Κατηγορία: ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ Σελίδα 6 από 12

Μια απόφαση που μόνο ως εθνικά επιζήμια μπορεί να τη δει και ο πιο αδαής είναι εκείνη που εξέδωσε το Πρωτοδικείο Φλώρινας και αφορά την επίσημη λειτουργία του «Κέντρου Μακεδονικής Γλώσσας» στη Φλώρινα.

Η δικαστική Αρχή απέρριψε τις ενστάσεις που έχουν διατυπωθεί εγγράφως από διάφορους φορείς και οργανώσεις και επικύρωσε το καταστατικό του Κέντρου, παρά το γεγονός ότι αυτό σύμφωνα με τη Βασιλική Θάνου-Χριστοφίλου, προέδρου Αρείου Πάγου ε.τ. και πρώην πρωθυπουργού, παραβιάζει το νόμο και τους όρους της Συμφωνίας των Πρεσπών.

«Σήμερα σκότωσαν την Μακεδονία! Σήμερα η “Ελληνική” δικαιοσύνη αποφάσισε με βούλα να έχουμε δήθεν “Μακεδονική” γλώσσα δήθεν “Μακεδονικά” σχολεία και δήθεν “Μακεδονική” μειονότητα», υπογράμμισε ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος ξεκαθαρίζοντας ότι πρόκειται περί προδοσίας!

Με ανάρτησή τους οι άνθρωποι που βρίσκονται πίσω από το αμφιλεγόμενο Κέντρο πανηγυρίζουν τονίζοντας πως:

«Με την ιστορική απόφαση της 16ης Μαρτίου 2023 το Πρωτοδικείο Φλώρινας απέρριψε την καταγγελία του Εισαγγελέα. Επίσης, απέρριψε τις Τριτανακοπές που κατατέθηκαν από την Παμμακεδονική Ένωση Μακεδονικού Αγώνα Ελλάδας-Αυστραλίας και τον Πανελλήνιο Σύλλογο Απογόνων Μακεδονομάχων – Ο Παύλος Μελάς, όπως και τις Παρεμβάσεις που κατατέθηκαν από τον Σύνδεσμο Προάσπισης Μακεδονίας-Θράκης, την Εταιρία Μακεδονικών Σπουδών, τον Σύλλογο ο Αριστοτέλης, όπως και τις πρόσθετες παρεμβάσεις από πλευράς της, Ένωσης Απόστρατων Αξιωματικών Στρατού και της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.

Οι παραπάνω απορρίφθηκαν όχι μόνο ως αβάσιμες, αλλά κυρίως ως απαράδεκτες.

Το “Κέντρο Μακεδονικής Γλώσσας στην Ελλάδα” παραμένει νόμιμα εγγεγραμμένο. Το Κέντρο επιθυμεί να εκφράσει την ικανοποίησή του που μετά από πολλούς αγώνες των τελευταίων δεκαετιών, οι ομιλητές της Μακεδονίας στην Ελλάδα έχουν επιτέλους μια θετική δικαστική έκβαση να γιορτάσουν.»

Δείτε σελίδες της δικαστικής απόφασης:

pontosnews.gr

H ανακοίνωση του προέδρου της Πατριωτικής Ένωσης Πρόδρομου Εμφιετζόγλου

Με νέα απόφασή του, το Πρωτοδικείο Φλώρινας απέρριψε τις ενστάσεις που υπεβλήθησαν για την αναγνώριση Σωματείου στην Ελλάδα «Μακεδονικής» Γλώσσας. Οι ενστάσεις υπεβλήθησαν από την Πατριωτική Ένωση και άλλους φορείς και πρόσωπα.

Με απόλυτα τεκμηριωμένο τρόπο, οι ενστάσεις αμφισβήτησαν τη νομική βάση μιας τέτοιας αποφάσεως, η οποία δεν στοιχειοθετείται και από καμία πρόνοια της Συμφωνίας των Πρεσπών. Υπέδειξαν επίσης τους προφανείς κινδύνους εργαλειοποιήσεως της δήθεν «Μακεδονικής» γλώσσας για την προβολή ισχυρισμών περί υπάρξεως «Μακεδονικής» μειονότητας στην Ελλάδα.

Η εμμονή του Πρωτοδικείου Φλώρινας σε μια λάθος και εθνικά επικίνδυνη απόφαση, θέτει την Ελληνική Δικαιοσύνη προ των ευθυνών της. Θέτει επίσης την Κυβέρνηση, που συνέπλευσε με τους πρωταγωνιστές της Συμφωνίας  των Πρεσπών  και την υποστηρίζει σήμερα ανεπιφύλακτα, μπροστά στις συνέπειες και τις παρενέργειες που προκαλεί αυτή, ακόμη και όταν δεν προβλέπει την αναγνώριση «Μακεδονικής» γλώσσας στην Ελλάδα.

Η Πατριωτική Ένωση δεν πρόκειται να δεχθεί ως τελεσίδικη την απόφαση του Πρωτοδικείου της Φλώρινας, που έρχεται σε κατάφωρη αντίθεση όχι μόνο με τα αισθήματα του Ελληνικού λαού, αλλά και με το Ελληνικό δίκαιο, όπως αυτό εκφράζεται και ερμηνεύεται από κορυφαίους νομικούς και δικαστικούς λειτουργούς της χώρας. Θα προσφύγει σε όλα τα δυνατά νομικά μέτρα και θα κάνει πιο έντονο ακόμη τον αγώνα της κατά της επαίσχυντης Συμφωνίας των Πρεσπών.

Ο Πρόεδρος

Πρόδρομος Εμφιετζόγλου

• Ρεπορτάζ/Φωτό: Γραφείο Αντιπεριφερειάρχη Καστοριάς/Ν. Σουτόπουλος

ΚΑΣΤΟΡΙΑ: Το τριήμερο 24 – 26 Ιανουαρίου 2023 πραγματοποιήθηκε με επιτυχία σε κεντρικό ξενοδοχείο της Καστοριάς το Φόρουμ για τον Θρησκευτικό Τουρισμό με τίτλο: «Βυζαντινή Καστοριά», με την συνδιοργάνωση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, της Ιεράς Μητρόπολης Καστοριάς, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καστοριάς, τον Δήμο Καστοριάς και τον Σύνδεσμο Ξενοδόχων Καστοριάς.

Το Φόρουμ εντάχθηκε στην προοπτική για την ανάδειξη του πλούσιου βυζαντινού αποθέματος της περιοχής, την μεταλαμπάδευση της γνώσης του βυζαντινού πολιτισμού και την εν γένει περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, η οποία είναι εφικτή μέσω της καλύτερης δυνατής αξιοποίησης και προβολής των θρησκευτικών και πολιτιστικών μνημείων που διαθέτει.

Την έναρξη των εργασιών, το βράδυ της Τρίτης 24 Ιανουαρίου, κήρυξε η Αντιπεριφερειάρχης Δυτ. Μακεδονίας κα. Δέσποινα Κοζατσάνη.

Στην συνέχεια χαιρέτισαν το Συνέδριο:

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καστορίας κ.κ. Καλλίνικος, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου     κ. κ. Ιερόθεος, ο εκπρόσωπος του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτου Φλωρίνης κ.κ. Θεοκλήτου, ο Αρχιμανδρίτης π. Θεωνάς, ο Βουλευτής κ. Ζήσης Τζηκαλάγιας, η Διευθύντρια του Γραφείου Πρωθυπουργού στην Θεσσαλονίκη κ. Μαρία Αντωνίου, ο εκπρόσωπος του Δημάρχου Καστοριάς κ. Ιωάννη Κορεντσίδη, ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Καστοριάς κ. Αθανάσιος Ρήμος, ο Δήμαρχος Άργους Ορεστικού κ. Παναγιώτης Κεπαπτσόγλου, ο Δήμαρχος Νεστορίου κ. Χρήστος Γκοσλιόπουλος, η Γραμματέας σε θέματα κοινωνικής πολιτικής Νέας Δημοκρατίας, κα. Μαρία Νάτσιου.

Γραπτό χαιρετισμό απηύθυνε και η Βουλευτής κα. Ολυμπία Τελιγιορίδου.

Την πρώτη ημέρα της υποδοχής των συνέδρων έκλεισε ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας κ. Γεώργιος Κασαπίδης.

