Σαν σήμερα, στις 13 Δεκεμβρίου 1803, ο ιερομόναχος Σαμουήλ, μπροστά στον κίνδυνο να συλληφθεί αυτός και πέντε Σουλιώτες από τους Τουρκαλβανούς του Αλή Πασά, βάζει φωτιά στο βαρέλι με την πυρίτιδα και ανατινάσσονται όλοι μαζί.
Στις 13 Δεκεμβρίου του 1803 το Σούλι ήταν υπό την πολιορκία του Αλή Πασά. Μετά από πολύμηνη άμυνα, οι Σουλιώτες λύγισαν από την πείνα και τις κακουχίες και αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν. Συμφώνησαν να παραδώσουν τα όπλα τους και να απομακρυνθούν από το Σούλι.
Ο κοσμοκαλόγερος Σαμουήλ έμεινε τελευταίος, μαζί με λίγους συντρόφους του, ηλικιωμένους και βαριά τραυματίες, για να παραδώσουν την μπαρουταποθήκη, που ήταν μέσα στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, σε έναν βραχότοπο.
Ένας από τους ανθρώπους του Αλή Πασά προκάλεσε λεκτικά τον Σαμουήλ, λέγοντας του: “Πόσα κολαστήρια στοχάζεσαι καλόγερε, θα σε κάμη ο Βεζύρης οπόταν σε βάλει εις το χέρι, από το οποίο και δε γλιτώνεις;”.
Τότε εκείνος του απάντησε: «Δεν είναι άξιος ο Βεζύρης, να πιάση άνθρωπον, όστις εκτός οπού δε φοβάται, γνωρίζει και άλλον δρόμον: του θανάτου…».
Όταν οι άντρες του Αλή πασά έφτασαν στην αποθήκη, ο Σαμουήλ έβαλε φωτιά και μαζί με τους πέντε συντρόφους του ανατινάχθηκαν. Δεν παραδόθηκαν, παρά μόνο στον Θεό. Η αυτοθυσία πέρασε στην ιστορία. Άλλωστε, οι Σουλιώτες ήταν γνωστοί για τον ηρωισμό και τον πατριωτισμό τους.
Η σκηνή της ανατίναξης της αποθήκης στο Κούγκι, αποδίδεται με γλαφυρότητα στο μουσείο κέρινων ομοιωμάτων του Παύλου Βρέλλη στα Γιάννενα:
Στη σύνθεση του καλλιτέχνη δεσπόζει η μορφή του καλόγερου Σαμουήλ, λίγο πριν την ανατίναξη. Στο βάθος του χώρου διακρίνεται ένας από τους ανθρώπους του Αλή Πασά, να μεταφέρει ένα από τα βαρέλια που κατέσχεσαν από τους Σουλιώτες….
Ο οδικός χάρτης για την προστασία, ανάδειξη και ανάδειξη του ιστορικού τόπου του Σουλίου συζητήθηκε σε επιστημονική ημερίδα στο Σούλι, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη, κατά την οποία παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος «Διερεύνηση του ευρύτερου ιστορικού χώρου Σουλίου: ανάδειξη, προστασία και ανάπτυξη του πολιτισμικού και πολιτιστικού του τοπίου».
Τo πρόγραμμα εκπονήθηκε από επιστημονική ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου μέσω Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης, προϋπολογισμού 200.000 ευρώ, μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Ηπείρου και του ΕΜΠ.
Η έρευνα περιλαμβάνει τη συλλογή στοιχείων, την αναγνώριση της περιοχής μελέτης, την χαρτογράφηση των χαρακτηριστικών και των προοπτικών ανάδειξης του χώρου, αλλά και την διατύπωση προτάσεων τόσο για την προβολή και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, την προστασία και ανάδειξη των ιστορικών τεκμηρίων και την δημιουργία πολιτιστικών διαδρομών.
Επίσης, προβλέπει τη δημιουργία ενός ενιαίου δικτύου μνημείων και των βασικών υποδομών ανάδειξής τους, τη βελτίωση της επισκεψιμότητας και της προσβασιμότητας τους.
Η Λίνα Μενδώνη επεσήμανε ότι το εγχείρημα της προστασίας, της ανάδειξης και της ανάπτυξης του πολιτιστικού αποθέματος, υλικού και άυλου, είναι δύσκολο και φιλόδοξο, αλλά απολύτως αναγκαίο και επείγον.
Οπως είπε, «Εχουν γίνει και άλλες μελέτες στο παρελθόν, οι οποίες δεν αξιοποιήθηκαν με τον καλλίτερο τρόπο. Σήμερα είμαστε όλοι εδώ, γιατί υπάρχει η πολιτική βούληση και οι κατευθύνσεις που έχει δώσει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ώστε να προστατευθεί και να ζωντανέψει η περιοχή.
Σήμερα, υπάρχει το momentum, διότι και η τοπική κοινωνία έχει πλέον αντιληφθεί το πρόβλημα, και η δημοτική αρχή θέλει να δώσει λύσεις και ο Περιφερειάρχης έχει αποδείξει πολλές φορές ότι είναι άνθρωπος των έργων και όχι των λόγων και πλέον έχουμε στη διάθεσή μας και ένα βασικό εργαλείο, τα συμπεράσματα της έρευνας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Θεωρώ τη σημερινή ημέρα έναρξη της διαδικασίας η οποία πρέπει να ακολουθήσει αμέσως. Πρέπει να φροντίσουμε το πολιτιστικό απόθεμα, το υλικό και άυλο, το οποίο ξεπερνά τα σύνορα της χώρας μας.
