Κατηγορία: ΙΩΑΝΝΙΝΑ Σελίδα 31 από 52

Με έντονο ενδιαφέρον παρακολούθησαν οι συμμετέχοντες την έναρξη του σεμιναρίου για την «Πωγωνίσια Φορεσιά» που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 26 Νοεμβρίου στο Δημαρχείο Δελβινακίου.

Το σεμινάριο διοργανώνεται από το Δήμο Πωγωνίου σε συνεργασία το Τοπικό Συμβούλιο, τον Πολιτιστικό Σύλλογο και τον Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο Δελβινακίου και αναμένεται να ολοκληρωθεί σε τέσσερα εκπαιδευτικά διήμερα.

Με την καθοδήγηση της κ. Λευκοθέας Μάγκου Ζαχάρη οι συμμετέχοντες μαθαίνουν τον σωστό τρόπο ντυσίματος αλλά και το ιδιαίτερο δέσιμο της ομπόλιας που έχει απασχολήσει μελετητές και λαογράφους.

 «Ξεκινάει σήμερα ένα σεμινάριο με μεγάλη σημασία για το Πωγώνι και την παράδοση, που θα δώσει την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να γνωρίσουν την ιδιαιτερότητα της Πωγωνίσιας φορεσιάς.

Η Πωγωνίσια φορεσιά έχει γίνει αντικείμενο μελέτης λαογράφων και επιστημόνων και αποτελεί χρέος μας να διαφυλάξουμε και να μεταλαμπαδεύσουμε την παράδοση και τον πλούσιο πολιτισμό του Πωγωνίου. 

Άλλωστε, η  ομορφιά και η σημασία της Πωγωνίσιας στολής αποτυπώνονται και το σήμα του Δήμου Πωγωνίου όπου βλέπουμε μία Πωγωνίσια με την ομπόλια της» δήλωσε ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού κ. Αναστάσιος Γιούνης καλωσορίζοντας τους συμμετέχοντες ενώ απηύθυνε ιδιαίτερες ευχαριστίες στην κ. Λευκοθέας Μάγκου Ζαχάρη για την πολύτιμη βοήθειά της.

Στη σημαντική προσφορά της κ. Μάγκου αναφέρθηκε και o Αντιδήμαρχος Δ.Ε. Δελβινακίου κ. Νικόλαος Γαλίτσης που υπογράμμισε τη σημασία διατήρησης της παράδοσης.

«Χωρίς το παρελθόν δεν μπορεί να υπάρξει μέλλον και δεδομένου ότι κάθε τόπος πρέπει να έχει γερά θεμέλια καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια να προστατεύσουμε την παράδοση και να την περάσουμε στις επόμενες γενιές. Σε αυτή την προσπάθεια είναι πολύτιμη η στήριξη της κ. Λευκοθέας Μάγκου Ζαχάρη και την ευχαριστούμε ιδιαίτερα», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Από τον Σπύρο Μούλια

Αν. Αξιωματικό

Επίτιμο Πρόεδρο ΣΕΚΠΥ

Διπλ. Μ-Η Μηχανικό ΕΜΠ

Σήμερα  29 Νοεμβρίου 2022, συμπληρώνονται  110 χρόνια από τότε που ο Ελληνικός Στρατός απελευθέρωσε το χωριό Πεστά Ιωαννίνων από τον τούρκο κατακτητή, μετά από σκληρή μάχη που έμεινε στην ιστορία ως «η Μάχη των Πεστών». 

Ήταν μια από τις ένδοξες σελίδες της ιστορίας του Ελληνικού Στρατού γι΄αυτό και το όνομα «Πεστά» είναι χαραγμένο στην πάνω αριστερή μεριά του Μνημείου του «Άγνωστου Στρατιώτη» στην πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα. Επίσης πολλοί δρόμοι στην Πατρίδα μας φέρουν το όνομα του Ιστορικού αυτού Χωριού, όπως στην Κυψέλη των Αθηνών, στη Θεσσαλονίκη, στη Λάρισα κ.λ.π. 

Κατά την διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων εκείνης της εποχής, μετά την απελευθέρωση των Πεστών στο μέτωπο της Ηπείρου, δεν έμενε παρά μόνο το πανίσχυρο, κατά τα άλλα, οχυρό του Μπιζανίου  για την κατάληψη των Ιωαννίνων, που η απελευθέρωση της Πόλεως από τον τουρκικό ζυγό έγινε αμέσως μετά από 3 μήνες, στις 21 Φεβρουαρίου του 1913.

Ακολουθεί παρακάτω, ένα διαχρονικό δημοσίευμα του περιοδικού Ήπειρος – Άπειρος Χώρα, που παρουσιάζει με εξαιρετικό τρόπο ο Ηπειρώτης Εκπαιδευτικός – Συγγραφέας κ. Σωκράτης Βασιλείου, μετά από σχετική συνέντευξη που του είχα δώσει στο σπίτι μου, στο Χωριό Πεστά όπου ήταν καλεσμένος μου.

Το δημοσίευμα αναφέρει ιστορικά γεγονότα της μάχης αυτής και αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά το μεγαλείο της Ελληνικής ψυχής και ότι χάριν της ομοψυχίας και της ενότητος του Ελληνικού Λαού κερδίζεται η Ελευθερία. Έτσι λοιπόν χάριν αυτής της ενότητος, του ηρωισμού και της ομοψυχίας των Ελευθερωτών που αναφέρονται στο δημοσίευμα, απελευθερώθηκε το Χωριό Πεστά από τον Τούρκο κατακτητή. 