Τις εργασίες του Συνεδρίου παρακολούθησαν μέλη τοπικών φορέων, της επιστημονικής κοινότητας, του τοπικού επιχειρηματικού κόσμου, του συλλόγου ξενοδοχοϋπαλλήλων, πολίτες με ενδιαφέροντα παράδοσης, ιστορίας και πολιτιστικής κληρονομιάς, σπουδαστές και καθηγητές των Δ.Ι.Ε.Κ θρησκευτικού τουρισμού και προσκυνηματικών περιηγήσεων  με έδρα την Πτολεμαΐδα και την Σύρο, αλλά και μέλη του Δ.Σ. του Σωματείου «Αποφοίτων και Σπουδαστών Θρησκευτικού Τουρισμού και Προσκυνηματικών Περιηγήσεων, Μακεδονίας, Ηπείρου και Θεσσαλίας»,  .

Η θεματολογία του ήταν ολοκληρωμένη και ποικίλη, διαρθρωμένη στις ενότητες:

Τα Θρησκευτικά Μνημεία, Παιδεία και Πολιτισμός στην Μεταβυζαντινή Καστοριά, Τα Βυζαντινά Μνημεία στα Μνημεία της Φύσης, Ιστορία και Μοναχισμός, Σύγχρονη ζωή της πόλης, Οργάνωση Θρησκευτικού Τουρισμού και Προώθηση Θρησκευτικού Τουρισμού Καστοριάς.

Τα επί μέρους θέματα κλήθηκαν και παρουσίασαν με εισηγήσεις δόκιμοι ομιλητές, Μητροπολίτες, Επιστήμονες, Καθηγητές, Εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Φορέων της Καστοριάς.

Συγκεκριμένα, οι ομιλιτές και οι τίτλοι των εισηγήσεών τους ήταν:

κα Ανδρομάχη Σκρέκα, Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Καστοριάς: «Μνημεία Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς: Ναοδομία, Αρχιτεκτονική, Εικονογραφία, Ζωγραφική, Αρχοντικά, Καλντερίμια και Λοιπά Μνημεία».

Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ.κ. Ιερόθεος: «Θεολογία και τέχνη».

κ. Εμμανουήλ Κουτσιαύτης, Θεολόγος τ. Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων: «Παιδεία και Ελληνική γλώσσα στην Καστοριά μετά το Βυζάντιο».

κα Ζιώτα Χριστίνα, Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Φλωρίνης: «Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά Μνημεία των Πρεσπών».

κα. Αναστασία Κυριατζή, Αρχαιολόγος Εφορείας Αρχαιοτήτων Καστοριάς: «Λίμνη: Παναγία Μαυριώτισσα. Γράμμος: Άγιος Ζαχαρίας, Ι.Μ. Τσούκας. Βίτσι: Άγ. Γεώργιος Ποιμενικού».

Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Στέφανος Σχοινάς, Ιστορικός Αρχαιολόγος, Γραμματέας Μ.Σ. Ιεράς Μητροπόλεως Καστοριάς: «Ιουστινιανός, Άγιοι της Καστοριάς (Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς), Η Καστοριά και η Ανατολική Ιστορία».

Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φθιώτιδος κ.κ. Συμεών: «Μοναχισμός και Μοναστήρια».

Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καστορίας κ.κ. Καλλίνικος: «Σύγχρονες τάσεις και ανάγκες του κόσμου και οι προσκυνηματικές περιηγήσεις».

κα Βλάχβεη Ασπασία, Καθηγήτρια μάρκετιγκ στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας: «Προσβασιμότητα, Μεταφορά, Εξυπηρέτηση, Δομές».

Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Σπυρίδων Κατραμάδος, Γραμματέας Γραφείου Προσκυνηματικού Τουρισμού Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος: «Οργάνωση προσκλήσεων Ενοριών και Κατηχητικών».

κα Αναστασία Γιαννακοπούλου, επικ. Καθηγήτρια στο Εργαστήριο Ψηφιακών μέσων και Στρατηγικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας: «Πληροφόρηση, διαφήμηση».

κα Βασιλική Δημητροπούλου, Δρ. Ιστορικός Τέχνης, αναπλ. Εθνική Εμπειρογνώμων για Μνημεία Unesco: «Unesco, Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς».

κα Φλώρα Καραγιάννη, Δρ. Βυζαντινολόγος, Διευθύντρια Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων: «Καστορά: Μιά Βυζαντινή Πολιτεία, Κέντρο για την μελέτη και ανάδειξη του Βυζαντινού Πολιτισμού».

κα Σουλτάνα Ζορπίδου, Αρχαιολόγος, σύμβουλος επικοινωνίας: «Η Καστοριά ως προορισμός πνευματικού τουρισμού».

κ. Σιδέρης Σμαρόπουλος, Πρόεδρος Συλλόγου Ξενοδόχων Καστοριάς: «Οι προτάσεις του Συνδέσμου Ξενοδόχων Καστοριάς».

κ. Γεώργιος Κασαπίδης, Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας: «Ο Τουριστικός Σχεδιασμός της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας».

Μετά από κάθε ενότητα ακολουθούσε συζήτηση με ερωτήσεις από το κοινό, ενώ έγιναν και ενδιαφέρουσες παρεμβάσεις με γόνιμο προβληματισμό και διάλογο με τους εισηγητές για την επαγγελματική αποκατάσταση και τα εργασιακά δικαιώματα των αποφοίτων σπουδαστών των ΙΕΚ της ειδικότητας «Θρησκευτικού Τουρισμού και Προσκυνηματικών Περιγήσεων» από τον Πρόεδρο του Σωματείου «Αποφοίτων και Σπουδαστών Θρησκευτικού Τουρισμού και Προσκυνηματικών Περιηγήσεων, Μακεδονίας, Ηπείρου και Θεσσαλίας», κ. Νικ. Σουτόπουλο.

Μέλη του Δ.Σ. του παραπάνω Σωματείου επίσης διοργάνωσαν για το κοινό του Φόρουμ «Βυζαντινή Καστοριά» έκθεση βιβλίου με εκδόσεις σχετικές με τις προσκυνηματικές περιηγήσεις σε βυζαντινά μνημεία και διαδρομές σε πολιτιστικά αξιοθέατα στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Σημαντικές πτυχές του Συνεδρίου ήταν:

-Η παρουσίαση του πολιτιστικού και πνευματικού πλούτου της Καστοριάς και της ευρύτερης περιοχής της, με τα μνημεία και τα κειμήλια της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής εποχής, και η εργώδης προσπάθεια συντήρησής τους.

-Η παρουσίαση του «λόγου», του νοήματος των μνημείων, δηλαδή του λαμπρού θεολογικού και ιστορικού υπόβαθρου των μνημείων αυτών και η διαπίστωση ότι η πνευματικότητα εκείνης της εποχής που τα δημιούργησε παραμένει ζωντανή στην σύγχρονη Καστοριά.

-Η κατάθεση σημαντικών συγκεκριμένων και εφαρμόσιμων προτάσεων για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής,με βάση τα μνημεία αυτά και το πνευματικό, ιστορικό και πολιτιστικό φορτίο τους.

Σημαντικές απτές επιτυχίες και στόχοι του Συνεδρίου ήταν:

– Η στοιχειοθέτηση της ανάγκης να περιληφθεί η Καστοριά στα μνημεία του  παγκοσμίου Οργανισμού της UNESCO και η ανάληψη της πρωτοβουλίας προς τον σκοπό αυτό από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και τους συνδιοργανωτές του Φόρουμ.

-Η καθιέρωση ετησίου Διεθνούς Συνεδρίου για τον Βυζαντινό πολιτισμό  στην Καστοριά από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και τους  συνδιοργανωτές του Φόρουμ.

-Η χρηματοδότηση της συγκέντρωσης στοιχείων και έκδοσης αντίστοιχου  βιβλίου, όπου θα καταγράφονται οι ευεργέτες της Καστοριάς από το μακρινό παρελθόν έως και σήμερα.

Το Φόρουμ περιλάμβανε και το βιωματικό μέρος, με επισκέψεις και ξεναγήσεις στο Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς, σε Βυζαντινούς Ναούς της πόλης (Παναγίας Κουμπελίδικης και Αγ. Νικολαου) και σε δύο ιστορικά Μοναστήρια, των Αγίων Αναργύρων και του Γενεθλίου της Θεοτόκου Κλεισούρας.

Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας – Π.Ε. Καστοριάς είχε τον συντονισμό, το Γραφείο Τύπου της Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς είχε την μέριμνα κατά την διάρκεια των εργασιών του Φόρουμ, ενώ καθήκοντα παρουσιαστή είχε ο δημοσιογράφος Ευάγγελος Παπαδόπουλος.