Το Σούλι ήταν η αφορμή για την δημιουργία ενός σημαντικού διεθνούς φιλελληνικού κινήματος.
Πρέπει να καταλήξουμε σε μία βιώσιμη πρόταση για την περιοχή. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η εκπόνηση χωρικού σχεδίου για την περιοχή και ο καθορισμός χρήσεων γης, ενώ πρέπει να επιλυθούν δύο ακόμη σημαντικά ζητήματα, η αποκατάσταση των ημιερειπωμένων κατοικιών, που ανήκουν στο ελληνικό δημόσιο, και η συμβίωση του αρχαιολογικού χώρου με την πρωτογενή παραγωγή.
Είναι αναγκαίο να αναπτυχθούν συνέργειες με τον ιδιωτικό τομέα, πάντα με κανόνες που θα οριστούν από το κράτος, για την αποκατάσταση των κτηρίων και τη χρήση τους ως κατοικίες, με προϋπόθεση την κατασκευή όλων των υποδομών από το κράτος. Ακόμη και η σχετική νομοθεσία θα πρέπει να εξορθολογιστεί σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα».
Μέσω Προγραμματικών Συμβάσεων Πολιτισμικής Ανάπτυξης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και της Περιφέρειας Ηπείρου υλοποιούνται μελέτες και έργα ύψους 700.000 ευρώ στην περιοχή του Σουλίου.
Αφορούν στην συντήρηση και αποκατάσταση του Ιερού Ναού της Αγίας Κυριακής Αυλότοπου, μελέτες για την αποκατάσταση του καθολικού της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννη Βέλλιανης, την αντικατάσταση της στέγης του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου Πολύδροσου, τη μετατροπή του παλαιού σχολείου Ελαταριάς σε ορειβατικό καταφύγιο και στις μελέτες αποκατάστασης του Κάστρου της Κιάφας.
Στην ημερίδα, στο Σούλι, παρευρέθηκαν ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης, ο βουλευτής Θεσπρωτίας Βασίλης Γιόγιακας, ο Δήμαρχος Σουλίου Γιάννης Καραγιάννης, ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου, η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων Τζούλια Παπαγεωργίου, ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας Γιάννης Χουλιαράς και άλλα υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΠΟΑ.
Το σχέδιο για τη δημιουργία πάρκου ιστορίας στο Σούλι θα παρουσιαστεί στην επιστημονική ημερίδα που διοργανώνει η Περιφέρεια Ηπείρου στις 4 Νοεμβρίου στον ιστορικό χώρο.
Όπως ανέφερε μιλώντας στην ΕΡΤ Ιωαννίνων ο δήμαρχος Σουλίου, Γιάννης Καραγιάννης, το ερευνητικό πρόγραμμα με τον τίτλο: «Διερεύνηση του ευρύτερου ιστορικού χώρου Σουλίου: σχεδιασμός προστασίας και ανάδειξης», εκπόνησε το ΕΜΠ υπό την εποπτεία του υπουργείου Πολιτισμού.
Το σχέδιο θέτει χρονοδιάγραμμα εργασιών και προϋπολογισμό του έργου. Στην ημερίδα θα παραστεί και η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη. Ο κ. Καραγιάννης είπε ότι η επισκεψιμότητα στο Σούλι αυξάνεται διαρκώς και πλέον υπάρχει επιτακτική ανάγκη βελτίωσης του πλημμελούς οδικού δικτύου της περιοχής.
Η οικογένεια Τζαβέλα, ευχαριστεί πολύ τον Δήμο Σουλίου για την αποκατάσταση της πλάκας των Δωρητών στον Ι.Ν. του Αγίου Κωνσταντίνου.
“Προσωπικά ευχαριστούμε πολύ τον Δήμαρχο κο Γιάννης Καραγιάννης , ο οποίος με απόλυτη ενσυναίσθηση του Ιερού Τόπου, πάντα βάζει άμεσα τα πράγματα στην θέση τους. Προσπαθεί δε εμπράκτως, για την Ιστορική ανάδειξη του Σουλίου. Πάντα είναι αρωγός και υποστηρικτής των προσπαθειών μας.
Επίσης ευχαριστούμε και τον Πρόεδρο της Κοινότητας κο Άγγελο Τόκα”, σημειώνει στην ανακοίνωση της η οικογένεια.
Αυτό είναι το ευχαριστώ σε έναν άνθρωπο που γύρισε να προσκυνήσει από το 1985 στην Πατρογονική του γη με την οικογένειά του και τους φίλους του όχι με λόγια, αλλά με έργα προς όφελος της σημερινής Κοινότητας.
Βανδάλισαν για 2η φορά την πλάκα σήμανσης με τα ονόματα των δωρητών που υπάρχει εξωτερικά της Εκκλησίας του Άγιου Κωνσταντίνου στο Ιστορικο Χώρο του Σουλίου.
Η οικογένειά μας ευχαριστεί πολύ για δεύτερη φορά τους δράστες, ύστερα και από το περιστατικό της κλοπής της προηγούμενης μαρμάρινης πινακίδας των δωρητών, τον Μάιο του 2021. Ασφαλώς αυτά δεν αφορουν τους πολλούς αλλά τους λίγους που ίσως να αγαπούσαν περισσότερο τον Φώτο Τζαβέλλα αν δεν ζούσαν σήμερα απόγονοί του.
