Ετικέτα: ΕΠΟΣ 1940

Ι. Μητρόπολις Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής & Κονίτσης: Ἡρωΐδες στό Ἔπος τοῦ 1940-41

ΙΕΡΑ  ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΔΡYΪΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΠΩΓΩΝΙΑΝΗΣ  &  ΚΟΝΙΤΣΗΣ

 Ἐν Δελβινακίῳ τῇ 16ῃ Ὀκτωβρίου 2023

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 253

Θέμα:  Ἡρωΐδες στό  Ἔπος τοῦ 1940-41:

α) Οἱ Γυναῖκες τῆς Πίνδου,  β) Οἱ Ἀδελφές Νοσοκόμες.

Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί,

-Α-

Ὑπάρχουν ἡμέρες, πού ὅσο κι’ ἄν περνοῦν τά χρόνια, δέν λησμονούνται. Ἀντίθετα, κερδίζουν σέ τιμές καί δόξα. Ἀνάμεσά τους, μεγάλη καί σπουδαία, εἶναι ἡ 28ῃ Ὀκτωβρίου 1940, πού μᾶς θυμίζει τήν κοσμοϊστορική μας Νίκη ἐναντίον τῆς φασιστικῆς Ἰταλίας. 

Νίκη, πού ἀναπτέρωσε τό κατατρομαγμένο φρόνημα τῆς Εὐρώπης, ἀλλά καί ὁλόκληρης τῆς ἀνθρωπότητας. 

Νίκη, πού ἀπέδειξε ἀνίσχυρα τά χιλιάδες μαχητικά ἀεροπλάνα, τόν τρομερό ἰταλικό πολεμικό στόλο, τό ἄφθονο πολεμικό ὑλικό καί, κυρίως, τίς «ἑπτά ἑκατομμύρια λόγχες», ὅπως ἐκόμπαζε ὁ ἀλαζόνας Μπενίτο Μουσολίνι. 

Νίκη, πού δέν ὑπολόγισε ἀκόμη, ὅτι ὁ Ἰταλός Δικτάτορας εἶχε κοντά του τήν τρομερή πολεμική μηχανή τῆς ναζιστικῆς Γερμανίας, ἡ ὁποία, ἐκείνη τήν ἐποχή, πατοῦσε μέ τήν βαρειά της μπότα ὁλόκληρη τήν Εὐρώπη καί εἶχε σύμμαχό της τόν φόβο πού ἐπάγωνε τίς ἀνθρώπινες καρδιές.

Κι’ ἀυτή ἡ μεγαλειώδης Νίκη ἦταν ἀποτέλεσμα τῆς ἀκλόνητης χριστιανικῆς πίστεως, τῆς φιλοπατρίας, τῆς λατρείας πρός τήν Ἐλευθερία, τῆς ὁμόνοιας καί τῆς ἑνότητας τοῦ λαοῦ μας, καθώς καί τῆς ἀταλάντευτης ἀποφάσεως τῶν Ἑλλήνων ἀκόμη καί νά πεθάνουν γιά τήν Ἑλλάδα. 

-Β-

Ἀλλά ἡ μεγαλειώδης ἐκείνη Νίκη, πού πέτυχαν οἱ φαντάροι μας, εἶχε κι’ ἕνα ἀφανῆ καί ἀθόρυβο σύμμαχο. Κι’ αὐτός ἦταν οἱ ἡρωΐδες γυναῖκες τῆς Πίνδου · πού ἔπλεκαν κάλτσες καί «κατσοῦλες» γιά τά Ἑλληνόπουλα πού πολεμοῦσαν · πού ζύμωναν συνέχεια ψωμί, μιᾶς καί ἡ Ἐπιμελητεία τοῦ Στρατοῦ δέν προλάβαινε, συχνά, νά φτάνῃ στίς πρῶτες γραμμές τοῦ Μετώπου.