Φωτογραφικά στιγμιότυπα του Φόρουμ μεταδόθηκαν μέσω αναρτήσεων, από την Σελίδα Κοινωνικής Δικτύωσης (Facebook) της Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς και της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, ενώ η τελετή έναρξης και οι εργασίες μεταδόθηκαν ζωντανά από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό της Ιεράς Μητροπόλεως Καστοριάς.

Το Φόρουμ εξέδωσε τα Πορίσματά του και όλο το Φόρουμ βιντεοσκοπημένο (από το Γραφείο Τύπου της Ιεράς Μητροπόλεως Καστοριάς) είναι αναρτημένο στις ιστοσελίδες των διοργανωτών εδώ, ενώ οι εισηγήσεις θα δημοσιευθούν στα Πρακτικά του Συνεδρίου.

Αν και συνέδεσε το όνομά του τόσο με τον Μακεδονικό Αγώνα όσο και με το αντάρτικο του Πόντου, ο Γερμανός Καραβαγγέλης έφυγε από τη ζωή στις 11 Φεβρουαρίου 1935 «με περίλυπη έως θανάτου την ψυχή», όπως είχε γράψει στ’ απομνημονεύματά του. Από τη Βιέννη, «τον τόπο εξορίας» κατά τον ίδιο, πρόφτασε και είδε να πραγματοποιείται το όνειρό του για το οποίο τόσο σκληρά εργάστηκε, η απελευθέρωση της Μακεδονίας. Το ελληνικό κράτος, όμως, αρνήθηκε να πληρώσει ακόμα και τα έξοδα της κηδείας του, με αποτέλεσμα τα λείψανά του να επιστρέψουν στην Καστοριά το 1959!

Ο Γερμανός Καραβαγγέλης γεννήθηκε στη Στύψη της Λέσβου το 1866 και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Αδραμύττιο της Μικράς Ασίας.

Σπούδασε στη Θεολογική Σχολής της Χάλκης, απ’ όπου αποφοίτησε το 1888, χειροτονήθηκε διάκονος και έφυγε για τη Λειψία και τη Βόννη για σπουδές στη Φιλοσοφία και στη Θεολογία.

Το 1891 διορίστηκε καθηγητής στη Σχολή της Χάλκης, το 1896 εξελέγη επίσκοπος Χαριουπόλεως και αρχιερατικός προϊστάμενος της κοινότητας Σταυροδρομίου.

Στον Μακεδονικό Αγώνα

Το πρώτο κεφάλαιο στην πολυτάραχη ζωή του ξεκίνησε να γράφεται το 1900 όταν σε ηλικία 34 ετών εξελέγη μητροπολίτης Καστοριάς. Υπό την καθοδήγηση του Οικουμενικού Πατριάρχη Ιωακείμ Γ’, του πνευματικού ηγέτη του Μακεδονικού Αγώνα, ανέλαβε καθοριστικό ρόλο στη στήριξη του ελληνικού πληθυσμού που δοκιμαζόταν από τη δράση του βουλγαρικού κομιτάτου.

Χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Κώστας Γεωργίου, ο μητροπολίτης Καστοριάς ανέπτυξε πρωτοφανή δραστηριότητα συνεπικουρούμενος από τον Ίωνα Δραγούμη και τον πρόξενο Λάμπρο Κορομηλά – μεταξύ άλλων, κατάφερε πολλά χωριά και κωμοπόλεις να αποσκιρτήσουν από τη Βουλγαρική Εξαρχία και να επανενταχθούν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, ενώ ζήτησε και την επίσημη παρέμβαση του ελληνικού κράτους στον Αγώνα.

Από κοινού με τον αξιωματικό του ελληνικού στρατού καπετάν Βάρδα, ο μητροπολίτης δημιούργησε τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την εκδίκηση των σφαγών που συγκλόνισαν τότε τον κόσμο.

Μεταξύ αυτών των αντιποίνων ήταν και η σφαγή στο Γορίτσανι για την οποία ο ίδιος περιέγραψε:

«Το χωριό είχε πάνω από 600 σπίτια… Ήταν οι χειρότεροι Βούλγαροι της επαρχίας μου. Όταν ο Βάρδας αποφάσισε να εφαρμόσει την τιμωρία τους μου έγραψε και εγώ του έστειλα τα ονόματα των δικών μας [σ.σ. πρακτόρων] για να μην τους αγγίζει.

Στις παραμονές της 25ης Μαρτίου 1905 αυτός μαζί με 300 άντρες κρύφτηκε στο δάσος που βρισκόταν απέναντι από το χωριό. Πρωί-πρωί μπήκαν στο χωριό και άρχισαν οι τουφεκιές. Σκότωναν και πυρπολούσαν τα σπίτια τους.

Εκείνη τη μέρα δολοφονήθηκαν 79 Βούλγαροι και δυστυχώς και μερικοί δικοί μας, σλαβόφωνοι μεν αλλά πολύτιμοι. Οι δικοί μας άνθρωποι δεν έπαθαν πολλές ζημιές επειδή είχα δώσει τον κατάλογο τους στον Βάρδα και αυτοί είχαν κρυφτεί…».

Όμως, η δράση του ενόχλησε και τους Βούλγαρους και τους Τούρκους που ζήτησαν από το Πατριαρχείο την ανάκλησή του.

«Η απομάκρυνσή μου από την Καστοριά θεωρήθηκε σαν ένα τραύμα στον Μακεδονικό Αγώνα, μα ο αγώνας βρισκόταν ήδη στο τέλος του», είχε πει.

Στον Πόντο

Το δεύτερο εξίσου σημαντικό κεφάλαιο ξεκίνησε να γράφεται στη Σαμψούντα. Ο Γερμανός Καραβαγγέλης διορίστηκε μητροπολίτης Αμασείας το 1908 και παρέμεινε σε αυτή τη θέση έως το 1922.

Στο μεγαλεπήβολο σχέδιο ανάπτυξης της επαρχίας του περιλαμβανόταν η ίδρυση σχολείων και άλλων ευαγών ιδρυμάτων, και η ανέγερση ναών και νέου μητροπολιτικού μεγάρου.

Σε μόλις τρία χρόνια έχτισε 115 σχολεία και σχολές. Κυρίως, όμως, με δική του πρωτοβουλία ιδρύθηκε ο «Μιθριδάτης», μια μυστική αντιστασιακή οργάνωση στα πρότυπα της Φιλικής Εταιρείας.

Το 1914 απέτρεψε την πρώτη απόπειρα εγκατάστασης Τούρκων προσφύγων από τα Βαλκάνια σε ελληνικά χωριά της μητρόπολής του, το 1915 διέσωσε αρκετά παιδιά Αρμενίων, το 1916 προφύλαξε τη μαρτυρική Αμισό από τους Τούρκους.

Στα σαλόνια ο μητροπολίτης Αμάσειας έκανε διπλωματικό μαραθώνιο, αλλά παράλληλα βοηθούσε το αντάρτικο στον Πόντο· ο Μουσταφά Κεμάλ το είχε χαρακτηρίσει «έργο και όργανο» του Γερμανού Καραβαγγέλη.

Για την πατριωτική του δράση συνελήφθη και φυλακίστηκε το 1917.

Επέστρεψε στη θέση του αλλά το 1922, μιας και θεωρούνταν υπ’ αριθμόν ένα εχθρός του Μουσταφά Κεμάλ, καταδικάστηκε σε θάνατο, το ίδιο και οι συνεργάτες του, ο επίσκοπος Ζήλων Ευθύμιος Αγριτέλλης και ο πρωτοσύγκελος Πλάτωνας Αϊβαζίδης.

Ο μητροπολίτης ήταν ο μόνος που γλίτωσε καθώς τη στιγμή της καταδίκης ήταν εν πλω επιστρέφοντας από το Βουκουρέστι.

Η αγνωμοσύνη της Ελλάδας και η ιδιότυπη εξορία στην κεντρική Ευρώπη

Η Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου για να τον σώσει τον εξέλεξε μητροπολίτη Ιωαννίνων και με εντολή του Πατριάρχη δεν αποβιβάστηκε στην Κωνσταντινούπολη αλλά στην Αθήνα.

Αν και προτάθηκε για Αρχιεπίσκοπος Αθηνών δεν εξελέγη, όπως παλαιότερα, το 1913 και το 1921, του είχαν αρνηθεί τον πατριαρχικό θρόνο. Ως μητροπολίτης Ιωαννίνων πήγε στην Ήπειρο αποφασισμένος να δώσει «βιομηχανική ώθηση στον τόπο, ώστε ν’ αναχαιτιστεί το ρεύμα εκπατρισμού των Ηπειρωτών».