Όμως σε έναν πολύ μικρό Τόπο όπως το Δύσμοιρο Σούλι όπου κυβερνά η Ομερτά, τα χλωρά καίγονται μαζί με τα ξερά! Θα επανέλθουμε με εκτενέστερο άρθρο με το ιστορικό των Θυρανοιξίων του Ναού από την οικογένεια, προς ενημέρωση αυτών που μας αγαπάνε.
Το Σούλι έχει να επιλέξει ανάμεσα σε δύο μονοπάτια. Αυτό της ερήμωσης και αυτό της Ιστορικής δικαίωσης και αποκατάστασης που συμπλέει με το λαμπρό μέλλον Του.
Εμείς έχουμε πάρει το δεύτερο μονοπάτι εδώ και 36 χρόνια. Όσοι είναι μαζί μας ας το δείχνουν εμπράκτως και ας μην μας εχθρεύονται. Εμείς δεν έχουμε ανάγκη ούτε από όνομα ούτε από δόξα, ούτε από διεκδικήσεις θέσεων στην περιοχή. Είμαστε απλοί προσκυνητές ενός Ιερού Τόπου που μας καλεί να κάνουμε το Χρέος μας και αυτό κάνουμε.
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Κωνσταντίνου
Κάποιες καταστάσεις που αφορούν ενέργειες και κουβέντες δυσάρεστες στον Ιερό Τόπο του Σουλίου το οποίο δυστυχώς ουδεμία σχέση έχει με την δόξα του παρελθόντος, με ανάγκασαν για την ιστορική αλήθεια να γράψω αυτό το άρθρο για τους φίλους που μας αγαπούν και για τους Έλληνες που ενδιαφέρονται να μάθουν.
Διότι δυστυχώς εκεί στο Κακοσούλι υπάρχουν στόματα τα οποία από την σοφή θέση του καφενείου, κατηγορούν ανθρώπους που ούτε καν τους γνωρίζουν.
Τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης ο Κωνσταντίνος Καραμανλής με χρήματα του Ελληνικού λαού έχτισε έναν σύγχρονο Ναό στην καρδιά του ιστορικού χώρου του Σουλίου και έναν Ξενώνα που σήμερα ευτυχώς λειτουργεί.
Παρέμενε και αυτός κλειστός μέχρι προσφάτως αλλά με την παρέμβαση της προηγούμενης Δημοτικής αρχής συγκεκριμένα της Κας Σταυρούλας Μπραϊμη Μπότση ανακαινίστηκε και μισθώθηκε σε ικανούς να τον λειτουργήσουν επιχειρηματίες.
Ο ναός ήταν κλειστός και άδειος, μέχρι που ο Ταξίαρχος ε.α. Λάμπρος Τζαβέλλας επισκέφτηκε το Σούλι το 1985, προκειμένου να επιχειρήσει κάτι πολύ δύσκολο για την τότε εποχή. Να ξεκινήσει ένα οικογενειακό τάμα πολλών ετών που ήταν η αποκατάσταση του Τζαβελλαίικου.
Εντύπωση του προκάλεσε η κενή εκκλησία και το συζήτησε με τον τότε Ιερέα του Σουλίου, τον αείμνηστο Ιωάννη Τόκα. Τον Παπαγιάννη. Εκείνος του εξήγησε το πως χτίστηκε εκεί η νεόδμητη εκκλησία, η οποία δεν υπήρχε στην πρώτη επίσκεψη του Ταξίαρχου στο Σούλι το 1970.
Ο Λάμπρος Τζαβέλλας υποσχέθηκε στον Παπαγιάννη ότι θα την εξοπλίσει μέχρι καμπάνας και θα τελέσει θυρανοίξια ώστε η Κοινότητα να μην έχει την εκκλησία ανενεργή. Έγινε συζήτηση του Παπαγιάννη με τον Ταξίαρχο Τζαβέλλα για την ονομασία του Ναού, όπου ο Ιερέας πρότεινε το Κωνσταντίνος λόγω του ότι ο Ναός χτίστηκε με την παρέμβαση του Κων/νου Καραμανλή.
Ο Λάμπρος Τζαβέλλας συμφώνησε λέγοντας όμως στον Παπαγιάννη ότι ο κύριος Καραμανλής δεν έχτισε τον Ναό με δικά του χρήματα αλλά με χρήματα του Ελληνικού λαού. Συμφωνώ όμως του είπε στην ονομασία διότι έλεγαν Κωνσταντίνο τον Πατέρα του τον Θυελλώδη Ίλαρχο Τζαβέλλα, ο οποίος σκοτώθηκε στις 2 Δεκεμβρίου του 1940 στις μάχες της Πρεμετής και Ελένη έλεγαν την γιαγιά του, μητέρα του ήρωα πατέρα του. Έτσι από κοινού αποφασίστηκε και η ονομασία της Εκκλησίας.
Αμέσως ο Λάμπρος Τζαβέλλας επισκέφτηκε τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας κ.κ. Τίτο όπου Εκέινος του υπέδειξε την διαδικασία των Θυρανοιξίων τελετουργικά και έλαβε και μια τεράστια λίστα με όλα τα απαιτούμενα για την λειτουργία ενός Ναού, καθώς και για τα υλικά της Τελετής.
