξεις. Οβίδες βαρέος πυροβολικού έσκαγαν πίσω τους και τίναζαν στον αέρα ό,τι οχυρώσεις είχαν ετοιμαστεί, βλήματα πεδινού έπεφταν μπροστά και πίσω τους, θραύσματα από όλμους σκόρπιζαν τον θάνατο και από κοντά, πολύ κοντά, πλησίαζαν τα κροταλίσματα των πολυβόλων.

Η διαταγή είναι μία. Να δώσουν αγώνα οπισθοφυλακών μέχρι την κύρια γραμμή αμύνης: Καλαμάς-Καλπάκι. Εκεί θα σταθούν.

Το Καλπάκι ήταν ένα χωριουδάκι σχεδόν ακατοίκητο, λίγα καλύβια εδώ κι εκεί. Ένα μικρό μα στρατηγικής σημασίας ύψωμα η Γκραμπάλα στέκονταν στο βόρειο άκρο του Καλπακίου, λίγο πιο πέρα σε ένα μικρό σπήλαιο είχε εγκαταστήσει το αρχηγείο του ο Χαραλάμπος Κατσιμήτρος.

Γεμάτος νηφαλιότητα και αποφασιστικότητα ο Υποστρατηγος παρακινεί τους λεβέντες του στη μάχη:

“Αξιωματικοί και Οπλίται, κρατήσατε σταθερώς και αποφασιστικώς τας θέσεις και έχετε πάντοτε το βλέμμα προς τα εμπρός, διότι εντός ολίγου θα αναλάβωμεν αντεπίθεσιν ίνα εκδιώξωμεν τον εχθρόν εκ του πατρίου εδάφους το οποίον εμόλυνεν δια της παρουσίας του.”

2 Νοεμβρίου, στο Καλπάκι γίνεται χαλασμός. Οι οβίδες των Ιταλών πέφτουν κατά οκτάδες. Οι δικές μας, μία ή δυο.

Το ύψωμα Γκραμπάλα περνάει στον εχθρό, έχοντας πλέον τα ελληνικά σώματα στο πεδίο βολή τους.

5 το πρωί της επόμενης ημέρας ισχυρή ομάδα Ελλήνων υπό τον ταγματάρχη Πανταζή ξεκίνησε μέσα στο σκοτάδι.

Η διαταγή δόθηκε στόμα με στόμα. «Διά της λόγχης!» Η μάχη σώμα με σώμα ήταν θρυλική. Οι Έλληνες ανακατέλαβαν το ύψωμα.

Μέχρι την 13η Νοεμβρίου το ύψωμα 493 άλλαξε αφέντη πολλές φορές μέχρι την τελική επικράτηση των παλληκαριών μας.

Το ηπειρώτικο μέτωπο δεν θα έσπαγε τόσο εύκολα. Οι Εύζωνοι του Κατσιμήτρου και του Δαβάκη δε θα το άφηναν.

Στους ορεινούς όγκους της Ηπείρου, τους καταχιονισμένους και εχθρικούς το άστρο της πατρίδας μας έλαμψε και πάλι.Το ελληνικό έθνος επέλεξε να μην υποκύψει και να φανεί αντάξιο της Ιστορίας του.

Όταν όλες οι Μεγάλες Δυνάμεις υπέκυπταν μία προς μία στον Άξονα, η μικρή Ελλάδα έδωσε μαθήματα ανδρείας, γενναιότητας και φιλοπατρίας, όπως άρμοζε βέβαια σε αυτήν την αθάνατη ιστορία μας.

Ζήτω το Έπος του 1940! Ζήτω η Ελλάς!

Κείμενο: Μωραΐτες εν Χορώ