Η «μετάθεσή» ως Έξαρχος Κεντρώας Ευρώπης στη μητρόπολη Ουγγαρίας ήρθε το 1924, μόλις έναν χρόνο μετά την άφιξή του στα Ιωάννινα. Παράλληλα, του έκοψαν στη μέση το μισθό, ενώ τον άφησαν απλήρωτο για μήνες.

Ο Γερμανός Καραβαγγέλης στ’ απομνημονεύματά του ανέφερε: «Κι έτσι σήμερα κατάντησα να περιφέρομαι σχεδόν άνεργος σ’ ερείπια, εξόριστος απ’ την Καστοριά, απ’ την Αμάσεια, απ’ την Κωνσταντινούπολη, αφού γλίτωσα πολλές φορές τον μαρτυρικό θάνατο στην Τουρκία, και τελικά εξόριστος κι απ’ την Ελλάδα.

Ο κληρικός αυτός φαίνεται πως δεν θα ήταν χρήσιμος πια στην Εκκλησία της Ελλάδος και γι’ αυτό έπρεπε να ταλαιπωρηθεί, να εξευτελιστεί, να εξοριστεί τέλος απ’ την ίδια του την πατρίδα, για να πεθάνει μακριά της εξόριστος στην ξένη γη».

Και νεκρό τον φοβόταν η αχάριστη Αθήνα

Πέθανε πάμπτωχος από εγκεφαλικό επεισόδιο στις 11 Φεβρουαρίου του 1935 σε ηλικία 69 ετών στην πόλη Μπάντεν, 30 χιλιόμετρα νότια από τη Βιέννη.

Η αδερφή του Κλεονίκη έφτασε αμέσως από το Βουκουρέστι, όπου διέμενε μόνιμα, και προσπάθησε να μεταφερθεί η σορός του για ενταφιασμό στην Αθήνα, με γραπτό αίτημα εκ μέρους του επιτετραμμένου της ελληνικής πρεσβείας Δημήτριου Τζιρακόπουλου.

Το ίδιο ήταν κι επιθυμία του, όπως προκύπτει από τη διαθήκη του, όπου ζητούσε η εξόδιος ακολουθία του να τελεστεί στον Ι.Ν Αγίου Γεωργίου Καρύτση “μεθ’ ενός μόνον ιερέως, άνευ διακόνου, ως κι άνευ της παρουσίας αντιπροσώπου της Ελληνικής Πολιτείας και της Εκκλησίας ομοίως“, όπως έγραφε γεμάτος πίκρα και παράπονο για την αχαριστία που ‘χε βιώσει.

Ούτε κι αυτό όμως δεν έγινε δεκτό στην Αθήνα, αφού “ούτε νεκρόν επεθύμουν τον εκκλησιαστικόν άνδρα κι εθνικόν ήρωα εις το Άστυ“.

Γι’ αυτό η σορός του Καραβαγγέλη ετάφη σε λιτό μνήμα στη Βιέννη (Zentralfriedhof) από τον αρχιμανδρίτη Αγαθάγγελο Ξηρουχάκη.

Τα απομνημονεύματα που έγραψε ειδικά για τον Μακεδονικό Αγώνα, εκδόθηκαν από την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών το 1959.

Το ίδιο έτος το «Ίδρυμα Μελετών της Χερσονήσου του Αίμου» από κοινού με την «Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών» επιχορήγησαν τη μεταφορά των οστών του με τιμητική συνοδεία αρχικά στη Θεσσαλονίκη και στη συνέχεια στην Καστοριά, όπου και τοποθετήθηκαν σε κρύπτη κάτω από τον ανδριάντα του.

της Λίτσας Αναστασίου

Τα ελληνοβλαχικά γλωσσικά ιδιώματα έχουν μελετηθεί επιστημονικά εδώ και δεκαετίες από ειδικούς επιστήμονες και κάποιοι επιχείρησαν ανεπιτυχώς να τα διδάξουν και πανεπιστημιακά αλλά τα μαθήματα έληξαν, κατά πληροφορίες, ελλείψει φοιτητών!

Στις αρχές Νοεμβρίου 2022 στην Κοζάνη, η Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων με πρόεδρο τότε τον λαογράφο καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Βασίλη Νιτσιάκο πραγματοποίησε το δικό της Συνέδριο με το οποίο δεν ασχολήθηκε κανένας στα ΜΚΔ, τα είπαν μεταξύ τους για τα βλάχικα που κινδυνεύουν να χαθούν και πρέπει να σωθούν, ειπώθηκαν πολλά και ορισμένα θ’ άξιζαν σχολιασμό, όπως π.χ. όσα ειπώθηκαν από τον πρώην πρόεδρο του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας κ. Τάκη Γκαλαΐτση ότι ο ελληνισμός είναι θέμα αγωγής και όχι καταγωγής (!) ακόμη και η πρόταση του κ. Σωτήρη Μπλέτσα, γνωστού Τρικαλινού ακτιβιστή του βλάχικου ζητήματος και πολιτευτή του Πασόκ-Κινάλ, που πρότεινε να ζητήσουν την εισαγωγή της διδασκαλίας της «βλάχικης γλώσσας» που έχει το αλφάβητό της όπως την χαρακτήρισε, στην δημόσια Εκπαίδευση χωρίς να αναλύσει και τον πρακτικό τρόπο ούτε και ποιο από τα ιδιώματα να διδαχθεί διότι ανά περιοχή τα βλάχικα διαφέρουν! Εκτός κι εννοούσε τα ομογενοποιημένα στα ρουμάνικα σχολεία! Όμως όλοι σεβαστήκαμε το δικαίωμα στην διαφορετική άποψη και δεν σχολιάσαμε.

Και το Συνέδριο της ΠΟΠΣΒ το ίδιο συμπέρασμα έβγαλε: να σωθούν τα βλάχικα! Γιατί έφτασαν λοιπόν σε σημείο παροξυσμού και νευρικής κρίσης; Ξανάνοιξαν βιβλία του Αντώνη Μπουσμπούκη και του Αχιλλέα Λαζάρου, για να καταγγείλουν ότι και οι δύο χρησιμοποίησαν ένα μεικτό αλφάβητο, καλό θα τους έκανε αυτό αν μπορούσαν να καταλάβουν ότι άλλο πράγμα η ΕΠΙΣΤΗΜΗ και άλλο πράγμα η ΠΟΛΙΤΙΚΗ! Αυτά τα δύο ΔΕΝ πρέπει κατά την γνώμη μου να τα συγχέουμε!

Και οι δύο μελέτησαν τα βλάχικα όπως το θεώρησαν σωστό για την επιστήμη τους χρησιμοποιώντας ένα αλφάβητο δικής τους έμπνευσης, όμως, κανείς τους δεν συνέστησε μόνιμο εγγραμματισμό με την χρήση αυτού του αλφάβητου πρώτον σεβόμενοι την πολυμορφία τους και δεύτερον διότι ο χαρακτηρισμός ιδιωμάτων επίσημα ως αυτόνομη γλώσσα είναι κατά την γνώμη μου πράξη κατ’ εξοχήν πολιτική, οι επιστήμονες μελετούν και προτείνουν αλλά δεν αποφασίζουν!

Το θέμα είναι βέβαια προφανές: η άποψη του σεβ. Μητροπολίτη Περιστερίου για Δωρική καταγωγή και αυτοχθονία των Βλάχων στην Πίνδο τους χαλάει το παραμύθι της «ένταξης» πληθυσμών που ήρθαν από κάπου αλλού, ενώ η καταγωγή από Βρύγες, Φρύγες, Χετταίους, Τρώες κλπ., οτιδήποτε άλλο εκτός από ελληνικά φύλα, η θεωρία π.χ. του Γιώργη Έξαρχου δεν τους ενοχλεί για ευνόητους λόγους!

Κατά την ταπεινή μου γνώμη οι βλαχόφωνοι Έλληνες πρέπει να θέσουν στον εαυτό τους και ν’ απαντήσουν το εξής ερώτημα αναλογιζόμενοι τις συνέπειες για τις επόμενες γενιές:

Πώς είναι δυνατόν οι βλαχόφωνοι Έλληνες μετά από όλα τα δεινά που υπέστησαν από την ρουμάνικη προπαγάνδα να ταυτιστούν με την πολιτική της Ρουμανίας και ν’ αποδεχτούν τον εγγραμματισμό που εκείνη έκανε στα βλάχικα ενάμιση αιώνα πριν με το δικό της αλφάβητο;

Τα βλάχικα δεν χρειάζονται αλφάβητα για να σωθούν αλλά φυσικούς ομιλητές, οπότε ας τα μεταδίδουμε στις νεότερες γενιές όσο είναι δυνατό!