Ο Ταξίαρχος συγκέντρωσε στην Αθήνα την οικογένεια, φίλους και γνωστούς και βάσει της προσφοράς που έλαβε από γνωστό κατάστημα εκκλησιαστικών ειδών, ο κάθε ένας δωρητής ανάλογα με την δυνατότητά του συνεισέφερε στην προσπάθεια αυτή.
Η συνολική δαπάνη μόνο για την αγορά υλικών, πέραν των εξόδων των επισκέψεων που απαιτήθηκαν από την Αθήνα στο Σούλι για όλη αυτή την προσπάθεια, ξεπέρασε τις 250.000 δραχμές το 1987. Ένα ποσόν σημαντικό για τα δεδομένα της εποχής.
Όλα τα πράγματα, από την καμπάνα μέχρι τους πολυελαίους, τις εικόνες, το Μανουάλι, ακόμη και το χαλί, τοποθετήθηκαν κι εγκαταστάθηκαν στην εκκλησία από τον ίδιο τον Ταξίαρχο Λάμπρο Τζαβέλλα μαζί με τον αγαπητό του ξάδελφο τον αείμνηστο Συνταγματάρχη Στυλιανό Καλογεράκη.
Αρωγοί σε αυτό το έργο ήταν ο Ιερέας Παπαγιάννης και ο Δονάτος Τόκας, καλοί φίλοι οι οποίοι και αυτοί δεν ζουν πια. Η οικογένεια πάντα θα τους μνημονεύει και θα τους ευχαριστεί.
Στις 21 Ιουνίου του 1987 τελέστηκαν τα Θυρανοίξια από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη κ.κ. Τίτο και φυσικά τον Παπαγιάννη, παρουσία της οικογένειας, φίλων και κατοίκων της Κοινότητας και των γύρω Χωριών. Ήταν μια πολύωρη και συγκινητικότατη τελετή. Από τότε μέχρι σήμερα, κάθε χρόνο ανήμερα του Αγίου Κωνσταντίνου στις 21 Μαϊου, η οικογένεια με φίλους επισκέπτεται το Σούλι στην λειτουργία του Ναού. Είναι ένα όμορφο οικογενειακό τάμα.
Φυσικά το πέρασμα του χρόνου μίκρυνε κατά πολύ την όμορφη αυτή παρέα των δωρητών του Ναού και οι εναπομείναντες λιγοστοί έχουν ξεπεράσει η είναι πολύ κοντά στα 90 τους χρόνια. Όλοι παιδιά της κατοχής του εμφυλίου και της μεταπολεμικής Ελλάδας με μεγάλη ψυχή και μεγάλη καρδιά.
Ορισμένοι κάτοικοι θεώρησαν ότι μπορούν να τους ανταμείψουν με το συναίσθημα της στεναχώριας και της απογοήτευσης στα γεράματά τους για λόγους που μόνο οι ίδιοι γνωρίζουν.
Προφανώς τους ενοχλεί το επώνυμο Τζαβέλλας. Την πρώτη φορά ανήμερα Αγίου Κωνσταντίνου 21 Μαίου του 2021, αφαίρεσαν αποβραδύς την πλάκα με τα ονόματα των δωρητών που υπάρχει εξωτερικά της Εκκλησίας. Η πλάκα αντικαταστάθηκε από τον Δήμο Σουλίου, αλλά οι γηραιοί ευεργέτες του Σουλίου, επέστρεψαν πικραμένοι και γεμάτοι απορία στην Αθήνα.
Μερικές ημέρες πριν, κάποιος πάλι κάτοικος έβαψε με σπρέυ την νέα πλάκα του Ναού. Το να στεναχωρήσεις έναν άνθρωπο παραμένοντας στο σκοτάδι είναι το εύκολο. Το δύσκολο είναι να εξελιχτείς και να πεις ίσως ένα ευχαριστώ σε αυτόν που έστω και έμεσα σε ευεργετεί.
Προς τους όποιους δύστροπους κατοίκους
Το Σούλι έχει δύο μονοπάτια που μπορεί ο κάτοικος εκεί σήμερα να επιλέξει ποιο θα διαβεί. Το ένα είναι αυτό της λήθης, της ερήμωσης και της μιζέριας και το άλλο είναι αυτό της ανάπτυξης και της επανένταξης του Σουλίου στην καλή του φήμη όπως άλλοτε. Και αυτό το δεύτερο μονοπάτι περνά μόνο μέσα από την Ιστορική αποκατάσταση και ανάδειξη του Τόπου.
Ένας Ιστορικός θησαυρός αναξιοποίητος. Διότι η φήμη του Σουλίου δεν ανήκει σε εμάς, μα σε αυτούς που το δημιούργησαν και το έκαναν γνωστό παγκοσμίως κάποτε. Ανήκει σε εκείνους που το δόξασαν και το θυσίασαν για το καλό του Γένους των Ελλήνων. Ανήκει στους Σουλιώτες που σήμερα δεν υπάρχουν πια. Σε εμάς ανήκει μόνο η βαριά κληρονομιά του. Ας φανούμε άξιοι θεματοφύλακές της.