Οἱ ἡρωΐδες γυναῖκες τῆς Πίνδου ἦταν, πού ὅταν εἶδαν ὅτι τά πολεμοφόδια καί τά κανόνια ἦταν ἀδύνατον νά προωθηθοῦν στά κακοτράχαλα βουνά καί στά καταρράχια τῆς Πίνδου, ἔγιναν αὐτές τά … «μεταγωγικά»:

Ζαλώθηκαν στίς πλάτες τους κασόνια μέ πυρομαχικά καί τραβῶντας μέ σχοινιά τά κανόνια τά ἀνέβαζαν στίς βουνοκορφές, παλεύοντας μέ τίς δυνατές νεροποντές καί τίς φοβερές χιονοθύελλες, ἀναμαλλιασμένες, μουσκεμένες, ξυλιασμένες ἀπό τό δυνατό κρύο, ἀλλά πάντοτε μέ ἀνδρεῖες τίς καρδιές, «γιά τά παιδιά μας, τά Ἑλληνόπουλα», ὅπως ἔλεγαν.

Μπροστά, μιά μέ τήν βαρέλα τό κονιάκ στήν πλάτη, παραπίσω ἡ πρωτοκόρη τοῦ παπᾶ, κουβαλῶντας στήν πλάτη πυρομαχικά. Κι’ ἐρχόταν ἄλλη, ἄλλες μέ σακκοῦλες καί σακκίδια, πού εἶχαν μέσα τήν ἀγάπη ἑνός λαοῦ: μάλλινα ροῦχα καί πλεχτά, ξερά σῦκα καί παξιμάδια καί σφαῖρες καί πέταλα γιά τά μουλάρια, γιά νά φθάσουν ψηλά, ὅπου ὁ Στρατός ἔφραζε μέ το αἷμα του τούς Ἰταλούς. Κι’ ὕστερα, ἦλθε ἀλαφροπάτητη ἡ Δόξα στά ἀχνάρια πού εἶχαν ἀφήσει ἀχνά στό χιόνι · κι’ ἔσκυψε εὐλαβικά καί, μέ φύλλα δάφνης, ἔγραψε: «ΗΡΩΪΔΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ. ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥΣ Η ΜΝΗΜΗ. ΚΑΙ Η ΔΟΞΑ!».  

-Γ-

Ἀλλά, ἐνῷ ὁ Στρατός μας, μέ τήν ἀδάμαστη καί ἀκατάβλητη ἀνδρεία του, πραγματοποιοῦσε στήν Πίνδο καί στά Βορειοηπειρωτικά βουνά τήν θρυλική Ἐποποιΐα τοῦ «ΟΧΙ», ὁ Ἑλληνικός Ἐρυθρός Σταυρός, εὐθύς ἀμέσως μετά τήν ἔκρηξη τοῦ ἑλληνοϊταλικοῦ πολέμου συγκρότησε ταχύτατα καί ἀπέστειλε ἐπειγόντως στήν ζώνη τῶν πρόσω Κινητά Χειρουργεῖα Μετώπου, κατάρτισε στήν Ἄρτα Μόνιμο Νοσοκομεῖο διακομιδῆς τραυματιῶν, ἐνῷ στό Ἀγρίνιο ἐγκατέστησε ἄρτιο καί ὑποδειγματικό Νοσοκομεῖο Ἐκστρατείας.

Καί καθώς ὁ πόλεμος προχωροῦσε, τό Β΄ Κινητό Χειρουργεῖο τοῦ Ε.Ε.Σ. μεταφέρθηκε ἀπό τήν Καστοριά, στήν Κορυτσᾶ. Ἔτσι, Προϊστάμενες, Διπλωματοῦχες καί Ἐθελόντριες Ἀδελφές Νοσοκόμες, πρόσφεραν στούς ἡρωϊκούς τραυματίες τοῦ πολέμου, μέ μεγαλόψυχη συναίσθηση πατριωτικοῦ καθήκοντος, στοργικές καί ἀδιάλειπτες νοσηλευτικές φροντίδες.

Πρέπει δέ νά τονισθῇ ὅτι προεξάρχουσα πάντοτε ἦταν ἡ ἀεικίνητη καί ἀκαταπόνητη καί ἐμπνευσμένη Ἀθηνᾶ Μεσολωρᾶ, πού καθοδηγοῦσε καί ἐπέβλεπε τό νοσηλευτικό ἔργο ὄχι μόνο στό Νοσοκομεῖο τοῦ Ἐρυθροῦ Σταυροῦ, ἀλλά καί στά Κινητά Χειρουργεῖα καί στά Μόνιμα Νοσοκομεῖα πολέμου, ἐμψυχώνοντας τίς Ἀδελφές Νοσοκόμες πού ὑπηρετοῦσαν σ’ αὐτά.