Και πολύ σωστά κατά την γνώμη μου ο ομ. καθηγητής κ. Αντώνης Μπουσμπούκης πρότεινε καταγραφή χρησιμοποιώντας ελληνικές λέξεις και απόδοσή τους στα βλάχικα με το ελληνικό αλφάβητο ώστε να καταγραφούν και οι διαφορές ανά περιοχή. Γιατί σαν λατινιστής θα γνωρίζει ότι ο Κικέρων αποκαλύπτει ότι το πρωταρχικό λατινικό λεξιλόγιο αριθμούσε μόλις τρεις εκατοντάδες όρων αγροτοποιμενικής ζωής, ο δε μετέπειτα γλωσσικός θησαυρός είναι δανεικός από την ελληνική γλώσσα. (!)

Και είναι ακριβώς αυτό που ενόχλησε την Ε.Ε.Μ.Π.Β. και την γνωστή ιδιωτική ιστοσελίδα «Βλάχων», δηλαδή η πρόταση να γίνει καταγραφή αποκλειστικά με το ελληνικό αλφάβητο! Αλλά δεν καταλαβαίνω το γιατί! Στο δικό τους συνέδριο για τον εγγραμματισμό των βλάχικων που έγινε στα Ιωάννινα έβγαλαν πόρισμα ότι αυτό μπορεί να γίνει με περισσότερα του ενός αλφάβητα, τώρα γιατί έφτασαν στα πρόθυρα νευρικής κρίσης;

Μήπως γιατί μετά το Διεθνές Συνέδριο της ΠΟΠΣΒ διαπίστωσαν την σκληρή πραγματικότητα για εκείνους δηλ. την περιθωριοποίησή τους;

* Η Λίτσα Αναστασίου, Πτυχιούχος Παν. Sorbonne Paris IV, είναι Εκπαιδευτικός – ιστορική ερευνήτρια.

από proinologos.gr

Έναν πυροβολισμό φέρεται να δέχθηκε ένας Ελληνοκύπριος από Τουρκοκύπριους στρατιώτες στη νεκρή ζώνη στην περιοχή Ποταμιάς, σύμφωνα με κυπριακά ΜΜΕ.

Βάσει των πρώτων πληροφοριών που έχουν γίνει γνωστές, τρεις Eλληνοκύπριοι βρέθηκαν στην περιοχή για να μαζέψουν αγρέλια και κάτω από συνθήκες που διερευνώνται δέχθηκαν πυροβολισμούς από Tουρκοκύπριους στρατιώτες, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί ένα πρόσωπο στον ώμο.

Στο σημείο της συμπλοκής έσπευσαν δυνάμεις της Αστυνομίας για έρευνες ενώ ο Ελληνοκύπριος μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Λευκωσίας για περίθαλψη, σύμφωνα πάντα με τα δημοσιεύματα.

Πηγή: Φιλεnews, Reporter

της Λίτσας Αναστασίου

Το λεγόμενο ΒΛΑΧΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ είναι πολιτικό ζήτημα, βαθιά εθνικό και όχι επιστημονικό, ένα τεχνητό θέμα το οποίο δημιουργήθηκε εκ του μηδενός από την Ρουμανία 150 χρόνια πριν για να εξυπηρετήσει τα σχέδια της δικής της πολιτικής και των υποκινητών της.

Στο Διεθνές Συνέδριο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων στο Α.Π.Θ. υπό την Αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων, το Σάββατο 10/12/2022, οι έμπειροι και καταρτισμένοι επιστήμονες υψηλού επιπέδου κάλυψαν όλους τους  τομείς επιστημονικά τεκμηριωμένα και δεν άφησαν κανένα περιθώριο έννομης ή εθνικιστικής προπαγάνδας άλλων χωρών για εκμετάλλευση της «λατινοφωνίας» των Βλάχων, ανέλυσαν επαρκώς ώστε να γίνει κατανοητή η έξωθεν επιβληθείσα νεοφανής θεωρία του Αρμανισμού και οι επικίνδυνες για την ενότητα των βλαχόφωνων Ελλήνων επιπτώσεις της ενώ άριστες εντυπώσεις άφησε και η ενδιαφέρουσα θεωρία του Μητροπολίτη Περιστερίου και καθηγητή του ΕΚΠΑ για Δωρική καταγωγή των Βλάχων.

Ο γλωσσολόγος ομ. Καθηγητής Α.Π.Θ. κ. Αντώνης Μπουσμπούκης, ο μοναδικός γλωσσολόγος-λατινιστής στην Ελλάδα, στο Συνέδριο της ΠΟΠΣΒ στην ομιλία του Σαββάτου πρόβαλε την ιστορική αλήθεια των βλάχικων ιδιωμάτων, απομόνωσε τους θιασώτες του «αυτονομισμού» και στηλίτευσε την εκμετάλλευση της λατινοφωνίας στην Ελλάδα από ξένους ακτιβιστές.

Η Στρογγυλή Τράπεζα της Κυριακής 11/12/2022 άριστα συγκροτημένη έδωσε την πικρή πραγματικότητα που επικρατεί αυτή τη στιγμή στην Βόρειο Ήπειρο δια στόματος των εκπροσώπων της ελληνικής μειονότητας Αλβανίας, του βλαχόφωνου Θανάση Πότση και του ελληνόφωνου Προέδρου της ΟΜΟΝΟΙΑΣ Βασίλη Κάγιου. Και ήταν μεγάλη χαρά να τους βλέπουμε μαζί και με μία άποψη!

Δύο όμως ομιλίες ξεχώρισαν στην Στρογγυλή Τράπεζα: εκείνη του πρώην υπουργού κ. Αντώνη Μπέζα ο οποίος ανέπτυξε άριστα την πολιτική πλευρά του ζητήματος, ειδικά μέχρι τις μέρες μας, και εκείνη του πρέσβη ε.τ. κ. Σταύρου Τσιέπα, αρβανιτόβλαχοι και οι δύο, οι οποίοι στηλίτευσαν την απουσία κρατικής μέριμνας για υπηρεσιακή έστω ενημέρωση των στελεχών Πρεσβειών και Προξενείων με αποτέλεσμα η προπαγάνδα να βρίσκει «κενά» για να εισχωρεί.

Τα αποτελέσματα του Διεθνούς Συνεδρίου της ΠΟΠΣΒ αναλύθηκαν επαρκώς στο Δελτίο Τύπου που δημοσίευσε και βρίσκεται στην Ιστοσελίδα της.

Στις μέρες μας, το Βλάχικο Ζήτημα, πολιτικά διανύει την τελική του φάση, αυτήν του λεγόμενου «γλωσσικού ζητήματος», μία πολύ επικίνδυνη φάση γιατί κινδυνεύει να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην Ελλάδα στα πλαίσια της θεωρίας του δικαιωματισμού που χαρακτηρίζει τον 21ο αιώνα.

Τον εγγραμματισμό των βλάχικων δεν τον έκαναν οι βλαχόφωνοι Έλληνες που τα μετέδιδαν προφορικά χωρίς να την γράψουν ποτέ, αλλά, είχε ήδη γίνει από την Ρουμανία με το δικό της αλφάβητο και ήταν εκείνο το οποίο διδασκόταν στα ρουμάνικα σχολεία μέχρι το 1947 περίπου που έκλεισαν.

Μετά την διεθνοποίηση του ζητήματος που επιχειρήθηκε την δεκαετία του 1950 αυτό το αλφάβητο τροποποιήθηκε ώστε να πλησιάζει περισσότερο το λατινικό για να ξεγελά ώστε να μη προκαλεί συσχετισμούς.

Είναι γεγονός ότι τα βλάχικα προφορικά ιδιώματα συρρικνώθηκαν από την δεκαετία του 1960 και μετά με το κύμα της αστυφιλίας που οδήγησε τους βλαχόφωνους στα μεγάλα αστικά κέντρα οπότε μοιραία οδηγήθηκαν στην εξαφάνιση επειδή έλλειψαν οι αντικειμενικές συνθήκες που τα συντηρούσαν.

Με λίγα λόγια στο Συνέδριο της ΠΟΠΣΒ όλοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα βλάχικα ιδιώματα κινδυνεύουν να εξαφανιστούν και στην ομιλία του της Κυριακής ο κ. Μπουσμπούκης πρότεινε να γίνει άμεσα καταγραφή τους με το ελληνικό αλφάβητο και μόνο, και κατέθεσε πρόταση που καταχειροκροτήθηκε από τους παρόντες!