Το Σούλι δεν προσφέρεται για προσωπική ανέλιξη και φήμη. Αν του δώσεις, θα πάρεις! Όχι φήμη όμως, ούτε δόξα, ούτε χρήμα. Πρωτίστως θα εισπράξεις ψυχική ανάταση διότι κατοικείς στον ιστορικότερο χώρο της Ελλάδας! Και μετά φυσικά θα πάρεις και άνεση και επάγγελμα και κέρδος για να ζήσεις, εναρμονισμένα με την Ιστορικότητα του Ιερού Τόπου. Αν δεν το αισθάνεσαι έτσι συνέχισε στο πρώτο μονοπάτι και άσε τους άλλους να κάνουν αυτό που πρέπει.
Κώστας Τζαβέλλας (ταπεινός προσκυνητής Σουλίου, μη κάτοικος δυστυχώς)
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αυλοτόπου Σουλίου «Η ΓΛΑΒΙΤΣΑ» διοργανώνει ημερίδα με θέμα: «ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΟΥΛΙΟΥ- ΜΕΛΛΟΝ ΣΟΥΛΙΩΤΟΧΩΡΙΩΝ».
Η Ημερίδα θα πραγματοποιηθεί στον αύλειο χώρο του Δημοτικού Σχολείου Αυλοτόπου την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2022 και ώρα 11 το πρωί, αμέσως μετά τη θεία λειτουργία.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα που έχει καταρτιστεί, αρχικά οι επίσημοι προσκεκλημένοι και οι φίλοι επισκέπτες θα ξεναγηθούν στο γοητευτικό φυσικό τοπίο του χωριού και του ευρύτερου Σουλιώτικου χώρου, θα ακολουθήσουν σύντομοι χαιρετισμοί από τους επίσημους και στη συνέχεια θα μιλήσουν για το θέμα ο Ιστορικός – συγγραφέας κ. Ασημακόπουλος Νικόλαος, η Ιστορικός – συγγραφέας κ. Μπακογιάννη Λιάνα και ο φιλόλογος – συγγραφέας κ. Τσιρώνης Βαγγέλης.
Την εκδήλωση θα διευθύνει ο δημοσιογράφος στην «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» και το «Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων» (ΑΠΕ) – συγγραφέας κ. Τζίμας Σταύρος.
Μετά τη σχετική συζήτηση η ημερίδα θα κλείσει με παράθεση, κάτω από τις βαθύσκιωτες λεύκες στην αυλή του σχολείου, γεύματος με Σουλιώτικα εδέσματα σε όλους τους παρευρισκόμενους και υπό τους λεβέντικους ήχους Σουλιώτικων και άλλων παραδοσιακών τραγουδιών της πατρίδας μας.
Καλούνται οι απανταχού Σουλιώτες, όσοι αισθάνονται Σουλιώτες και οι φίλοι μας να παραστούν στη σημαντική, θέλομε να πιστεύομε, αυτή πολιτιστική εκδήλωση για το παρόν και το μέλλον του Σουλίου ομού μετά της ευρύτερης περιοχής των πέντε σημερινών και ιστορικών Σουλιωτοχωριών (Σαμονίβα, Τσαγγάρι, Αυλότοπος, Κουκουλιοί, Φροσύνη).
Σημειώσεις: 1. Η Ημερίδα τελεί υπό την αιγίδα του Δήμου Σουλίου και της Περιφέρειας Ηπείρου.
2. Σε περίπτωση που οι καιρικές συνθήκες είναι δυσμενείς, η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στον εσωτερικό χώρο του σχολείου με όλα τα μέτρα πρόληψης και υγιεινής.
3. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος ευχαριστεί θερμά τον Δήμο Σουλίου, την Περιφέρεια Ηπείρου καθώς και τις Σουλιώτισσες φαρμακοποιούς στην πόλη των Ιωαννίνων κ. Ναταλία Παπά του Χρήστου και Μαριάνθη Πανοπούλου του Βασιλείου για τη γενναιόδωρη οικονομική χορηγία τους.
“Οι εργασίες στην οικία Τζαβέλα συνεχίζονται μέχρι τελικής αποκατάστασης. Δύναμή μας η καθημερινή επισκεψιμότητα Ελλήνων και ξένων ταξιδευτών, που με το “Φυλλάδιο” στο χέρι έρχονται να δουν το Μνημείο και το Σούλι!
Τα σχόλιά τους μας γεμίζουν με χαρά και ενδυναμώνουν την υποχρέωσή μας προς την πνευματική μας Πατρίδα”, αναφέρει στην σχετική ανακοίνωση της η Ομάδα Εθελοντών Σουλίου.
“Για τις επόμενες 10 ημέρες η επισκεψιμότητα εντός της οικίας θα είναι αδύνατη λόγω των εργασιών που πραγματοποιούνται. Ζητούμε την κατανόησή σας.
Ευχαριστούμε τον Εμπορικό Σύλλογο Παραμυθιάς για την διανομή του ενημερωτικού φυλλαδίου μας στο τουριστικό περίπτερο της Γλυκής”, καταλήγει η Ομάδα.
Πραγματοποιήθηκε το απόγευμα του Σαββάτου, παρουσία του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων και πλήθους κόσμου, καιρού επιτρέψαντος, η εκδήλωση για τα αποκαλυπτήρια της προτομής του ήρωα της επανάστασης του 1821, Μάρκου Μπότσαρη, στη γενέτειρά του, την Κοινότητα Παλαιοχώρι Μπότσαρη του Δήμου Δωδώνης.