Για όσους δεν γνωρίζουν την περιοχή, το ιστορικό Χωριό Πεστά, βρίσκεται σε απόσταση 25 χιλιομέτρων από την Πόλη των Ιωαννίνων, στις πλαγιές του Μακρυβουνίου, σε υψόμετρο 750 μέτρων και σε μικρή απόσταση από το Χάνι Εμίν Αγά, όπου μετά την επιτυχή έκβαση της μάχης των Πεστών, στις 15 Ιανουαρίου 1913 ο Αρχιστράτηγος Διάδοχος τότε του Θρόνου Κωνσταντίνος,  εγκατέστησε το Στρατηγείο του και ακολούθησε η κατάληψη του Μπιζανίου, η οποία και αποτέλεσε το κλειδί για την απελευθέρωση της Πόλεως των Ιωαννίνων καθώς και ολόκληρης της ευρύτερης περιοχής της Ηπείρου από τον Τουρκικό ζυγό και την παράδοση της Πόλεως από τον Τούρκο Στρατιωτικό Διοικητή Εσσάτ Πασά στον Αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο, στις 21 Φεβρουαρίου 1913.

Οι κάτοικοι του Χωριού Πεστών, τιμώντας τους Ήρωες που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για την απελευθέρωσή τους, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, έχουν θεσπίσει την 29η Νοεμβρίου ως Επετειακή ημέρα.

Στο διαχρονικό αυτό δημοσίευμα ο Σωκράτης Βασιλείου γράφει :   

 Το αφιέρωμα αυτό στην ιστορική και αποφασιστικής σημασίας, για την προέλαση του ελληνικού στρατεύματος προς το Μπιζάνι, μάχη, το έχουμε υποσχεθεί, εδώ και καιρό στον εκλεκτό μας φίλο, εκ Πεστών καταγόμενο, συνταγματάρχη ε.α. Σπύρο Μούλια ο οποίος μας δέχθηκε στο σπίτι του στα Πεστά το οποίο βλέπει, προς τη θεϊκή Ολύτσικα, απέναντι από τη Δωδώνη, το αρχαιότερο μαντείο σε χώρο ελληνικό, στα μέρη των αρχαίων Σελλών, των αρχέγονων Ελλήνων.

Σκληρή η Μάχη στα Πεστά, έμεινε στην ιστορία ως “η Μάχη των Πεστών”, και χαράχτηκε ως μια από τις ένδοξες σελίδες της ιστορίας του ελληνικού στρατού. Σε πιστοποίηση αυτού, το όνομα “Πεστά”, είναι χαραγμένο στην πάνω αριστερή μετώπη του μνημείου του “Άγνωστου Στρατιώτη”, στην πλατεία Συντάγματος της πρωτεύουσας. Μετά τη νικηφόρο έκβαση των στρατιωτικών επιχειρήσεων στα Πεστά, στο μέτωπο της Ηπείρου, δεν έμενε παρά μόνον το πανίσχυρο οχυρό του Μπιζανίου.   

 Με την έναρξη του πολέμου, οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις στην Ήπειρο, Στρατιά Ηπείρου, πέρασαν τον Άραχθο και αφού κατέλαβαν, μετά από σύντομο αγώνα, διάφορα δεσπόζοντα υψώματα στα βορειοδυτικά της Άρτας, προέλασαν προς την Πρέβεζα την οποία απελευθέρωσαν στις 21 Οκτωβρίου και την οργάνωσαν ως βάση εφοδιασμού τους.   

Επακολούθησαν σκληροί αγώνες, στη διάρκεια των οποίων τα ελληνικά τμήματα κατέλαβαν στις 28 Οκτωβρίου την ισχυρή τοποθεσία Πέντε Πηγάδια και συνέχισαν προς την πεδιάδα των Ιωαννίνων, όπου είχε συγκεντρωθεί ο όγκος των τουρκικών δυνάμεων.   

Μετά από τα Πέντε Πηγάδια οι Τούρκοι οπισθοχώρησαν και κατέλαβαν  οχυρές θέσεις στα Πεστά.

Εκεί στη μάχη των Πεστών στις 29-11-1912 ο Ιερός Λόχος των Κρητών εθελοντών φοιτητών, θα λάβει το βάπτισμα του πυρός και θα είναι αυτός που θα εισέλθει πρώτος στο χωριό, υπό το γενναίο Λοχαγό Σταύρο Ρήγα.

Στη μάχη των Πεστών ο εθελοντής φοιτητής Απόστολος Χαζιράκης διακρίνεται για την ανδρεία του, καθώς «ευρεθείς αντιμέτωπος με Τούρκον αξιωματικόν και σχεδόν μονομαχήσας, εφόνευσεν αυτόν δια τη λόγχης του, παραλαβών το ξίφος του και το πιστόλι…», όπως βεβαιώνει η εφημερίδα “Ανεξάρτητος” της 20/1/1913.   

 Στη μάχη των Πεστών ο Ιερός Λόχος των Κρητών Φοιτητών θα έχει και τον πρώτο του νεκρό, το φοιτητή της Νομικής Νικόλαο Σαμαριτάκη, ενώ τραυματίστηκε και ο Λοχαγός του φοιτητικού Λόχου, Σταύρος Ρήγας «με διαμπερές τραύμα επί της μιας παρειάς εξελθόν από το κάτω μέρος του ωτός…», όπως δημοσιεύει ο “Αρχολέων” το 1971. Η κηδεία του ηρωικού νεκρού, έγινε την επομένη στο νεκροταφείο του χωριού, με πάνδημη συμμετοχή.