Δυστυχῶς, τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1941, τά ἀεροπλάνα τῶν ναζιστῶν Γερμανῶν ἐπιδρομέων βομβαρδίζοντας τά Ἰωάννινα, ἐβομβάρδισαν καί τό κτίριο τῆς Παιδαγωγικῆς Ἀκαδημίας, ὅπου στεγαζόταν τό Νοσοκομεῖο. Οἱ Ἀδελφές Νοσοκόμες ἀρνήθηκαν νά κατέβουν στό καταφύγιο γιά νά μήν ἐγκαταλείψουν τούς χειρουργημένους τους. Ὁπότε, μιά μεγάλη βόμβα ἐσκότωσε ὅλες τίς γενναῖες ἐκεῖνες Ἑλληνίδες Νοσοκόμες. 

Ἔτσι, στήν στήλη τῆς εὐγνωμοσύνης, ἡ Ἑλλάδα ζυγίζοντας τήν προσφορά τους τήν ἀφάνταστα μεγάλη στά στρατιωτικά νοσοκομεῖα, ὅπου κάποιες πέθαναν ἀπό τήν ὑπερκόπωση, καί τήν θυσία τους στό Νοσοκομεῖο τῶν Ἰωαννίνων, ἔγραψε εὐλαβικά: «ΗΡΩΪΔΕΣ ΑΔΕΛΦΕΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΣ. ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥΣ Η ΜΝΗΜΗ. ΚΑΙ Η ΔΟΞΑ!».

Χρόνια πολλά καί εὐλογημένα, γεμᾶτα ἀπό τόν Χριστόν καί τήν Ἑλλάδα.  

Διάπυρος πρός Χριστόν εὐχέτης

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

† Ὁ Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης ΑΝΔΡΕΑΣ

«Έφυγε» στα 102 της μια από τις τελευταίες θρυλικές γυναίκες της Πίνδου

Σε ηλικία 102 έφυγε από την ζωή στον Πύργο μία από τις ελάχιστες εναπομείνασες θρυλικές γυναίκες, που στάθηκαν στα βουνά της Πίνδου στο πλευρό του Ελληνικού Στρατού, κατά τον Πόλεμο του 1940.

Λίγες ημέρες πριν τιμηθεί η μνήμη των πολεμιστών που αντιστάθηκαν στην Ιταλική εισβολή από το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου 1940 και έγραψαν το τελευταίο μεγάλος Έπος του Ελληνισμού, «ταξίδεψε» κοντά τους η Αθηνά Τσιτσή – Παπαδοπούλου, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στα χωριά της Θεσπρωτίας και μεταπολεμικά δημιούργησε οικογένεια στον Πύργο.

Γεννημένη τον Φεβρουάριο του 1922 στα εδάφη της Θεσπρωτίας που είχε απελευθερωθεί πριν λίγο καιρό, η αείμνηστη Αθηνά ζούσε 18 χρονών κοπέλα στο χωριό της, τα τότε Αχούρια Βαβουρίου Θεσπρωτίας.

Μαζί με άλλες χωριανές της από την πρώτη ημέρα κήρυξης του πολέμου του 1940 κουβαλούσε ζαλωμένη τα πολεμοφόδια και τα τρόφιμα, αγόγγυστα στην κορυφή της Πλόκιστας στην Πρώτη Γραμμή, όσες ημέρες κράτησε η μάχη, γιατί τα μουλάρια ήταν αδύνατον να ανέβουν εκεί.Για την συμμετοχή της στην πολεμική προσπάθεια προσκλήθηκε κατά καιρούς στην Ηλεία σε σχετικές εκδηλώσεις, δηλώνοντας «παρούσα» σε στιγμές μνήμης, όπως το ετήσιο Μνημόσυνο στην Μονή Φραγκοπηδήματος, ενώ το 2018 το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης την τίμησε για την προσφορά της (μαζί με τον αείμνηστο ξάδελφό της Βασίλειο Παπαδόπουλο) σε συγκινητική εκδήλωση στην Αίθουσα της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας στον Πύργο, με πρωτοβουλία του Συνδέσμου Οπλιτών Ηλείας και του Λαογραφικού Ομίλου «Ηλείων Παράδοσις».

