Τετάρτη 31 Αυγούστου 2022 και ώρα 20.00. Όλοι οι δρόμοι στη Θεσσαλονίκη οδηγούν στο Βελλίδειο Συνεδριακό Κέντρο.
Εκεί η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων οργανώνει μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και σημαντική εκδήλωση μνήμης με τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την Μικρασιατική καταστροφή.
Ο τίτλος της εκδήλωσης είναι «Βλάχοι και Μικρασιατική εκστρατεία». Στο θέμα θα αναφερθεί, με ομιλία του ο Πρόεδρος της Συνομοσπονδίας κ. Μιχάλης Μαγειρίας. Ομιλητής στην εκδήλωση θα είναι και ο γνωστός συγγραφέας κ. Βασίλης Κάρτσιος με τίτλο της ομιλίας του « Από το Έμπεδο Σερρών στον Σαγγάριο».
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ακόμη την απονομή τιμητικής διάκρισης στην ηθοποιό κ. Μιμή Ντενίση για την προσφορά της στον Μικρασιατικό Πολιτισμό.
Τιμητική είναι η συμμετοχή στην εκδήλωση της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος, τα χορευτικά συγκροτήματα εννέα συλλόγων της οποίας θα πλαισιώσουν το όλο πρόγραμμα. Πρόκειται για τα χορευτικά:
Σμύρνη, Σάββατο 27 και Κυριακή 28 Αυγούστου 1922 (με το παλιό ημερολόγιο) ξεκινά η κορύφωση του δράματος του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας.
Εκείνη την Κυριακή καμία εκκλησία δεν λειτούργησε.
Ένα αποπροσανατολισμένο τάγμα του ελληνικού στρατού που προσπαθούσε να φθάσει στην ακτή, αποτελούμενο από 6.000 περίπου άνδρες, συγκρούστηκε με τον τουρκικό στρατό στο προάστιο Παράδεισος και, μετά από μια ψευτομάχη, παραδόθηκε στους αντιπάλους.
Αιχμαλωτίστηκαν όλοι, μαζί με κάποιους τελευταίους βραδυπορημένους Έλληνες στρατιώτες που εξαντλημένοι είχαν απομείνει στη Σμύρνη. Κάποιοι από αυτούς μπόρεσαν να μπουν σε ελληνικά σπίτια, να ντυθούν με πολιτικά και να γλυτώσουν. Η ελληνική στρατιωτική παρουσία στη χερσόνησο της Μικράς Ασίας τελείωνε…
Την ίδια ώρα, χιλιάδες έντρομοι Έλληνες και Αρμένιοι προσπαθούσαν να βρουν άσυλο σε εκκλησίες, προξενεία και ξένα ιδρύματα. Η αρμένικη συνοικία το πρωί της Κυριακής είναι ένα οστεοφυλάκιο. Σχεδόν κανένα σπίτι ή μαγαζί δεν έμεινε απαραβίαστο, οι περιουσίες είχαν εξανεμιστεί και τα λάφυρα μεταφέρονταν σε τεράστιες ποσότητες, φορτωμένα σε κάρα, ενώ κάρα φορτωμένα με πτώματα στέλνονταν στο εσωτερικό της χώρας.
Πτώματα κείτονταν παντού, ενώ συνεχίζονταν οι βιασμοί των γυναικών και οι παιδοκτονίες. Χιλιάδες Αρμένιοι προσπαθούν να βρουν καταφύγιο στην μητρόπολη του Αγίου Στεφάνου.
Ο G. Horton περιγράφει: Τα κομψά στρατιωτικά αποσπάσματα που είχαν εγγυηθεί την ασφάλεια και είχαν δημιουργήσει στους κατοίκους κάποια εμπιστοσύνη ότι ο τακτικός στρατός είχε αρχίσει να λειτουργεί και να προστατεύει τους πολίτες, είχαν τώρα ως βασική απασχόληση το κυνήγι και τον φόνο των Αρμενίων.
Οι βιαιοπραγίες των πρώτων ημερών της τουρκικής κυριαρχίας είχαν ως κύριο στόχο την αρμενική κοινότητα, αλλά δεν περιορίστηκαν σε αυτήν. Εξαπλώθηκαν στον ελληνικό πληθυσμό, και σε πολύ μικρότερη έκταση, σε οικογένειες και ιδιοκτησίες των Λεβαντίνων.
Πυροβολισμοί, ουρλιαχτά γυναικών και πτώματα εξαπλώνονται πλέον σε όλη τη Σμύρνη και τα ακριβά προάστια του Μπουρνόβα, του Παραδείσου, του Κορδελιού, του Μπουτζά…
Οι ξένες δυνάμεις είχαν αποβιβάσει στη Σμύρνη μικρά στρατιωτικά αποσπάσματα για να φρουρούν η καθεμία αποκλειστικά και μόνο τα δικά της προξενεία, εκκλησιές, νοσοκομεία, εκπαιδευτικά ιδρύματα ή ακόμα και οικίες επιφανών συμπολιτών τους, όχι πάντα με απόλυτη επιτυχία.
Στο λιμάνι συνεχιζόταν πάντα η εναγώνια προσπάθεια των προσφύγων να βρουν ένα πλωτό μέσο για να απομακρυνθούν…
Το μεσημέρι, εισήλθε στην πόλη από την τουρκική συνοικία ο Μουσταφά Κεμάλ, με μια πομπή καλογυαλισμένων αυτοκινήτων, διακοσμημένων με κλάδους ελιάς, όπου τους υποδέχτηκε το ιππικό. Ήταν η στιγμή που ονειρευόταν για τρία ολόκληρα χρόνια.