Για τον Ιερό Λόχο των εθελοντών Κρητών φοιτητών, που ανήκε στο 1ο Τάγμα Κρητών του Ανεξάρτητου Συντάγματος Κρητών, ο ιερολοχίτης Ιωάννης Κ. Χατζιδάκης, και μετέπειτα γεωπόνος, στο βιβλίο του “Ηρώον Πολεμιστών” που εξέδωσε το 1927, μας δίνει μια πλήρη και συνοπτική εικόνα της οργάνωσης και της δράσης αυτού του ηρωικού Λόχου.   

 «Ο κρητικός Εθελοντικός Λόχος απετελέσθη εκ 250 φοιτητών και σπουδαστών, οίτινες εγκαταλείψαντες τα μαθητικά θρανία, έσπευσαν αμέσως, μετά την κήρυξιν των Βαλκανικών Πολέμων, αυθορμήτως να χύσωσιν και αυτοί το αίμα των ως Ιερολοχίται του 1821, υπέρ της απελευθερώσεως των, υπό τον Τουρκικόν Ζυγόν, στεναζόντων αδελφών μας.   

 Έλαβον μέρος απ’ αρχής μέχρι τέλους εις την γιγαντομαχίαν του Ηπειρωτικού Αγώνος, διεδραμάτισαν κύριον ρόλον εις την μάχη των Πεστών, κυριεύσαντες και δύο πυροβόλα και πρώτοι εισελθόντες εις Πεστά…».   

 Ένας άλλος εθελοντής, ο Γιάγκος Τορναρίτης, από τη μεγαλόνησο Κύπρο, πολεμιστής στο μέτωπο Ηπείρου και στη μάχη των Πεστών, εκείνες τις ένδοξες μέρες του Νοεμβρίου του 1912, καταθέτει μια συγκλονιστική μαρτυρία.   

 «Αλλ’ εκείνο το οποίον συνεκλόνισε σύρριζα την ψυχήν μου και εκύλησεν άφθονα τα δάκρυα, ήτο η αδύνατη, αλλά διαπεραστική φωνή ενδεκαετούς παιδιού, ζητωκραυγάζοντος υπέρ του Ελληνισμού. Ακόμη αντηχεί εις την ακοήν μου το ηχηρόν εκείνο κύμα της παιδικής ζητωκραυγής. Επροχωρήσαμεν προς το χωρίον, τα Πεστά, αλλ’ εκρατούσα σφικτά από το χέρι το Ηπειρωτάκι εκείνο, το οποίον μέσα εις την πλημμύραν εκείνην των συγκινήσεων, πόσα και πόσα δεν εσυμβόλιζε εις την φαντασίαν μου. Όταν τα όνειρα ενσαρκούνται εις την απτήν πραγματικότητα προ του μεγάλου εσωτερικού σεισμού, μετατοπίζεται καθαυτό η ψυχή…»!   

 Σε μια από τις επισκέψεις μας στα Πεστά, φιλοξενούμενοι του συνταγματάρχη Σπύρου Μούλια, όταν η συζήτηση έφτασε στην ιστορία του Χωριού του μας είπε :

«Κορυφαία στιγμή της ιστορίας των Πεστών είναι η περίφημη μάχη, που καταγράφτηκε σαν μια από τις πλέον αποφασιστικές μάχες των πολεμικών επιχειρήσεων στην Ήπειρο. Τα Πεστά βρίσκονταν υπό τουρκική κατοχή μέχρι την 29η Νοεμβρίου 1912.

Τότε, ο παππούς μου, ο Σπύρος Μούλιας, παλικάρι 20-22 χρόνων, ήταν ήδη παντρεμένος, είχαν αποκτήσει τον πρώτο τους γιο, τον Παναγιώτη, τον πατέρα μου και είχαν και ένα βρέφος, ολίγων εβδομάδων, αβάφτιστο. Όταν είχαν ήδη φύγει οι Τούρκοι κυνηγημένοι από τους ευζώνους, έπρεπε να βαφτιστεί το βρέφος.   

 Ο παππούς από ενθουσιασμό και για να τιμήσει την απελευθέρωση του χωριού του, ζήτησε από το νουνό να του δώσει το όνομα “Ελευθέριος”. Έτσι ο δεύτερος γιος του παππού, ο θείος μου, έλαβε το όνομα Ελευθέριος. 

Και συνεχίζοντας ο κ. Μούλιας ανέφερε ότι, όταν στις 29 Νοεμβρίου του 1912, οι Κρήτες εθελοντές, έμπαιναν στα Πεστά, τότε ένας Πεστιώτης, ο Μήτρο-Βλάχος έτρεξε με προφυλάξεις προς το Μακρυβούνι. Aγνάντεψε πέρα και ευτυχής αντίκρισε τους ευζώνους, με επί κεφαλής τις σημαίες τους, να φτάνουν γοργά προς το χωριό μας.   

 Γύρισε αμέσως στο χωριό, όπου συνάντησε τον Παπά-Γιώργη.

-Παπα-Γιώργη, γρήγορα τις καμπάνες! Έρχεται ο ελληνικός στρατός! Έρχονται οι εύζωνοι!   