Η νεκρώσιμος ακολουθία της θα γίνει την αύριο Τετάρτη στις 16.00, στον Ι. Ναό Αγίου Αθανασίου Πύργου, ενώ η ταφή θα πραγματοποιηθεί στον Πλάτανο (Αχούρια Βαβουρίου) Θεσπρωτίας.

Δήμος Πωγωνίου: Εγκρίθηκε η μελέτη για το Μνημείο Πεσόντων του 1940

Στη μνήμη των 13.976 πεσόντων του Έπους του 1940 θα είναι αφιερωμένο το Μνημείο που θα κατασκευαστεί στη θέση «Βουρλιάσος» και το οποίο αποτελεί μέρος ενός μεγάλου οράματος και σχεδιασμού της Δημοτικής Αρχής για την κατασκευή «Πάρκου Ιστορίας» ως δείγμα τιμής σε όσους αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για την ελευθερία και την πατρίδα.

Η μελέτη με τίτλο «Ανάδειξη – Ανάπλαση Ιστορικών θέσεων Μαχών έπους 1940 στο Καλπάκι – Μνημείο Πεσόντων στη θέση «Βουρλιάσος» εγκρίθηκε από τη σημερινή συνεδρίαση της Οικονομικής Επιτροπής Δήμου Πωγωνίου και έχει προϋπολογισμό 1.250.000,00€ με Φ.Π.Α. 24% .

Στα πλαίσια του έργου θα κατασκευαστεί μνημείο για τους 13976 πεσόντες του έπους του 1940 σε δημόσια δασική έκταση στη θέση «Βουρλιάσος» του Δήμου Πωγωνίου, στην αρχή του μονοπατιού προς την κορυφή του Λόφου του Μαχητή.

Ο κύριος χώρος του μνημείου αποτελείται από το Πάρκο Μνήμης, το χώρο δηλαδή ανάδειξης των ονομάτων των ηρώων πεσόντων μαχητών, το χώρο εκδηλώσεων ο οποίος θα αποτελείται από το μνημείο κατάθεσης στεφάνων και τη μικρή εκκλησία και βοηθητικούς χώρους.

Το Μνημείο Πεσόντων αποτελεί σύνθεση 117 κύβων επί των οποίων εδράζονται 468 μαρμάρινες πλάκες, μία σε κάθε πλευρά των κύβων, οι οποίες θα περιλαμβάνουν τα 13976 ονόματα των ηρώων πεσόντων.

«Το Μνημείο Πεσόντων σε συνδυασμό με το Μνημείο του Μαχητή, την Ανάδειξη – Ανάπλαση Ιστορικών θέσεων Μαχών έπους 1940 και το υπό μελέτη νέο Πολεμικό Μουσείο Καλπακίου στοχεύουν στην προβολή της ιστορικής και πολιτιστικής ταυτότητας της περιοχής καθώς και στην ανάπτυξη του τουρισμού. Στα χώματα του Δήμου μας γράφτηκαν κάποιες από τις πιο σημαντικές σελίδες της ελληνικής ιστορίας και με το συγκεκριμένο έργο αποτίουμε φόρο τιμής στους αγωνιστές και πεσόντες του Έπους του ’40, διατηρώντας παράλληλα την ανάμνηση της ιστορικής μάχης του Καλπακίου με παράλληλη διασφάλιση της προστασίας και ανάπτυξης του ευρύτερου φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος» τονίζει ο Δήμαρχος Πωγωνίου κ. Κωνσταντίνος Καψάλης.

Η χρηματοδότηση του έργου προέρχεται κατά ένα μέρος από την Βουλή των Ελλήνων (793.600,00€) και τα υπόλοιπα από ιδίους πόρους του Δήμου Πωγωνίου.

