της Λίτσας Αναστασίου

Τα ελληνοβλαχικά γλωσσικά ιδιώματα έχουν μελετηθεί επιστημονικά εδώ και δεκαετίες από ειδικούς επιστήμονες και κάποιοι επιχείρησαν ανεπιτυχώς να τα διδάξουν και πανεπιστημιακά αλλά τα μαθήματα έληξαν, κατά πληροφορίες, ελλείψει φοιτητών!

Στις αρχές Νοεμβρίου 2022 στην Κοζάνη, η Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων με πρόεδρο τότε τον λαογράφο καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Βασίλη Νιτσιάκο πραγματοποίησε το δικό της Συνέδριο με το οποίο δεν ασχολήθηκε κανένας στα ΜΚΔ, τα είπαν μεταξύ τους για τα βλάχικα που κινδυνεύουν να χαθούν και πρέπει να σωθούν, ειπώθηκαν πολλά και ορισμένα θ’ άξιζαν σχολιασμό, όπως π.χ. όσα ειπώθηκαν από τον πρώην πρόεδρο του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας κ. Τάκη Γκαλαΐτση ότι ο ελληνισμός είναι θέμα αγωγής και όχι καταγωγής (!) ακόμη και η πρόταση του κ. Σωτήρη Μπλέτσα, γνωστού Τρικαλινού ακτιβιστή του βλάχικου ζητήματος και πολιτευτή του Πασόκ-Κινάλ, που πρότεινε να ζητήσουν την εισαγωγή της διδασκαλίας της «βλάχικης γλώσσας» που έχει το αλφάβητό της όπως την χαρακτήρισε, στην δημόσια Εκπαίδευση χωρίς να αναλύσει και τον πρακτικό τρόπο ούτε και ποιο από τα ιδιώματα να διδαχθεί διότι ανά περιοχή τα βλάχικα διαφέρουν! Εκτός κι εννοούσε τα ομογενοποιημένα στα ρουμάνικα σχολεία! Όμως όλοι σεβαστήκαμε το δικαίωμα στην διαφορετική άποψη και δεν σχολιάσαμε.

Και το Συνέδριο της ΠΟΠΣΒ το ίδιο συμπέρασμα έβγαλε: να σωθούν τα βλάχικα! Γιατί έφτασαν λοιπόν σε σημείο παροξυσμού και νευρικής κρίσης; Ξανάνοιξαν βιβλία του Αντώνη Μπουσμπούκη και του Αχιλλέα Λαζάρου, για να καταγγείλουν ότι και οι δύο χρησιμοποίησαν ένα μεικτό αλφάβητο, καλό θα τους έκανε αυτό αν μπορούσαν να καταλάβουν ότι άλλο πράγμα η ΕΠΙΣΤΗΜΗ και άλλο πράγμα η ΠΟΛΙΤΙΚΗ! Αυτά τα δύο ΔΕΝ πρέπει κατά την γνώμη μου να τα συγχέουμε!

Και οι δύο μελέτησαν τα βλάχικα όπως το θεώρησαν σωστό για την επιστήμη τους χρησιμοποιώντας ένα αλφάβητο δικής τους έμπνευσης, όμως, κανείς τους δεν συνέστησε μόνιμο εγγραμματισμό με την χρήση αυτού του αλφάβητου πρώτον σεβόμενοι την πολυμορφία τους και δεύτερον διότι ο χαρακτηρισμός ιδιωμάτων επίσημα ως αυτόνομη γλώσσα είναι κατά την γνώμη μου πράξη κατ’ εξοχήν πολιτική, οι επιστήμονες μελετούν και προτείνουν αλλά δεν αποφασίζουν!

Το θέμα είναι βέβαια προφανές: η άποψη του σεβ. Μητροπολίτη Περιστερίου για Δωρική καταγωγή και αυτοχθονία των Βλάχων στην Πίνδο τους χαλάει το παραμύθι της «ένταξης» πληθυσμών που ήρθαν από κάπου αλλού, ενώ η καταγωγή από Βρύγες, Φρύγες, Χετταίους, Τρώες κλπ., οτιδήποτε άλλο εκτός από ελληνικά φύλα, η θεωρία π.χ. του Γιώργη Έξαρχου δεν τους ενοχλεί για ευνόητους λόγους!

Κατά την ταπεινή μου γνώμη οι βλαχόφωνοι Έλληνες πρέπει να θέσουν στον εαυτό τους και ν’ απαντήσουν το εξής ερώτημα αναλογιζόμενοι τις συνέπειες για τις επόμενες γενιές:

Πώς είναι δυνατόν οι βλαχόφωνοι Έλληνες μετά από όλα τα δεινά που υπέστησαν από την ρουμάνικη προπαγάνδα να ταυτιστούν με την πολιτική της Ρουμανίας και ν’ αποδεχτούν τον εγγραμματισμό που εκείνη έκανε στα βλάχικα ενάμιση αιώνα πριν με το δικό της αλφάβητο;

Τα βλάχικα δεν χρειάζονται αλφάβητα για να σωθούν αλλά φυσικούς ομιλητές, οπότε ας τα μεταδίδουμε στις νεότερες γενιές όσο είναι δυνατό!

Και πολύ σωστά κατά την γνώμη μου ο ομ. καθηγητής κ. Αντώνης Μπουσμπούκης πρότεινε καταγραφή χρησιμοποιώντας ελληνικές λέξεις και απόδοσή τους στα βλάχικα με το ελληνικό αλφάβητο ώστε να καταγραφούν και οι διαφορές ανά περιοχή. Γιατί σαν λατινιστής θα γνωρίζει ότι ο Κικέρων αποκαλύπτει ότι το πρωταρχικό λατινικό λεξιλόγιο αριθμούσε μόλις τρεις εκατοντάδες όρων αγροτοποιμενικής ζωής, ο δε μετέπειτα γλωσσικός θησαυρός είναι δανεικός από την ελληνική γλώσσα. (!)

Και είναι ακριβώς αυτό που ενόχλησε την Ε.Ε.Μ.Π.Β. και την γνωστή ιδιωτική ιστοσελίδα «Βλάχων», δηλαδή η πρόταση να γίνει καταγραφή αποκλειστικά με το ελληνικό αλφάβητο! Αλλά δεν καταλαβαίνω το γιατί! Στο δικό τους συνέδριο για τον εγγραμματισμό των βλάχικων που έγινε στα Ιωάννινα έβγαλαν πόρισμα ότι αυτό μπορεί να γίνει με περισσότερα του ενός αλφάβητα, τώρα γιατί έφτασαν στα πρόθυρα νευρικής κρίσης;

Μήπως γιατί μετά το Διεθνές Συνέδριο της ΠΟΠΣΒ διαπίστωσαν την σκληρή πραγματικότητα για εκείνους δηλ. την περιθωριοποίησή τους;

* Η Λίτσα Αναστασίου, Πτυχιούχος Παν. Sorbonne Paris IV, είναι Εκπαιδευτικός – ιστορική ερευνήτρια.

από proinologos.gr