 Το τι έγινε τότε, δεν περιγράφεται. Άρχισαν οι καμπάνες να διαλαλούν εκκωφαντικά το χαρμόσυνο μήνυμα της απελευθέρωσης! Επί τέλους τα Πεστά ελεύθερα!   

 Στήθηκε παλλαϊκό πανηγύρι στα Πεστά. Δεν άργησαν να συγκεντρωθούν στην πλατεία ο παπα-Γιώργης, ο Μήτρο-Βλάχος, ο παππούς μου Σπύρος Μούλιας και πολλοί άλλοι Πεστιώτες: Ο Θεόδωρος Ανδρίκος, που ήταν τότε ο πρόεδρος του Χωριού, ο Γούλα-Τασούλας, ο Ηλίας Φλόκας, Γρηγόρης Κατσάνος, ο Νικόλας Κατσάνος, ο Γρηγόρης Ζησόπουλος και πολλοί ακόμα».   

 Αυτά μας αφηγήθηκε τότε ο φίλος Συνταγματάρχης, σχετικά με τη μάχη και την απελευθέρωση των Πεστών, όπως του τα είχε αφηγηθεί ο θείος του ο Λευτέρης Μούλιας, στον οποίον πάλι τα είχε αφηγηθεί ο Πατέρας του Σπύρος Μούλιας, που αργότερα το 1922 έχασε τη ζωή του στη Μικρασιατική εκστρατεία.

Αυτόν λοιπόν το καιρό, τελευταίο δεκαήμερο του Νοεμβρίου 1912, οι συνθήκες εκείνου του αγώνα είχαν μεταβληθεί σημαντικά, είχαν δραματοποιηθεί. Ο χειμώνας ενέσκηπτε κάθε μέρα και βαρύτερος. Οι Τουρκικές δυνάμεις της Ηπείρου, είχαν ενισχυθεί με νέες δυνάμεις από την περιοχή του Μοναστηρίου. Έτσι η προέλαση του Ελληνικού στρατεύματος, όλο και γινόταν πιο δύσκολη. Μετά μάλιστα τη νικηφόρα μάχη των Πεστών, οι αντίπαλοι περιορίστηκαν σε ανταλλαγή πυρών και αγώνα προφυλακών.

Τον ίδιον αυτόν καιρό, το τελευταίο δεκαήμερο του Νοεμβρίου, είχε ενταθεί, εκ μέρους της Ελληνικής Κυβερνήσεως, και είχε καταστεί έντονη, η πίεση προς το στρατό, να επιδιώξει και να επιτύχει, όσο γίνεται πιο γρήγορα, την απελευθέρωση της Ηπείρου, πριν μάλιστα από τη σύναψη συνθήκης ειρήνης μεταξύ των εμπολέμων. Η ίδια η Κυβέρνηση πιεζόταν από το χρόνο και αυτή με τη σειρά της πίεζε το στράτευμα, το οποίο ενίσχυσε με τη IΙ Μεραρχία, που μετέφερε από τη Θεσσαλονίκη.   

 «Στα Πεστά βρήκαμε μεγάλη αντίσταση. Ένας Τούρκος από την Αραπιά με το κανόνι του μας σκότωσε πολλά παιδιά, μας κατέστρεψε ένα πεδινό κανόνι σκοτώνοντας τους πυροβολητές. Εκεί στον κάμπο του Τερόβου έμειναν πολλά παλικάρια.

Όταν φθάσαμε στα Πεστά, μας υποδέχθηκε ένας γέρος παπάς ονόματι Παπαγιώργης, με ένα ξύλο και ένα άσπρο πανί δεμένο για σημαία φωνάζοντας: “Ζήτω ο Ελληνικός Στρατός»!

Και αυτός ο γέρο-Παπαγιώργης μας έδειξε, πού ήταν η θέση του πυροβόλου του Αράπη, που ήταν εγκαταστημένος στην Πεστιώτικη τοποθεσία “Αυλότοπος”. Κατορθώσαμε με μεγάλη δυσκολία να πλησιάσουμε προς το μέρος του πυροβολείου, εγώ με δύο άλλους και να σκοτώσουμε τον Αράπη, που μας σκότωσε τόσα παιδιά. Μετά το σκοτωμό του Αράπη, οι Τούρκοι τράπηκαν σε φυγή. Οι εύζωνοι ασυγκράτητοι προέλασαν. Με μεγάλη σφοδρότητα. Σημαντική προώθηση για την πορεία του πολέμου.

Τώρα πια έμενε μονάχα το Μπιζάνι, το απόρθητο Μπιζάνι, το πανίσχυρο οχυρό. Οι κακουχίες λόγω του πολύ σκληρού χειμώνα εξοντωτικές, απάνθρωπες. «Άνθρωποι κοιμώμενοι τόσα έτη επί κλίνης, να κοιμώμεθα εις την παγετώδη γην, να βρεχόμεθα, να σηκωνόμεθα μέσα στο χιόνι, λεπτό να μην αισθανόμεθα το πρωί αν έχωμεν ποδάρια, διότι καταντούν σαν κρύσταλλο. Φωτιά να ζεσταθούμε σπανίως μας επιτρέπεται ν’ ανάψωμεν, διότι αμέσως οι Τούρκοι μας κτυπούν. Το όπλο όλο εις το χέρι», αφηγείται ο Ηπειρώτης Κωνσταντίνος Τσιάνος, που είχε έρθει ως εθελοντής από την Αμερική.   