Φούρκα Κόνιτσας: «Το έπος του ΄40 μας καθοδηγεί»

Τη μνήμη της γυναίκας της Πίνδου, των αξιωματικών Κωνσταντίνου Δαβάκη, Αλέξανδρου Διάκου και όλων των ηρώων του έπους του 1940, παρουσία του Περιφερειάρχη Ηπείρου και του Δημάρχου Κόνιτσας, τίμησαν η Περιφέρεια Ηπείρου, ο Δήμος Κόνιτσας και η Κοινότητα Φούρκας με τη διοργάνωση επετειακών εκδηλώσεων στη Φούρκα Κόνιτσας την Τετάρτη 20 Ιουλίου 2022.

Στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία ύψωμα του Προφήτη Ηλία στη Φούρκα τελέσθηκε Θεία Λειτουργία και στο μνημείο των πεσόντων εψάλη δοξολογία και επιμνημόσυνη δέηση, χοροστατούντος του Μητροπολίτη Δρυϊνουπόλεως Πωγωνιανής και Κονίτσης κ.κ. Ανδρέα.

Ακολούθησε στέψη προτομών των ηρώων Κωνσταντίνου Δαβάκη και Αλέξανδρου Διάκου, κατάθεση στεφάνων, σύντομη τοπογραφική ενημέρωση από τον Υποδιοικητή του 583 Τάγματος Προκαλύψεως Ταγματάρχη Γεώργιο Ντόνα, ενώ τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε η φιλόλογος Γιάννα Νίκου με θέμα «Το έπος του ΄40 μας καθοδηγεί».

Στη συνέχεια ακολούθησε μικρή δεξίωση από την Περιφέρεια Ηπείρου και το Δήμο Κόνιτσας στην πλατεία της Κοινότητας Φούρκας, όπου ο Δήμαρχος Κόνιτσας Νικόλαος Εξάρχου απηύθυνε χαιρετισμό και υποδέχτηκε τους προσκεκλημένους, ενώ χαιρετισμό απηύθυνε και ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης.

Ως εκπρόσωπος της Κυβέρνησης είχε οριστεί ο Υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη Ελευθέριος Οικονόμου, αλλά δεν κατέστη δυνατό να παραστεί λόγω έκτακτων ανειλημμένων κυβερνητικών υποχρεώσεων.

Τις εκδηλώσεις τίμησαν με την παρουσία τους ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης, ο Δήμαρχος Κόνιτσας Νικόλαος Εξάρχου, ο Διοικητής της 8ης Ταξιαρχίας Ταξίαρχος Παππάς Γεώργιος, ο Γενικός Περιφερειακός Αστυνομικός Διευθυντής Περιφέρειας Ηπείρου Υποστράτηγος Κωνσταντίνος Δούβαλης, ο Πρόεδρος της Κοινότητας Φούρκας Θεόδωρος Ράδος, ως εκπρόσωπος της οικογένειας Δαβάκη ο Δημήτρης Δαβάκης, εκπρόσωποι στρατιωτικών, αστυνομικών, πυροσβεστικών, τοπικών αρχών, κομμάτων και φορέων, κάτοικοι της Φούρκας και των όμορων Κοινοτήτων.

Στην εκδήλωση διαβάστηκε χαιρετισμός των Βουλευτών Ιωαννίνων Μαρία Κεφάλα και Σταύρου Καλογιάννη, που απουσίασαν λόγω ανειλημμένων κοινοβουλετικών υποχρεώσεων και στο τέλος έκλεισε ο Ηπειρώτης τραγουδιστής δημοτικών παραδοσιακών τραγουδιών Σάββας Σιάτρας με ένα μοιρολόι, τιμώντας τους νεκρούς του έπους του 1940.

Ο Δήμαρχος Κόνιτσας ευχαρίστησε την Περιφέρεια για τη συμβολή της στην υλοποίηση των εκδηλώσεων, τους συντελεστές τους, τον Διοικητή της 8ης Ταξιαρχίας, τους Διοικητές του 583 Τ.Π. και Τ.Ε., την Αστυνομία, τους κατοίκους της Κοινότητας Φούρκας και όσους τίμησαν με την παρουσία τους την ημέρα τιμής και μνήμης.

Υποστηριζόμενο από WordPress & Θέμα από Anders Norén