Η εκδήλωση υλοποιήθηκε χάρη στη συνεργασία του Δήμου Δωδώνης, του Ιδρύματος Δημητρίου & Αίγλης Μπότσαρη και του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Σουλίου», με βασικό στόχο να αποδοθεί τιμή σε έναν από τους σημαντικότερους ήρωες της ελληνικής επανάστασης αλλά και να τονιστεί το στοιχείο της καταγωγής του από το συγκεκριμένο τόπο, κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό.
Η εκδήλωση αποτέλεσε πρωτοβουλία του Ιδρύματος Δημητρίου & Αίγλης Μπότσαρη, το οποίο χρηματοδότησε και την προτομή.
Την προτομή του Μάρκου Μπότσαρη φιλοτέχνησε ο γλύπτης Χαραλάμπος Νεονάκης και τα αποκαλυπτήρια του καλλιτεχνικού έργου έκανε ο Πρόεδρος της Βουλής, κ. Κωνσταντίνος Τασούλας, ο οποίος κατά το χαιρετισμό του, με το δικό του γλαφυρό τρόπο, περιέγραψε πλήθος λεπτομερειών από τη ζωή του μεγάλου ήρωα αλλά και την επίδραση που είχε ο βίος του, μετά το τέλος του, στην επαναστατημένη αλλά και τη μετεπεναστατική Ελλάδα. Η Βουλή των Ελλήνων, δια του κ. Τασούλα, προσέφερε στους διοργανωτές και μοιράστηκαν κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, 100 τόμους από τα «Απομνημονεύματα Πολεμικά» του Χριστόφορου Περραιβού, έκδοση του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων.
Την πανηγυρική ομιλία της εκδήλωσης εκφώνησε η εκπαιδευτικός κ. Ευτυχία Κόκκα.
Οι εκπρόσωποι των διοργανωτών της εκδήλωσης υπογράμμισαν την αξία της ιστορικής γνώσης για κάθε έθνος. Με την φιλοτεχνηθείσα προτομή, στην πλατεία του χωριού Παλαιοχώρι Μπότσαρη, θα γνωρίζουν πλέον όλοι όσοι βρεθούν εκεί, πως ο τόπος αυτός γέννησε το μεγάλο ήρωα.
Ο κ. Ιωάννης Μπανίκας, Πρόεδρος του Ιδρύματος Δημητρίου & Αίγλης Μπότσαρη τόνισε πως η συγκεκριμένη εκδήλωση αποτελεί την απαρχή μιας προσπάθειας που θα έχει συνέχεια, με στόχο την ανάδειξη μεγάλων ηρώων της Επανάστασης, τους οποίους γέννησε το Σούλι.
Ο Δήμαρχος Δωδώνης κ. Χρήστος Ντακαλέτσης τόνισε μεταξύ άλλων: «Με την αποκαλυπτόμενη σήμερα προτομή, επιθυμούμε να ταυτίσουμε τον ήρωα της Επανάστασης του ’21 με τον τόπο που τον γέννησε. Μέσα από το δημόσιο χώρο όπου το γλυπτό εκτίθεται, ο επισκέπτης της περιοχής μας θα μάθει την ιστορία που αρκετά ιστορικά βιβλία δεν κατέγραψαν και έτσι, στόχος μας είναι να συμβάλλουμε στη μετάδοση μιας σημαντικής πληροφορίας.
Στους δημόσιους χώρους δίνεται η ευκαιρία στους ανθρώπους να επικοινωνούν και να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, αλλά και με το παρελθόν τους, λένε οι ιστορικοί της τέχνης. Αυτή την επικοινωνία με την ιστορία θέλουμε λοιπόν, να αποκαταστήσουμε και εμείς με τη σημερινή πράξη μας».
Παρών στην εκδήλωση του Σαββάτου, ήταν ο κ. Κίτσος Μπότσαρης, πεντασέγγονος του Κώστα Μπότσαρη, αδελφού του Μάρκου Μπότσαρη. Ο Κώστας Μπότσαρης διαδέχτηκε τον αδερφό του, όταν αυτός σκοτώθηκε. Ο κ. Κίτσος Μπότσαρης έφερε στην εκδήλωση δύο πιστόλες των Μποτσαραίων, ιστορικά κειμήλια της οικογενείας του.
Εντυπωσιακή η εικόνα τέλος, των μελών του Σώματος Αναβίωσης Σουλιωτών, με τις παραδοσιακές σουλιώτικες φορεσιές και αρματωσιές.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους, ο βουλευτής Ιωαννίνων κ. Σταύρος Καλογιάννης, ο πρώην Υπουργός κ. Αντώνης Μπέζας, ο ταξίαρχος-διοικητής της 8ης Ταξιαρχίας, κ. Γεώργιος Παππάς, ο Γενικός Περιφερειακός Αστυνομικός Διευθυντής Ηπείρου, υποστράτηγος κ. Κωνσταντίνος Δούβαλης, ο Αστυνομικός Διευθυντής Ιωαννίνων, κ. Βασίλειος Μουσελίμης, ο Πύραρχος κ. Περικλής Μπότης ως εκπρόσωπος της Πυροσβεστικής, ο Δήμαρχος Σουλίου κ. Γιάννης Καραγιάννης, πρόεδροι Κοινοτήτων και δημοτικοί σύμβουλοι του Δήμου Δωδώνης αλλά και όμορων Δήμων.