 Τις σκληρές καθημερινές συνθήκες των ευζώνων στην πρώτη γραμμή του μετώπου, περιγράφει δραματικά με τους στίχους του, ο άγνωστος λαϊκός δημιουργός.

“Μου γράφεις μάνα μια γραφή και με ρωτάς τι κάνω.

Στου Μπιζανιού την παγωνιά, στο κρύο θα πεθάνω!

Στα Πεστά και στο Μπιζάνι, Μάνα μου τι κρύο κάνει!

Στα Πεστά στη Μανωλιάσα, που δεν πήραμε ανάσα…”!

Από το μέτωπο ο Μιχαήλ Στιβαρός έγραφε σε παλαιό καθηγητή του, στο Ημιγυμνάσιο Λεμεσού:

«Ό,τι αισθάνομαι τας ημέρας αυτάς που έγινα στρατιώτης, δεν το ησθάνθην ποτέ. Αισθάνομαι ότι εδιπλασιάσθη το σώμα μου και η ψυχή μου. Είμαι ακούραστος μεθ’ όλον τον βαρύν οπλισμόν. Η κυπριακή φοιτητική ομάς, να είστε βέβαιος, ότι θα τιμήσει και πατρίδα και γονείς και εκπαιδευτήρια, από τα οποία εδιδάχθημεν τον μέγα πατριωτισμόν…»! 

Ο Μιχαήλ Στιβαρός έλαβε μέρος στις καθοριστικές μάχες Πεστών και Αετοράχης και κατά τους επίσημους καταλόγους του υπουργείου Στρατιωτικών έπεσε ηρωικά στις μάχες του Μπιζανίου στις 5 Δεκεμβρίου ή σύμφωνα με άλλες πληροφορίες στις 16 Δεκεμβρίου 1912.

Το Μνημείο Πεσόντων στα Πεστά

Μεταξύ των πεσόντων στα Πεστά ο Μιλτιάδης Σαλονικιός από τη Χαλκίδα. Στη μεγάλη μάχη των Πεστών τραυματίστηκε ο ιερολοχίτης Ιωάννης Ροβάτσος, ενώ πληγώθηκε ελαφρά στην ωμοπλάτη από οβίδα, προαχθείς σε υπολοχία και ο Βασιλάκης Νικόλαος από τα Καρδάμυλα της Χίου

Η προετοιμασία της μαγείας των Χριστουγέννων και ο ερχομός του Αϊ Βασίλη είναι θέμα χρόνου για την πόλη των Ιωαννίνων.

Το γιορτινό κλίμα θα κάνει μικρούς και μεγάλους να περάσουν όμορφες στιγμές και φυσικά ο Αϊ Βασίλης με την οικογένεια Ρούντολφ περιμένει να διαβάσει τα γράμματα των μικρών φίλων.

Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά το Χριστουγεννιάτικο Χωριό των Ιωαννίνων φιλοξενείται στο Ψυχαγωγικό Πάρκο Φρόντζου και από την Κυριακή, 11 Δεκεμβρίου έως τις 6 Ιανουαρίου θα πραγματοποιηθούν πολλές δράσεις και πολλά παιχνίδια για τα παιδιά.

Το «έγκλημα» του Λούρου φέρει πλέον και τη «σφραγίδα» των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, καταδεικνύοντας ότι το περιβαλλοντικό πρόβλημα είναι ιδιαιτέρως σοβαρό.

«Σε μήκος δέκα περίπου χιλιομέτρων διαπιστώθηκε η πλήρης ροή των υδάτων και η πλήρης εξαφάνιση της βιοποικιλότητας στο τμήμα αυτό. Έγιναν επεμβάσεις που είχαν σαν αποτέλεσμα τη διατάραξη του αδιαπέρατου στρώματος του πυθμένα με την επιπεδοποίησή του», τονίζει η αναφορά.

Το σχετικό έγγραφο απεστάλη στην Εισαγγελία και αναφέρει πως «ειδικά στα τμήματα που έγιναν επεμβάσεις η εικόνα του ποταμού σε τεχνητή τάφρο διαστρωμένη με χαλίκι, παρά σε ποτάμι παραπέμπει, με αποτέλεσμα να έχει απωλεσθεί η λειτουργία του υδάτινου οικοσυστήματος».

Προσθέτει, δε, πως «στο τμήμα του ποταμού διαπιστώθηκε και πλήρης εξαφάνιση της βιοποικιλότητας και ειδικά απώλεια των ενδιαιτημάτων της υδροχαρούς βλάστησης της πανίδας και ιχθυοπανίδας του ποταμού, πλήρης αλλοίωση της φυσικής διατομής της κοίτης του ποταμού που έγιναν επεμβάσεις, γεγονός που συνιστά υποβάθμιση του περιβάλλοντος και περιβαλλοντική ζημία».

Τέλος, ο δήμαρχος Δωδώνης, Χρήστος Ντακαλέτσης, καλεί το υπουργείο Περιβάλλοντος να ενεργήσει άμεσα για την άμεση αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς.

Την προστασία, αποκατάσταση και ανάδειξη του υπεραιωνόβιου πλατάνου, που βρίσκεται στην κεντρική πλατείας της Βίτσας στο Ζαγόρι Ιωαννίνων, καθώς και τη χρηματοδότηση της μελέτης για νέο ηλεκτροφωτισμό της πλατείας αναλαμβάνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Αυτό ανακοίνωσε ο υφυπουργός, Γιώργος Αμυράς στο δήμαρχο Ζαγορίου, κατά την επίσκεψή του στο χωριό, συνοδευόμενος από στελέχη της Δασικής Υπηρεσίας απ’ όλη την Ελλάδα που συμμετείχαν στο τριήμερο Δασικό Συμπόσιο που διοργάνωσε το υπουργείο στα Ιωάννινα.