Στην κοπή της Πίτας των Βλάχων το Σάββατο 21-01-2023 ο Πρόεδρος της ΠΟΠΣΒ κ. Μαγειρίας ανήγγειλε ότι η απόφαση του Διεθνούς Συνεδρίου θα υλοποιηθεί στο άμεσο μέλλον.

Με το πέρας όμως των εργασιών του Συνεδρίου της ΠΟΠΣΒ στο ΑΠΘ με έκπληξη είδαμε στα ΜΚΔ την Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Πολιτισμού των Βλάχων με τον πρώην πρόεδρό της λαογράφο καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και μία ιδιωτική ιστοσελίδα «Βλάχων» η οποία έπαιζε μέχρι τώρα το παιχνίδι της αντικειμενικής ενημέρωσης αλλά δεν δημοσίευσε το Δελτίου Τύπου της ΠΟΠΣΒ, να επιτίθενται με σφοδρότητα στην ίδια την ΠΟΠΣΒ, στον Μητροπολίτη Περιστερίου και στον Αντώνη Μπουσμπούκη και πραγματικά απορώ γιατί έφτασαν σε σημείο παροξυσμού και νευρικής κρίσης;

Κατηγορούν την ΠΟΠΣΒ και τους έγκριτους επιστήμονες που έλαβαν μέρος, για «πατριωτική» αλητεία, άρα θεωρούν τις απόψεις τους πατριωτικά σωστές! Τί καλύτερο από αυτό;

Γιατί οι ίδιοι τοποθετούνται απέναντι από κάτι που χαρακτήρισαν πατριωτικό; Να υποθέσουμε ότι εκπροσωπούν την «σκέτη» αλητεία; 

* Η Λίτσα Αναστασίου είναι Πτυχιούχος Παν. Sorbonne Paris IV, Εκπαιδευτικός – ιστορική ερευνήτρια

από proinoslogos.gr

του Χρήστου Βήττου

Η ρουμανική προπαγάνδα είχε αρχίσει τη δράση της στις βλαχόφωνες περιοχές της Μακεδονίας και της Ηπείρου από το 1860. Με την πάροδο του χρόνου είχε κατορθώσει να σταθεροποιηθεί με τη βοήθεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, να ιδρύσει σχολεία, ναούς, να  χρηματοδοτεί πλουσιοπάροχα δασκάλους και ιερείς και να χορηγεί υποτροφίες στα παιδιά των ρουμανιζόντων.

Ο Απόστολος Μαργαρίτης, ο οποίος τη δεκαετία του 1860 διηύθυνε την προπαγάνδα στη Μακεδονία και στην Ήπειρο, ήταν προηγουμένως δάσκαλος στο ελληνικό σχολείο Κλεισούρας Καστοριάς. Γεννήθηκε στην Αβδέλλα το 1832 και απεβίωσε στο Μοναστήρι (Βιτώλια) το 1903. 

Το έτος 1865 προσέλαβε από το Περιβόλι τρεις νέους τους οποίους έστειλε να σπουδάσουν με υποτροφία στη Ρουμανία. Ο ένας από αυτούς ήταν ο Δημήτριος Τέγου, ο οποίος επιστρέφοντας το 1869 από τη Ρουμανία χειροτονήθηκε ιερέας από το μητροπολίτη Γρεβενών Γεννάδιο Β΄ Παπαρούση (1864-1873).

Το 1866 ο Μαργαρίτης ίδρυσε το πρώτο θερινό ρουμανικό σχολείο της επαρχίας Γρεβενών στη γενέτειρά του την  Αβδέλλα, με πρώτο δάσκαλο τον Γιαννούλη Σώμου ή Δασκαλίκο που είχε σπουδάσει στη Ρουμανία. Ακολούθησε το 1977 η ίδρυση σχολείου στο Περιβόλι, το 1879 στη Σαμαρίνα και το 1885 στην Κρανιά.

Από τα βλαχόφωνα χωριά των Γρεβενών μόνο η Σμίξη δεν «μολύνθηκε» από τη ρουμανική προπαγάνδα και αυτό οφείλεται στην πατριωτική στάση που τήρησαν οι κάτοικοι του χωριού. Ρουμανικό δημοτικό σχολείο ιδρύθηκε και στην πόλη των Γρεβενών το 1881, με πρώτο δάσκαλο τον ρουμανίζοντα ιερέα Δημήτριο Τέγου. Το σχολείο των Γρεβενών  είχε 50 μαθητές και δίδασκαν σ’ αυτό, εκτός από τον ιερέα, και άλλα δύο άτομα, τα εξής:

• Ο γιατρός Ζήσης Παπαθανασίου, ο οποίος ανέλαβε και διευθυντής του σχολείου. Η καταγωγή του ήταν από τη Βοβούσα. Είχε σπουδάσει με υποτροφία στη Ριζάρειο Σχολή και ήταν πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Το 1883 διορίστηκε επόπτης όλων των ρουμανικών σχολείων της επαρχίας Γρεβενών.
• Ο δάσκαλος Μιχαήλ Πινώτας, από τη Σαμαρίνα.

Στο ρουμανικό δημοτικό σχολείο της πόλης διδάσκονταν, όπως και στα βλαχόφωνα χωριά, η ελληνική, ρουμανική και γαλλική γλώσσα. Και οι τρεις ανωτέρω διδάσκοντες πληρώνονταν από τη ρουμανική προπαγάνδα.

Ο διευθυντής έπαιρνε ετησίως 80 λίρες, ενώ ο ιερέας Δ. Τέγου και ο δάσκαλος Μ. Πινώτας, οι οποίοι το καλοκαίρι δίδασκαν και στα ρουμανικά σχολεία Περιβολίου και Σαμαρίνας αντίστοιχα, πληρώνονταν ετησίως με 45 λίρες και 45 εικοσόφραγκα. Οι δύο τελευταίοι, επειδή  το χειμώνα δεν είχαν επί πλέον μισθό, τους έδιναν, ως δώρο, από 25 εικοσόφραγκα στον καθένα.

Ο αριθμός των μαθητών που φοιτούσε στα ρουμανικά σχολεία των Γρεβενών κατά τη  δεκαετία 1880-1890 φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:

Βιλαέτι	Τόπος	Χρόνος ίδρυσης	Αριθμός μαθητών 1880	Αριθμός μαθητών 1890
Μοναστηρίου	Γρεβενά	1881	–	60
»	Αβδέλλα	1866	140	77
»	Περιβόλι	1877	90	50
»	Σαμαρίνα	1879	122	110
»	Κρανιά	1885	–	20

Το δεύτερο εξάμηνο του 1881 έχουμε την προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα (πλην της επαρχίας Ελασσόνας), οπότε προέκυψε πρόβλημα στην εκπαίδευση των ρουμανιζόντων που κατέβαιναν με τις οικογένειές τους τον Οκτώβριο από τα ορεινά χωριά της Πίνδου στο θεσσαλικό κάμπο (στα χειμαδιά), σε ελληνικό πλέον έδαφος.

Η ελληνική κυβέρνηση, για να παρακολουθεί πιο στενά τις δραστηριότητες της ρουμανικής προπαγάνδας  στην επαρχία Γρεβενών και τους βλαχόφωνους που κατέβαιναν στα χειμαδιά  και να απαλλάξει το  Προξενείο Μοναστηρίου από την υποχρέωση αυτή, ίδρυσε τον Ιανουάριο του 1882 το Προξενείο Ελασσόνας.

Το έτος 1899, από ένα μορφωμένο άτομο των Γρεβενών (μάλλον εκπαιδευτικό), του οποίου το όνομα δεν αναφέρεται, για να μη γίνει γνωστό στους Τούρκους, είχε αποσταλεί και δημοσιευτεί στην εβδομαδιαία  εφημερίδα «Αγών» στις 02/04/1899 ένα άρθρο που αφορούσε τα εκπαιδευτικά της περιφέρειας Γρεβενών. Η εφημερίδα αυτή ήταν δημοσιογραφικό όργανο Ηπειρωτών και Μακεδόνων και η έκδοσή της γινόταν στην Αθήνα.

Ο συντάκτης του άρθρου, σε ό,τι αφορά τους ρουμανίζοντες, ανέφερε ότι  είχαν ιδρύσει στην πόλη των Γρεβενών μια αστική σχολή των πέντε τάξεων και ένα παρθεναγωγείο.

