Ρεπορτάζ – Φωτογραφίες: Θοδωρής Ασβεστόπουλος
Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 26 Απριλίου, στο κατάμεστο αμφιθέατρο “Ιωάννης Καποδίστριας” του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών, η παρουσίαση του ιστορικού ντοκιμαντέρ “Η Παναγία της Νίκης” του σκηνοθέτη – δημοσιογράφου Απόστολου Μπρέντα, σε συνεργασία με την Ομάδα Ιστορικής Αναβίωσης Ελληνικού Στρατού 1940-΄41.
Πρόκειται για μια αληθινή ιστορία που συνέβη στα χρόνια του Ελληνο-ιταλικού Πολέμου και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά σε εφημερίδες της εποχής.
Στις 2 Μαρτίου 1941, στα βουνά της Βορείου Ηπείρου, η Παναγία εμφανίστηκε σε έναν Έλληνα αξιωματικό τον Ανθυπασπιστή Νικόλαο Γκάτζαρο και του μίλησε. Ο αξιωματικός ανέφερε το γεγονός στον Διοικητή της 8ης Μεραρχίας Υποστράτηγο Χαράλαμπο Κατσιμήτρο και λίγες μέρες αργότερα Έλληνες στρατιώτες έκτισαν μία μικρή εκκλησία στην πρώτη γραμμή του μετώπου.
Παράλληλα με τις οικοδομικές εργασίες, ο ζωγράφος Γιάννης Τσαρούχης – ο οποίος υπηρετούσε τότε ως στρατιώτης του μηχανικού – αγιογράφησε “κατ’ εξαίρεση” την εικόνα της Παναγίας για να στολιστεί το τέμπλο της. Ο ίδιος της έδωσε και το μοναδικό προσωνύμιο: Η Παναγία της Νίκης.
Δυστυχώς η εικόνα χάθηκε και μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί, ενώ ο μικρός ναός γκρεμίστηκε κατά την διάρκεια του κομουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία.
Ο Απόστολος Μπρέντας μετά από πολύχρονη έρευνα στους τόπους που διαδραματίστηκαν τα παραπάνω γεγονότα και μιλώντας με τους πρωταγωνιστές, δημιούργησε το ντοκιμαντέρ “Η Παναγία της Νίκης”, δίνοντας το όνομα από την ομώνυμη εικόνα.
Την εκδήλωση παρουσίασαν οι δημοσιογράφοι Γεωργία Χάρδα και Λεωνίδας Μπλαβέρης.
Ο πρώτος ομιλητής, Αντιστράτηγος ε.α. – Νομικός Ευάγγελος Γριβάκος, περιέγραψε το ιστορικό της εμφάνισης της Παναγίας στον Νικόλαο Γκάτζαρο και την ανέγερση του μικρού ναού στον χώρο που έγινε το θαύμα.
Επίσης, ο κ. Γριβάκος, εμφανώς συγκινημένος, αναφέρθηκε στο προσκύνημα που πραγματοποίησε στα ερείπια του ναΐσκου στις 21 Νοεμβρίου 2011, όπου και τοποθέτησε ένα εικονοστάσι σε σχήμα εκκλησίας.
Στη συνέχεια, η Ομάδα Ιστορικής Αναβίωσης Ελληνικού Στρατού 1940 -΄41 παρουσίασε στο κοινό το πιστό αντίγραφο της χαμένης εικόνας “Η Παναγία της Νίκης”, μετά από μία κατανυκτική πομπή μέσα στο αμφιθέατρο του Πολεμικού Μουσείου.
Ο δεύτερος ομιλητής, καθηγητής μουσικής Γεώργιος Λιλής, περιέγραψε το ιστορικό της δημιουργίας της εικόνας από τον μετέπειτα διάσημο ζωγράφο Γιάννη Τσαρούχη και της απώλειας της στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια της κατοχής. Ο κ. Λιλής μίλησε επίσης για τη δημιουργία του αντιγράφου της “Παναγίας της Νίκης”.
Ο δημοσιογράφος – σκηνοθέτης Απόστολος Μπρέντας, παίρνοντας τον λόγο μίλησε για την έρευνα που έκανε στα πεδία των μαχών του Έπους του 1940-΄41 και τις προσπάθειες που κατέβαλλε για την πραγματοποίηση του ντοκιμαντέρ “Η Παναγία της Νίκης”.