Να σημειωθεί πως ο πλάτανος της Βίτσας «Eφυτεύθη τον 15ο αιώνα», όπως μαρτυρά εγχάρακτη επιγραφή πάνω σε πέτρα που βρίσκεται στον πέτρινο περίβολο του πλατάνου.

Ήταν 28 Νοεμβρίου 2012, σαν σήμερα πριν 110 χρόνια, όταν στην Μάχη των Γαριβαλδινών εθελοντών κατά των Τούρκων, παρά το Δρίσκον, για την Απελευθέρωση των Ιωαννίνων, φονεύεται μαχόμενος ο Επτανήσιος ποιητής και βουλευτής Λορέντζος Μαβίλης.

Ο Λορέντζος Μαβίλης γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1860, όπου υπηρετούσε τότε ο δικαστικός πατέρας του Παύλος με καταγωγή από την Ισπανία. Η μητέρα του, που καταγόταν από την αρχοντική οικογένεια Δούσμανη, είχε περάσει μέρος της ζωής της κοντά στον αγροτικό πληθυσμό της Κέρκυρας και αγάπησε τη λαϊκή γλώσσα και τέχνη και την αγάπη αυτή μετέδωσε στον γιο της.

Μεγάλη επίδραση στην προσωπικότητα του Μαβίλη άσκησε ο Ιάκωβος Πολυλάς, του οποίου υπήρξε φίλος και μαθητής. Μαθήτευσε στο εκπαιδευτήριο Καποδίστριας της Κέρκυρας και κατόπιν στο κερκυραϊκό γυμνάσιο, με καθηγητή τον Ιωάννη Ρωμανό, ο οποίος τον έκανε μέλος της Αναγνωστικής Εταιρείας. Μετά το γυμνάσιο έφυγε για την Αθήνα για πανεπιστημιακές σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή.

Στην Αθήνα πραγματοποιήθηκε και η γνωριμία του με τον Χαρίλαο Τρικούπη, μέσω του Πολυλά. Το 1879 έφυγε για τη Γερμανία , όπου έμεινε για δεκατέσσερα χρόνια. Εκεί μελέτησε τους αρχαίους κλασικούς και έμαθε Ιταλικά, Αγγλικά, Γαλλικά και Ισπανικά, καθώς επίσης Σανσκριτικά. Στη Γερμανία ο Μαβίλης ολοκλήρωσε τις σπουδές του και το 1890 πήρε το διδακτορικό του δίπλωμα από το πανεπιστήμιο του Erlangen.

Το 1893 επέστρεψε στην Κέρκυρα όπου εντάχτηκε στην Κερκυραϊκή Σχολή, συνδέθηκε δε ιδιαιτέρως με τον Κων/νο Θεοτόκη. Κατόπιν στρατεύτηκε και το 1896 έγινε μέλος της Εθνικής Εταιρείας . Το 1897 έφυγε για την Κρήτη προς ενίσχυση του εκεί επαναστατικού κινήματος και κατέληξε στην Ήπειρο επικεφαλής σώματος ανταρτών. Στις εκλογές του 1910 απέκτησε βουλευτικό αξίωμα με το κόμμα των Φιλελευθέρων και από αυτή τη θέση αγωνίστηκε για την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας.

Το 1912 σε ηλικία πενήντα τριών ετών πήρε μέρος στην εκστρατεία της Ηπείρου και σκοτώθηκε στη μάχη του Δρίσκου.

Μάχη τῶν Γαριβαλδινῶν παρά τό Δρῖσκον (26-28 Νοε.1912)

Στις 24 Νοεμβρίου ο Σαπουντζάκης, για να κάνει αποτελεσματικότερη την πολιορκία των οχυρών του Μπιζανίου, εξέδωσε διαταγή καταλήψεως των Ιωαννίνων και ανέθεσε στον Ρώμα με τους Γαριβαλδινούς «…να καταλάβη τον Δρίσκον και τα παράλια της λίμνης…».

Τα ξημερώματα της 26ης Νοεμβρίου τρεις λόχοι με τον προαχθέντα για την ανδρεία του σε ταγματάρχη Μπαρδόπουλο, εξασφάλισαν την στενωπό των Λυγκιάδων και κατέλαβαν το τουρκικό στρατόπεδο του Δρίσκου, ενώ οι άλλοι τρεις λόχοι με τον Ρώμα απώθησαν τους τούρκους στην πεδιάδα και συνδέθηκαν με τις επιχειρούσες μονάδες του Ελληνικού πεζικού.

Την επομένη 27η Νοεμβρίου, 8.000 τούρκοι με δυο μυδραλιοβόλα και υποστηριζόμενοι από το βαρύ πυροβολικό του νησιού και της Καστρίτσας, επιτέθηκαν εναντίον των Ελληνικών θέσεων από την κορυφογραμμή προφήτη Ηλία Μονή Τζούρας (όπου ο λόχος Γιοβάνη-Μαβίλη-Τοπάλη), έως τη λίμνη. Συμφώνως με την τότε τακτική, «έφιπποι και ξιφήρεις» οι αξιωματικοί, με πρώτο τον Ρώμα, κατεύθυναν την μάχη και απέκρουσαν την επίθεση.