Τα σχολεία αυτά απασχολούσαν τέσσερις δασκάλους και μία δασκάλα και οι μαθητές  ήταν παιδιά φτωχών οικογενειών που κατέβαιναν το χειμώνα από τη Σαμαρίνα, την Αβδέλλα και το Περιβόλι.

Η λειτουργία των σχολείων έπαυε το Μάιο, διότι οι μαθητές ανέβαιναν λόγω του θέρους στις ορεινές τους κατοικίες. Ο αριθμός των μαθητών ανερχόταν σε πενήντα (50) μέχρι εξήντα (60) και των μαθητριών σε είκοσι (20).

Όταν τα Γρεβενά απελευθερώθηκαν από τον τουρκικό ζυγό (Οκτώβριος 1912), τα σχολεία που υπήρχαν στην πόλη ήταν τα εξής:

• Πεντατάξιο δημοτικό σχολείο αρρένων, εγκαταστημένο σε νοικιασμένα σπίτια.
• Τριτάξιο δημοτικό σχολείο θηλέων (Παρθεναγωγείο), σε δικό του κτήριο στη θέση που είναι σήμερα το 2^ο Δημοτικό Σχολείο. Το οίκημα αυτό είχε κτιστεί με χρήματα των ομογενών της Αμερικής.
• Νηπιαγωγείο στο κτήριο του Παρθεναγωγείου.
• Γραμματοδιδασκαλείο στο Βαρόσι, σε δικό του κτήριο.
• Μουσουλμανικό σχολείο, στο οποίο υπηρετούσαν εκτός από τους μουσουλμάνους και Έλληνες δάσκαλοι για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Η θέση του ήταν εκεί που είναι σήμερα το Ηρώο της Χωροφυλακής.
• Μικτό ρουμανικό δημοτικό σχολείο στη θέση που βρίσκεται σήμερα το Μέγαρο της Μητρόπολης. Στο χώρο αυτό υπήρχε και η ρουμανική εκκλησία.

Στις  28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1913 υπογράφηκε η Συνθήκη του Βουκουρεστίου μεταξύ Ελλάδας και των Βαλκανικών Κρατών αφενός και της Βουλγαρίας αφετέρου, με την οποία τερματιζόταν ο Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος.

Με τη συνθήκη αυτή  οριστικοποιήθηκαν τα σύνορα της Βουλγαρίας με την Ελλάδα, τη Σερβία και τη Ρουμανία. Στο περιθώριο της Συνθήκης αυτής οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Ρουμανίας Ελευθέριος Βενιζέλος και Τάκε Μαγιορέσκο αντάλλαξαν ταυτόσημες επιστολές για την τακτοποίηση του κουτσοβλαχικού ζητήματος.

Οι επιστολές αυτές, που προσαρτήθηκαν στη Συνθήκη, αναγνώριζαν αυτονομία σε θέματα παιδείας και θρησκείας των Κουτσόβλαχων και τη δυνατότητα επιχορηγίας αυτών από τη ρουμανική κυβέρνηση υπό την επίβλεψη της αντίστοιχης ελληνικής.

Η επιστολή του Βενιζέλου έλεγε: «Η Ελλάς συγκατίθεται να παράσχη αυτονομίαν εις τας των Κουτσοβλάχων σχολάς και εκκλησίας τας ευρισκομένας εν ταις μελλούσαις ελληνικαίς κτήσεσι και να επιτρέψη την σύστασιν επισκοπής δια τους Κουτσοβλάχους τούτους, της ρουμανικής κυβερνήσεως δυναμένης να επιχορηγή υπό την επίβλεψιν της ελληνικής κυβερνήσεως τα ειρημένα ενεστώτα ή μέλλοντα θρησκευτικά και εθνικά ιδρύματα».

Αποτέλεσμα της Συνθήκης  αυτής ήταν να παραχωρηθούν στους ρουμανίζοντες της περιφέρειας Γρεβενών οι παρακάτω εκκλησίες και σχολεία.

• Στην πόλη των Γρεβενών το ρουμανικό σχολείο με την ρουμανική εκκλησία.
• Στην Αβδέλλα μία εκκλησία και ένα σχολείο, τα οποία θα λειτουργούσαν το θέρος, γιατί οι κάτοικοι παραχείμαζαν σε άλλα μέρη.
• Στη Σαμαρίνα το τέως ρουμανικό σχολείο.
• Στο Περιβόλι η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής.
• Στην Κρανιά το τέως ρουμανικό σχολείο.

Κατόπιν τούτου το ρουμανικό σχολείο Γρεβενών συνέχισε τη λειτουργία του όπως την περίοδο της τουρκοκρατίας. Από την έκθεση του Έλληνα επιθεωρητή Δημοτικής Εκπαίδευσης Γρεβενών Πέτρου Πύρζα, ο οποίος επιθεώρησε το ρουμανικό σχολείο στις 17 Ιανουαρίου 1931, έχουμε τα παρακάτω πληροφοριακά στοιχεία:

Το σχολικό έτος 1930 – 1931 λειτουργούσε στην πόλη μικτό πεντατάξιο ρουμανικό Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο. Η δύναμη των μαθητών το έτος αυτό ήταν όπως στον πίνακα:

Τάξη	Αγόρια	Κορίτσια	Σύνολο	Παρατηρήσεις
Πρώτη	14	7	21
Δευτέρα	–	6	6
Τρίτη	7	4	11
Τετάρτη	2	1	3
Πέμπτη	3	3	6
Νηπιαγωγείο	7	5	12
Γενικό σύνολο	33	26	59

Το διδακτικό προσωπικό του ρουμανικού δημοτικού ήταν το εξής:

Στέργιος Σδρούλας, από το Περιβόλι, ετών 55, απόφοιτος ρουμανικού Γυμνασίου Μοναστηρίου. Λάμβανε μηνιαίως 4.300 δρχ.

Κουσάν Ράγιας, από τη Σαμαρίνα, ετών 36, πτυχιούχος Διδασκαλείου Κωστάντζας Ρουμανίας. Λάμβανε μηνιαίως 3.700 δρχ.

Λέων Κωνσταντινέσκου, από το Περιβόλι, ετών 60, τελειόφοιτος Β΄ τάξεως ρουμανικού Γυμνασίου Μοναστηρίου. Λάμβανε μηνιαίως 2.700 δρχ.

Ολυμπία Μάμαλη, από την Αβδέλλα, ετών 45, άγαμη, απόφοιτη ρουμανικού Παρθεναγωγείου Μοναστηρίου. Λάμβανε μηνιαίως 3.800 δρχ.

Δέσποινα Τομέσκου, από την Αβδέλλα, ετών 42, άγαμη, απόφοιτος ρουμανικού Παρθεναγωγείου Μοναστηρίου. Λάμβανε μηνιαίως 3.700 δρχ.

Σε ό,τι αφορά τα ελληνικά σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην πόλη των Γρεβενών το σχολικό έτος 1929-1930 λειτουργούσαν τα εξής:

• Εξατάξιο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων.
• Τετρατάξιο Δημοτικό Σχολείο Θηλέων (Παρθεναγωγείο).
• Νηπιαγωγείο στο κτήριο του Παρθεναγωγείου.
• Μονοτάξιο Δημοτικό στη συνοικία Βαρόσι.

Από αυτά το έτος 1930 τα σχολεία Αρρένων και Θηλέων υπέστησαν τις ακόλουθες μεταβολές. Με το Π.Δ. της 24^ης Δεκεμβρίου 1929, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α 05/04-01-1930, το Παρθεναγωγείο και το Σχολείο Αρρένων μετατράπηκαν σε μικτά με την ονομασία 1^ο Δημοτικό Σχολείο μικτό  και 2^ο Δημοτικό Σχολείο μικτό.

Κατόπιν τούτου τα κορίτσια είχαν τη δυνατότητα στο εξής να φοιτήσουν είτε στο 1^ο είτε στο 2^ο Δημοτικό Σχολείο. Το 2^ο Δημοτικό εγκαταστάθηκε στο κτήριο του Παρθεναγωγείου, ενώ το 1^ο Δημοτικό δεν είχε δικό του κτήριο και οι μαθητές του  έκαναν μαθήματα σε ενοικιαζόμενα σπίτια ή δωμάτια εντός της πόλης.

Πριν γίνει η  μετατροπή  το Σχολείο Αρρένων έκανε μαθήματα το μισό στο ισόγειο του Παρθεναγωγείου και το άλλο μισό στο νάρθηκα του Ι.Ν. της Ευαγγελίστριας.