Αξίζει να αναφερθεί ότι μετά το πέρας της εκδήλωσης οι “Σουλιώτες του Ομίλου Απόδοσης Τιμών και Ιστορικής Αναβίωσης Σουλίου”, ανακήρυξαν επίτιμο μέλος τους τον κ. Κίτσο Μπότσαρη.
Η ανακοίνωση του Ομίλου Απόδοσης Τιμών και Ιστορικής Αναβίωσης Σουλίου
Οι Σουλιώτες του Ομίλου Απόδοσης Τιμών και Ιστορικής Αναβίωσης Σουλίου, έπειτα από πρόταση και απόφαση του Δ.Σ., ανακήρυξαν ως ένδειξη ευχαριστίας τον κ. Κίτσο Μπότσαρη, απόγονο του πρωτοκαπετάνιου του Σουλίου, Κίτσου Μπότσαρη, ΕΠΙΤΙΜΟ ΜΕΛΟΣ του Ομίλου τους, αναγνωρίζοντας, την πολλαπλή υποστήριξη του στις δραστηριότητες τους καθώς και την προσφορά του -με τελετή παράδοσης στα πλαίσια της εκδήλωσης των αποκαλυπτηρίων της προτομής του Μάρκου Μπότσαρη – προς τον Όμιλο Σουλιωτών αντίγραφου, της ένδοξης πολεμικής σουλιώτικης σημαίας, πράξη μεγάλης συμβολικής αξίας και τιμής.
Επίσης, ευχαριστούμε θερμά τον κ. Κίτσο Μπότσαρη που προσέδωσε ιδιαίτερη τιμή στην εκδήλωση των αποκαλυπτηρίων με την προσκόμιση και έκθεση των σημαντικών οικογενειακών του κειμηλίων, τις δύο πιστόλες του προγόνου του, Κώστα Μπότσαρη, αγωνιστή αξιωματικού του ΄21 (ο οποίος ήταν γιος του Κίτσου και αδελφός του Μάρκου Μπότσαρη). Του ευχόμαστε προσωπική και οικογενειακή υγεία και ευτυχία και ευελπιστούμε στη συνέχιση της αγαστής αυτής συνεργασίας μας!
Μετά από δύο χρόνια περιορισμών λόγω της πανδημίας, με επιτυχία, λαμπρότητα, επισημότητα αλλά και συμμετοχή πλήθους κόσμου, πραγματοποιήθηκαν και ολοκληρώθηκαν οι τριήμερες εκδηλώσεις τιμής και μνήμης σε ανάμνηση του Ολοκαυτώματος του Σουλίου και της αυτοθυσίας του Καλόγηρου Σαμουήλ και των Σουλιωτών, υπέρ της ελευθερίας. Οι εκδηλώσεις συνδιοργανώθηκαν από το Δήμο Σουλίου και την Περιφέρεια Ηπείρου (Π.Ε. Θεσπρωτίας).
Την Παρασκευή 27 Μαΐου 2022 τελέσθηκε η εκδήλωση με τίτλο: «Σουλιώτικα Πύρινα Μονοπάτια» με επιμνημόσυνη δέηση στον Ι.Ν. Αγίου Δονάτου, με λαμπαδηφορία και το δρώμενο «Η κηδεία του Μάρκου Μπότσαρη» που διοργανώθηκε από τους «Σουλιώτες»- Όμιλος Απόδοσης Τιμών και Ιστορικής Αναβίωσης Σουλίου και τον Δήμο Σουλίου.
Το Σάββατο 28 Μαΐου και από ώρα 20:00, χορευτές συλλόγων από διάφορες περιοχές της χώρας μας, με τις κατά τόπους παραδοσιακές φορεσιές, συνοδεία μουσικών και χορωδίας, περιδιάβηκαν τον κεντρικό δρόμο της πόλης της Παραμυθιάς, με κατάληξη τον προαύλιο χώρο του σχολείου Βούλγαρη, όπου παρουσίασαν στους προσκεκλημένους και το κοινό, παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια.
Ταυτόχρονα, πραγματοποιήθηκε βράβευση των μαθητών για τις καλύτερες εικαστικές δημιουργίες με θέμα «Σούλι: Εικαστική Προσέγγιση της συμβολής των Σουλιωτών στην Επανάσταση του 1821» σε συνεργασία με την Πρωτοβάθμια Διεύθυνση Εκπαίδευσης Θεσπρωτίας.
Την Κυριακή 29 Μαΐου 2022, ημέρα κορύφωσης των επετειακών εκδηλώσεων, αρχικά διεξήχθη ο 9ος Αγώνας Δρόμου Θυσίας Σουλιωτών, με αφετηρία την Τ.Κ. Γλυκής και τερματισμό το Βουλευτήριο Σουλιωτών, όπου συμμετείχαν 66 αθλητές (άνδρες και γυναίκες).
Οι εκδηλώσεις συνεχίστηκαν σύμφωνα με το επίσημο πρόγραμμα, με τη θεία λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίου Δονάτου, δοξολογία στον προαύλιο χώρο, χοροστατούντος του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας κ.κ. Τίτου, με τη μετάβαση των επισήμων και των επισκεπτών στο αμφιθέατρο, χαιρετισμό από τον Αντιπεριφερειάρχη Θεσπρωτίας κ. Πιτούλη Θωμά, εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας από τον δημοσιογράφο κ. Τζίμα Σταύρο, καθώς και αναπαράσταση της ανατίναξης του Κουγκίου.