Την 28η Νοεμβρίου οι τούρκοι επανέλαβαν με βιαιότητα την επίθεση, με μεγαλύτερες δυνάμεις και υπό την συνεχή κάλυψη του πυροβολικού, καθώς είχαν τοποθετήσει τηλεβόλα και στο χάνι της Λεύκας κοντά στη λίμνη.

Παρά την ενίσχυση των Ελληνικών δυνάμεων με ένα ορειβατικό πυροβόλο (Schneider-Danglis των 75χλστ) και 44 άνδρες οπλισμένους με Mannlicher-Schönauer, άρχισαν να παρουσιάζονται προβλήματα: πρώτα μεγάλες ελλείψεις σε φυσίγγια, αφού δεν είχε έρθει ακόμη ο εφοδιασμός που είχε ζητηθεί από τα Γρεβενά κι ύστερα σημαντικές απώλειες ιδιαίτερα σε αξιωματικούς.

Έτσι ετέθησαν εκτός μάχης ταυτόχρονα ο Αρχηγός και ο επιτελάρχης. Ύστερα από αυτά, ο συνταγματάρχης Ματθαιόπουλος, εκτιμώντας την κατάσταση, διέταξε την σύμπτυξη των τμημάτων στο Μέτσοβο.

Οι ερυθροχίτωνες απαγκιστρώθηκαν το απόγευμα με εξαιρετική τάξη προς το Χάνι Καμπέρ-αγά και από εκεί προς Πέτρα, μεταφέροντας τους τραυματίες τους. Είχαν χάσει 200 συμπολεμιστές τους, αλλά είχαν αφαιρέσει από την τουρκική δύναμη -που υπεράσπιζε τα Γιάννενα- περισσότερους από 1400 μαχητές.

Στο Δρίσκο παρέμειναν, αναμένοντας την απελευθέρωση, θαμμένοι οι νεκροί τους: ανάμεσά τους ο Μαβίλης, ο Τοπάλης, ο Βραχνός, ο Μακρής και ο Γερακάρης, που την παραμονή του θανάτου του είχε πει στον Μαβίλη, καθώς μαζί από ψηλά αγνάντευαν την πόλη και τη λίμνη με το νησί της: «Τι θαύμα τα Γιάννενα ! Αξίζει κανείς να πεθάνη για να τα πάρη».

Στις 28 Νοεμβρίου του 1912, εναντίον της ισχυρά οχυρωμένης από τους τούρκους τοποθεσίας Δρίσκος, πάνω από τα Γιάννενα εμαίνετο η μάχη μεταξύ Τούρκων και Γαριβαλδινών εθελοντών.

Λίγο πιο πίσω, στο σημείο συλλογής των τραυματιών, ξαπλωμένος στο πεζούλι της Αγίας Παρασκευής, με ανοιχτό το κόκκινο αμπέχονο και πρόχειρα σκεπασμένος με τον καταματωμένο γαλάζιο μανδύα, άφηνε την τελευταία του πνοή, πνιγμένος από το ίδιο του το αίμα, καθώς είχε δεχθεί δυο βολίδες στο πρόσωπο, ο Γαριβαλδινός λοχαγός Λορέντζος Μαβίλης.

Πάνω του στέκονταν ο εθελοντής παπά Φώτης και η εθελόντρια νοσοκόμα Ασπασία, συζ. Ιωάννη Ράλλη, κόρη του πρώην πρωθυπουργού Κυριακούλη Μαυρομιχάλη και ανηψιά του αρχηγού, εμπνευστή και χρηματοδότη των Ελλήνων εθελοντών, Αλέξανδρου Ρώμα.

Πιο πέρα, σφίγγοντας τα δόντια από τους πόνους του δικού του τραύματος, χαιρετούσε σε στάση προσοχής ο ίδιος ο Αλέξανδρος Ρώμας, μονολογώντας: «Αγαθή η μοίρα σου λοχαγέ Μαβίλη».

Ένα από τα γνωστότερα ποιήματα του Μαβίλη είναι το σονέτο η «Ελιά»:

Στην κουφάλα σου εφώλιασε μελίσσι,

Γέρικη ελιά, που γέρνεις με τη λίγη

πρασινάδα που ακόμα σε τυλίγει

Σα νάθελε να σε νεκροστολίσει.

Και το κάθε πουλάκι στο μεθύσι

Της αγάπης πιπίζοντας ανοίγει

Στο κλαρί σου ερωτιάρικο κυνήγι.

Στο κλαρί σου που δεν θα ξανανθίσει.

Ώ πόσο στη θανή θα σε γλυκάνουν,

Με τη μαγευτική βοή που κάνουν,

Ολοζώντανες νιότης ομορφάδες

Που θύμησες μέσα σου πληθαίνουν

Ώ να μπορούσαν έτσι να πεθαίνουν

Κι άλλες ψυχές της ψυχής σου αδερφάδες.

Τήν Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2022, ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ἰωαννίνων κ. Μάξιμος χοροστάτησε στόν Ὄρθρο καί τέλεσε τή Θεία Λειτουργία στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Τρύφωνος Βασιλικῆς. Πρίν τήν ἀπόλυση τελέστηκε δοξολογία.

Στή συνέχεια, μετέβησαν στό μνημεῖο τοῦ ποιητῆ Λορέντζου Μαβίλη στό Ὕψωμα Δρίσκου, ὅπου τέλεσε ἐπιμνημόσυνη δέηση καί ἀκολούθησε κατάθεση στεφάνων.