Από το σχολικό έτος 1931-1932 και μετά το 1^ο Δημοτικό εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Διδακτήριο, του οποίου τα εγκαίνια έγιναν στις 27 Σεπτεμβρίου 1931. Στο Διδακτήριο εγκαταστάθηκε τότε και το Γυμνάσιο, το οποίο πιο μπροστά (1924-1931) στεγαζόταν με ενοίκιο στο κτήριο Αλέξη Παπαλέξη, στη γωνία των οδών 13^ης Οκτωβρίου και Μακεδονομάχων.

Το σχολικό έτος 1939-1940 το ρουμανικό δημοτικό είχε 50 μαθητές και μαθήτριες. Κατά την είσοδο των Γερμανών στην πόλη των Γρεβενών τον Απρίλιο του 1941 διευθυντής του ρουμανικού σχολείου ήταν ο Αθανάσιος Παπαθανασίου, ο οποίος αρνήθηκε να αναρτήσει την ελληνική σημαία δίπλα από τη ρουμανική και γερμανική στο σχολείο,  παρά την εντολή των Γερμανών.

Μετά τη λήξη του Β΄ παγκοσμίου Πολέμου οι ρουμανίζοντες που συνεργάστηκαν με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς καταδικάστηκαν και οι περιουσίες τους δημεύτηκαν από το ελληνικό Κράτος.

Το οικόπεδο εντός του οποίου  υπήρχε το ρουμανικό σχολείο και η ρουμανική εκκλησία δημεύτηκε και παραχωρήθηκε στη Σχολική Εφορία του 2^ου  Δημοτικού Σχολείου Γρεβενών.

Στις 10 Οκτωβρίου 1946 το Δημοτικό Συμβούλιο Γρεβενών αποφάσισε την κατεδάφιση του Ρουμανικού Σχολείου και της εκκλησίας, με την αιτιολογία ότι  ήταν ετοιμόρροπα και επικίνδυνα. (Πρακτικά υπ’ αριθ. 9/1946 και 11/1946).  Για το οικόπεδο που δημιουργήθηκε μετά την κατεδάφιση (ενός περίπου στρέμματος) μεγάλο υπήρξε το ενδιαφέρον  απόκτησης από τη  Μητρόπολη, με σκοπό να αναγείρει  στο χώρο αυτό Μητροπολιτικό Μέγαρο.

Για την επίτευξη του σκοπού αυτού έγιναν διαπραγματεύσεις μεταξύ της Μητρόπολης και της Σχολικής Εφορίας του 2^ου  Δημοτικού Σχολείου, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα η Μητρόπολη να ανταλλάξει ένα δικό της οικόπεδο 430 τ.μ. που συνόρευε με το σχολείο με το πρώην ρουμανικό  οικόπεδο, το οποίο περιήλθε στην κυριότητά της,

ΡΟΥΜΑΝΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Στην πόλη των Γρεβενών από το σχολικό έτος 1924-25 λειτούργησε για πρώτη φορά  πεντατάξιο ρουμανικό γυμνάσιο μικτό (αρρένων και θηλέων), στη συνοικία «Σελιό».

Το Γυμνάσιο αυτό στην αρχή εγκαταστάθηκε σε διώροφο οίκημα του Αποστόλου Νασίκα από τη Σμίξη (το οίκημα βρισκόταν στη γωνία αμέσως μετά την κεντρική γέφυρα και επί της οδού 13^ης  Οκτωβρίου).

Οι μαθητές του, οι οποίοι κατάγονταν από βλαχόφωνες περιοχές της Μακεδονίας και Ηπείρου,  φιλοξενούνταν σε Οικοτροφείο, το  οποίο τους παρείχε δωρεάν τροφή και στέγη.

Το κτήριο του Οικοτροφείου  ήταν διώροφο, ιδιοκτησίας του Ιωάννου Μάμαλη από την Αβδέλλα και  βρισκόταν σε απόσταση 100 περίπου μέτρων δυτικότερα του οικήματος Νασίκα, δίπλα στο ποτάμι.

Ο Ιωάννης Μάμαλης, με διαθήκη που συνέταξε το 1921, είχε αφήσει το οίκημα αυτό στην κόρη του Ολυμπία, η οποία ήταν δασκάλα του ρουμανικού δημοτικού σχολείου Γρεβενών.

Τα λειτουργικά έξοδα του Ρουμανικού Γυμνασίου, το διορισμό και τη μισθοδοσία των καθηγητών τα είχε αναλάβει η ρουμανική κυβέρνηση.

Το 1930 το Ρουμανικό Γυμνάσιο αριθμούσε 157 μαθητές (130 αγόρια και 27 κορίτσια) και 9 καθηγητές. Οι μαθήτριες φορούσαν άσπρους μπερέδες και οι μαθητές καπέλα. Μετά την εγκατάλειψη του οικήματος Παπαλέξη το 1931 από το ελληνικό γυμνάσιο εγκαταστάθηκε εκεί το αντίστοιχο ρουμανικό, το οποίο λειτούργησε στο χώρο αυτό μέχρι το Φεβρουάριο του 1943 και στη συνέχεια μετοίκισε στη Θεσσαλονίκη,  λόγω κατάληψης της ιταλοκρατούμενης περιοχής Γρεβενών από τον ΕΛΑΣ.

Ενδεικτικά, αναφέρονται μερικά ονόματα καθηγητών του Ρουμανικού Γυμνασίου: Αράιας Ζήκος και ο γιος του Αράιας Σωτήρης από τη Σαμαρίνα, Δημήτριος Βαρδούλης, Σπυρίδων Σδρούλας και Μιχαήλ Τεγογιάννης από το Περιβόλι, Απόστολος και Στέργιος Πάπας από την Αβδέλλα, Μενέλαος και Νικόλαος Μητσιομπούνας από τη Σαμαρίνα και Ευθύμιος Κρεμιώτης από τη Φούρκα Κόνιτσας. Από αυτούς οι Μενέλαος Μητσιομπούνας, Ευθύμιος Κρεμιώτης και Απόστολος Πάπας ήταν απόφοιτοι του ελληνικού Γυμνασίου Γρεβενών και δίδασκαν οι μεν δύο πρώτοι την ελληνική γλώσσα ο δε τρίτος την ελληνική φιλολογία. Ο Νικόλαος Μητσιομπούνας ήταν γιατρός και δίδασκε θέματα υγιεινής, ενώ εργαζόταν και στο Κρατικό Νοσοκομείο Γρεβενών. Οι γλώσσες που διδάσκονταν ήταν Ρουμανικά, Ελληνικά και Γαλλικά.

Οι απόφοιτοι στέλνονταν, εάν ήθελαν,  να σπουδάσουν δωρεάν στα ανώτερα εκπαιδευτήρια της Ρουμανίας. Τα ενδεικτικά και τα απολυτήρια του Ρουμανικού Γυμνασίου (Λυκείου) εκδίδονταν στη Ρουμανική γλώσσα.

Η σφραγίδα του Ρουμανικού Γυμνασίου (Λυκείου) έφερε ρουμανικά και ελληνικά γράμματα. To σχολικό έτος 1939 – 1940 στο ρουμανικό Γυμνάσιο Γρεβενών φοιτούσαν 177 μαθητές (αγόρια και κορίτσια), της Θεσσαλονίκης 232 και των Ιωαννίνων 61 μαθητές.

Τα σχολικά έτη 1943-44 και 1944-45 το ρουμανικό δημοτικό σχολείο και το ρουμανικό Γυμνάσιο Γρεβενών λειτουργούσαν στη Θεσσαλονίκη, διότι οι οικογένειες των ρουμανιζόντων μετά την αιχμαλωσία του ιταλικού Τάγματος Γρεβενών  από τις αντιστασιακές ομάδες στις 6 Μαρτίου 1943 στο Φαρδύκαμπο Σιάτιστας  και την απελευθέρωση των Γρεβενών από τον ΕΛΑΣ είχαν εγκαταλείψει την πόλη και είχαν μεταβεί στη Θεσσαλονίκη, όπου με μέριμνα του Ρουμανικού Προξενείου και των Γερμανών κατακτητών εγκαταστάθηκαν στα κενά σπίτια των Εβραίων.

Το έτος 1946 στη Ρουμανία επικράτησε το κομμουνιστικό καθεστώς ,το οποίο διέκοψε τελείως την οικονομική βοήθεια προς τα ρουμανικά σχολεία της Ελλάδας, οπότε έπαψε οριστικά η λειτουργία τους.

mygrevena.gr