Στη συνέχεια, επιμνημόσυνη δέηση πραγματοποιήθηκε στο Βουλευτήριο των Σουλιωτών, με την πρόσκληση πεσόντων Σουλιωτών και την κατάθεση στεφάνων. Οι εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν με την απονομή βραβείων στους νικητές και νικήτριες του αγώνα δρόμου ανά κατηγορία, τον χαιρετισμό του Δημάρχου Σουλίου και παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια.
Με την παρουσία τους τίμησαν τις φετινές εορταστικές εκδηλώσεις εκτός του Δημάρχου Σουλίου κ. Καραγιάννη Ιωάννη, ο εκπρόσωπος της Κυβέρνησης, Υφυπουργός Δικαιοσύνης κ. Κώτσηρας Γεώργιος, οι βουλευτές κ. Γιόγιακας Βασίλειος, κ. Κάτσης Μάριος, η κα. Κεφαλά Μαρία και ο κ. Γκόγκας Χρήστος, εκπρόσωποι κομμάτων, ο Περιφερειάρχης Ηπείρου κ. Καχριμάνης Αλέξανδρος, ο Αντιπεριφερειάρχης Θεσπρωτίας κ. Πιτούλης Θωμάς, η Πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου κ. Μπραΐμη – Μπότση Σταυρούλα, ο Δήμαρχος Ηγουμενίτσας κ. Λώλος Ιωάννης, Πάργας κ. Ζαχαριάς Νικόλαος, Νικολάου Σκουφά κα. Βαβέτση Ροζίνα, ο Πρόεδρος της ΠΕΔ Ηπείρου κ. Ντακαλέτσης Χρήστος, ο πρόεδρος της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος κ. Μάκης Κιάμος, Αντιδήμαρχοι, Περιφερειακοί και Δημοτικοί Σύμβουλοι, Πρόεδροι Τοπικών Κοινοτήτων του Δήμου, εκπρόσωποι στρατιωτικών, αστυνομικών, πυροσβεστικών, λιμενικών και λοιπών αρχών, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, οργανώσεων, φορέων και συλλόγων, όπως και πλήθος προσκυνητών από την περιοχή μας και από άλλα μέρη της Ελλάδος.
«Για την πετυχημένη έκβαση των εκδηλώσεων, θα θέλαμε να εκφράσουμε τις ιδιαίτερες ευχαριστίες μας, σε όλους όσοι συνέδραμαν με κάθε τρόπο στην πραγματοποίηση των εορτών, όπως τον Στρατό, την Αστυνομία, την Πυροσβεστική Υπηρεσία, το Ε.Κ.Α.Β. Παραμυθιάς, το Κ.Υ. Παραμυθιάς, τον Δήμο Ηγουμενίτσας, τους αιρετούς αλλά και το προσωπικό του Δήμου Σουλίου και της Περιφερειακής Ενότητας Θεσπρωτίας.
Τέλος, να ευχαριστήσουμε και όλους τους εθελοντές, τους εκπολιτιστικούς συλλόγους και τα σωματεία που συνέδραμαν ανιδιοτελώς για την ομαλή διεξαγωγή του συνόλου των φετινών εκδηλώσεων», σημειώνει στην ανακοίνωση του ο Δήμος Σουλίου.
Την εκδήλωση, «Σουλιώτικα πύρινα μονοπάτια» διοργάνωσαν οι Σουλιώτες του Ομίλου Απόδοσης Τιμών και Ιστορικής Αναβίωσης Σουλίου, το βράδυ της Παρασκευής 27 Μαΐου, στο πλαίσιο των Εορταστικών Εκδηλώσεων Μνήμης Σουλίου.
Η επιμνημόσυνη δέηση που πραγματοποιήθηκε στον Άγιο Δονάτο Σουλίου και η εκδήλωση που ακολούθησε, ήταν αφιερωμένη στις Ψυχές των επιφανών και αφανών ηρώων και ηρωίδων που έζησαν και αγωνίστηκαν στους ένδοξους βράχους του Σουλίου και σε όλες τις ψυχές που έζησαν και κατοίκησαν στο Σούλι και την ευρύτερη περιοχή των Σουλιωτοχωρίων από τότε ως σήμερα.
Οι Σουλιώτες του Ομίλου Απόδοσης Τιμών και Ιστορικής Αναβίωσης Σουλίου, με την υποστήριξη του Δήμου Σουλίου και της Κοινότητας Σαμονίβας, συνετέλεσαν στην καθιέρωση αυτής της εκδήλωσης Μνήμης και Τιμής, όλων των Σουλιωτισσών και Σουλιωτών που ο καθένας τους πρόσφερε ό,τι καλύτερο μπόρεσε να δώσει στην πατρίδα μας και στο θρύλο της, στους προεπαναστατικούς αγώνες της, στην παλιγγενεσία του έθνους και στη σύγχρονη ιστορία της.
“Μαθαίνουμε, τιμάμε και εμπνεόμαστε από την ιστορία τους, από τον τρόπο που έζησαν, από τον τρόπο που υπερασπίστηκαν την Ελευθερία! Ας είναι η μνήμη τους αιωνία!”, τόνισαν στην ανακοίνωση τους οι Σουλιώτες του Ομίλου Απόδοσης Τιμών και Ιστορικής Αναβίωσης Σουλίου.