Ὁ ἑπτανήσιος ποιητής Λορέντζος Μαβίλης ἔπεσε στό Δρίσκο στίς 28 Νοεμβρίου 1912 μαχόμενος κατά τῶν Τούρκων μέ τούς ἐθελοντές  ἐρυθροχιτῶνες Γαριβαλδινούς γιά τήν ἀπελευθέρωση τῶν Ἰωαννίνων.

Με στόχο να γίνει ευρέως γνωστή η πλούσια φυσική ομορφιά της λίμνης Ριαχόβου, της δεύτερης λίμνης της περιοχής, και να αποτελέσει τουριστικό πόλο έλξης ενέταξε ο Δήμος Πωγωνίου σχετική δράση στο Πράσινο Ταμείο.

Το έργο «Ανάδειξη περιοχής “Ντοβρίτσι” στην Κοινότητα Ριαχόβου Δ.Ε. Άνω Καλαμά», με προϋπολογισμό μελέτης 278.254,00€ με Φ.Π.Α.24%, εντάχθηκε στο  Χρηματοδοτικό Πρόγραμμα «Δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου» για το έτος 2021, στον Άξονα Προτεραιότητας 2 «Αστική Αναζωογόνηση & Λοιπές δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου» και θα εκτελεστεί με χρηματοδότηση του προγράμματος αλλά και με ιδίους πόρους του Δήμου Πωγωνίου.

Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί μέρος του συνολικού σχεδιασμού της Δημοτικής Αρχής για ανάδειξη του φυσικού κάλλους της ευρύτερης περιοχής ώστε ο Δήμος Πωγωνίου να αποτελέσει τουριστικό προορισμό καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Συγκεκριμένα, θα κατασκευαστούν έργα εξυπηρέτησης των επισκεπτών (τραπεζόπαγκοι, ψησταριές, κιόσκια κ.λπ.), θα γίνουν καθαρισμοί βλάστησης και διαμορφώσεις χώρων εστίασης (πικ-νικ), σήμανση διαδρομών και χώρων καθώς και διαμόρφωση μονοπατιών περιμετρικά της μικρής λίμνης που υπάρχει κοντά στον οικισμό του Ριαχόβου και μεταξύ των χώρων αναψυχής.

 Αξίζει να σημειωθεί ότι με την ολοκλήρωση του έργου για την ανάδειξη της περιοχής «Ντοβρίτσι» θα δημιουργηθεί ένας ενιαίος χώρος αναψυχής μεγάλης έκτασης περιμετρικά της λίμνης που θα καταλήγει στην Κοινότητα Ιερομνήμης, περιοχή στην οποία έχουν γίνει ανάλογες παρεμβάσεις μέσα από το έργο «Αξιοποίηση περιοχής νερόμυλου Ιερομνήμης Δ.Ε. Άνω Καλαμά» προϋπολογισμού 200.000,00€.

«Ο Δήμος Πωγωνίου είναι ευλογημένος με πλούσιο φυσικό κάλλος και σημεία που μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν προορισμό για επισκέπτες και τουρίστες αλλά παράλληλα να αποτελέσουν χώρους αναψυχής για τους δημότες μας.

Προχωρούμε βήμα  – βήμα τον σχεδιασμό μας για τουριστική ανάπτυξη του Δήμου συνδυάζοντας σημεία φυσικού ενδιαφέροντος με την ιστορία της περιοχής, τον πολιτισμό, τα μουσεία και τη λαογραφία του Πωγωνίου ώστε πολύ σύντομα η περιοχή μας να αποτελεί βασική επιλογή για επισκέπτες και τουρίστες» τονίζει ο Δήμαρχος Πωγωνίου κ. Κων/νος Καψάλης.  

Τήν Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2022, παραμονή τῆς ἑορτῆς τῆς Ἁγίας Μεγαλομάρτυρος Αἰκατερίνης, ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ἰωαννίνων κ. Μάξιμος χοροστάτησε στήν ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ στόν πανηγυρίζοντα Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης, Μετόχιον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σινᾶ στά Ἰωάννινα.

Ἀκολούθησε ἡ καθιερωμένη λιτάνευση τῆς εἰκόνας τῆς Ἁγίας πέριξ τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ.

Τήν ἑπόμενη ἡμέρα, Παρασκευή 25 Νοεμβρίου, ἀνήμερα τῆς ἑορτῆς, χοροστάτησε στόν Ὄρθρο καί τέλεσε τή Θεία Λειτουργία στό ὡς ἄνω Μετόχι τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης.

Με στόχο την διαφύλαξη και μεταλαμπάδευση της παράδοσης ξεκινάει το Σάββατο 26 Νοεμβρίου το σεμινάριο για την «Πωγωνίσια Φορεσιά» που διοργανώνει ο Δήμος Πωγωνίου σε συνεργασία το Τοπικό Συμβούλιο, τον Πολιτιστικό Σύλλογο και τον Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο Δελβινακίου.

Μέσα από το σεμινάριο και με την καθοδήγηση της κ. Λευκοθέας Μάγκου Ζαχάρη θα έχουν την ευκαιρία οι συμμετέχοντες να γνωρίσουν την Πωγωνίσια στολή, να μάθουν το σωστό τρόπο ντυσίματος καθώς και το ιδιαίτερο δέσιμο της ομπόλιας.

Το σεμινάριο θα πραγματοποιείται στο πρώην Δημαρχείο Δελβινακίου.