Ο κ. Μπρέντας δεν έκρυψε τη συγκίνηση του όταν αναφέρθηκε στους κατοίκους των ελληνικών χωριών της Βορείου Ηπείρου, οι οποίοι, όπως τόνισε συνεχίζουν να φυλούν Θερμοπύλες. Ιδιαίτερη μνεία έκανε για την Ομάδα Ιστορικής Αναβίωσης Ε.Σ. 1940, από την οποία, όπως είπε, βρήκε ανέλπιστη συμπαράσταση, καθώς και στον κ. Ιωάννη Αναγνωστόπουλο, για την οικονομική ενίσχυση για την πραγματοποίηση του εγχειρήματος.
Ακολούθως, προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ “Η Παναγία της Νίκης”, το οποίο απέσπασε το ζεστό και παρατεταμένο χειροκρότημα του κόσμου που κατέκλυσε το αμφιθέατρο του Πολεμικού Μουσείου.
Η Ομάδα Ιστορικής Αναβίωσης Ελληνικού Στρατού 1940 -΄41 απένειμε τιμητικές πλακέτες:
– Στη μνήμη του Νικολάου Γκάτζαρου, του αξιωματικού που έζησε την εμφάνιση της Παναγίας τον Μάρτιο του 1941, στο μέτωπο του Ελληνο-ιταλικού Πολέμου,
– Στη μνήμη του Βασίλη Αρχιμανδρίτη, για τον αγώνα και την προσφορά του στον Ελληνο-ιταλικό Πόλεμο και την Εθνική Αντίσταση
Τις πλακέτες παρέλαβαν συγγενείς των κεκοιμημένων αγωνιστών
– Στον κ. Αγαθοκλή Παναγούλια, για τον πολύχρονο αγώνα του για τον εντοπισμό, την ταυτοποίηση και την ταφή των ηρωικώς πεσόντων Ελλήνων πολεμιστών του 1940-΄41
– Στην κα Βασιλική Κεχαγιόγλου, καθηγήτρια εικαστικών, για την αγιογράφηση του αντιγράφου της ιστορικής εικόνας του Γιάννη Τσαρούχη “Η Παναγία της Νίκης”
– Στον κ. Ευάγγελο Γριβάκο, Αντιστράτηγο ε.α. – Νομικό, για την ανάδειξη του θαύματος της εμφάνισης της Υπεραγίας Θεοτόκου
– Στον κ. Γεώργιο Λιλή, καθηγητή μουσικής, για την οργάνωση της αγιογράφησης του αντιγράφου της “Παναγίας της Νίκης”
– Στον κ. Παναγιώτη Μενούνο, μοριακό βιολόγο, για την ταυτοποίηση των οστών των Ελλήνων Πεσόντων του Έπους του 1940-΄41
– Στον κ. Γεώργιο Μέρμηγκα, αεροπόρο-συγγραφέα-Πρόεδρο ΕΕΕΣ “ΚΗΡΥΚΕΙΟΝ”, για την έρευνα του για τον εντοπισμό και την ταυτοποίηση των ηρωικώς πεσόντων Ελλήνων Αεροπόρων του Ελληνο-ιταλικού Πολέμου.
– Στον κ. Ιωάννη Κοροδήμο, για την διάσωση μεγάλων ιστορικών στιγμών των αγώνων της Πατρίδας μας μέσω της αξιοποίησης και προβολής του κινηματογραφικού αρχειακού υλικού του Ελληνικού Στρατού
Και στον κ. Σάββα Σιάτρα, κορυφαίο Ηπειρώτη ερμηνευτή, για την προσφορά του στην διάδοση του παραδοσιακού τραγουδιού και στον αγώνα του για την έρευνα, διάσωση και την καταγραφή του.
Ο κ. Σιάτρας πλαισιωμένος από τα μέλη της Ομάδας Αναβίωσης Ε.Σ. 1940 ερμήνευσε “ένα ηπειρώτικο μοιρολόι από τα χρόνια του πολέμου”.
Τέλος, ο ποιητής Βασίλης Καπράλος απήγγειλε το ποίημα το οποίο έγραψε με αφορμή την εκδήλωση.