Η διανοούμενη Χαλιντέ Εντίπ, στέλεχος του Κεμάλ, ήταν μαγεμένη: «Με μια αστραπιαία κίνηση, δυο μακριές σειρές ιππέων τράβηξαν τα σπαθιά τους από τις θήκες και ο ήλιος άστραφτε πάνω στο ατσάλι, καθώς μας προσπέρασαν καλπάζοντας στις δυο πλευρές μας». Την ίδια ημέρα οι τουρκικές δυνάμεις μπήκαν στην Προύσα. Όταν τα νέα έφτασαν στην Άγκυρα, αφαιρέθηκε η μαύρη ταινία από το βήμα της Εθνοσυνέλευσης. Η περίοδος πένθους της νέας Τουρκίας είχε, συμβολικά τουλάχιστον, τελειώσει.
Η πρώτη κίνηση του Κεμάλ ήταν να εγκαταστήσει στην πόλη τουρκική διοίκηση, με φρούραρχο τον αρχιστράτηγο Νουρεντίν πασά, άνθρωπο σκληρό, αδίστακτο και φιλόδοξο, ο οποίος έτρεφε άσβεστο μίσος για τους ξένους. Οι σκεπτόμενοι ανησύχησαν για αυτή την επιλογή. Ο Νουρεντίν πασάς, όμως, εγγυήθηκε την ασφάλεια της πόλης, λέγοντας ότι όλοι θα συνεχίσουν τη ζωή και τις δουλειές τους, όπως πριν.
Οι κάτοικοι της Σμύρνης ήλπιζαν ότι η βία θα σταματούσε, αλλά δεν γνώριζαν ότι ο Κεμάλ είχε ήδη στείλει τηλεγράφημα στην Κοινωνία των Εθνών, προειδοποιώντας ότι επειδή τα πνεύματα του τουρκικού πληθυσμού είναι εξημμένα, η κυβέρνηση της Άγκυρας δεν θα είναι υπεύθυνη για τυχόν σφαγές.
Το βράδυ της 27ης ο μητροπολίτης Χρυσόστομος και οι δημογέροντες της πόλης Κλημάνογλου και Τσουρουκτσόγλου παρουσιάστηκαν μετά από πρόσκληση στον Νουρεντίν πασά, για να «λάβουν οδηγίες» από τον νέο διοικητή της πόλης… Αυτός τους παρέδωσε στον εξαγριωμένο τουρκικό όχλο, στα χέρια του οποίου βρήκαν μαρτυρικό θάνατο και διαμελίστηκαν.
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Νέας Σελεύκειας, η Περιφερειακή Ενότητα Θεσπρωτίας, ο Δήμος Ηγουμενίτσας και το ΠΑΚΠΠΟ Δήμου Ηγουμενίτσας διοργανώνουν τις ακόλουθες Εκδηλώσεις Μνήμης για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή:
Δευτέρα 25 Ιουλίου 2022: Παιδική θεατρική παράσταση «Η Βασιλοπούλα Ροδογάλη και ο Χρουσαητός Άτυς», στη Νέα Σελεύκεια στις 21:30 με ελεύθερη είσοδο.
Τρίτη 26 Ιουλίου 2022: Κινηματογραφική βραδιά με την ταινία «Σμύρνη μου αγαπημένη», στη Νέα Σελεύκεια στις 21:30 με ελεύθερη είσοδο.
Τετάρτη 27 Ιουλίου 2022: Μουσικοθεατρική παράσταση με τίτλο «στη Σμύρνη κάποτε…» , στη Νέα Σελεύκεια στις 21:30 με ελεύθερη είσοδο.
Πέμπτη 28 Ιουλίου 2022: Χορευτική βραδιά με τοπικούς συλλόγους, στη Νέα Σελεύκεια στις 21:30 με ελεύθερη είσοδο
Παρασκευή 29 Ιουλίου 2022: Συνάντηση με τη Μικρασιατική Μουσική και τον δεξιοτέχνη στο βιολί Κυριάκο Γκουβέντα, στη Νέα Σελεύκεια στις 21:30 με ελεύθερη είσοδο
Σάββατο 30 Ιουλίου 2022: Χορευτική βραδιά με Μικρασιατικούς Συλλόγους, στη Νέα Σελεύκεια στις 21:30 με ελεύθερη είσοδο
Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το διήμερο μνήμης και στοχασμού «Αχ Ανατολή…!», που διοργάνωσαν το Π.Α.Κ.Π.ΠΟ. του Δήμου Ηγουμενίτσας και ο Δήμος Ηγουμενίτσας, στο πλαίσιο μιας σειράς εκδηλώσεων για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Οι εκδηλώσεις περιλάμβαναν ομιλίες για την πνευματική παρακαταθήκη των Αγίων της Μικράς Ασίας, με κύριο ομιλητή και των 2 ημερών τον Αρχιμανδρίτη και μοναχό της Ιεράς Μονής Γηρομερίου π. Μεθόδιο, έκθεση φωτογραφίας-αφιέρωμα στο μοναστήρι του Γηρομερίου «Βλέμματα Αγίων» της κας Τζένης Βαγγέλη και παρουσίαση σε πρώτη προβολή της ταινίας μικρού μήκους-μίνι ντοκιμαντέρ, αφιέρωμα στους απογόνους των Μικρασιατών και κατοίκους της Νέας Σελεύκειας μέσα από μαρτυρίες που βίωσαν οι γονείς τους.
Κατά την παραμονή της εορτής του Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτη, τελέστηκε Πανηγυρικός Εσπερινός στη μνήμη του Αγίου και ακολούθησε ομιλία – παρουσίαση για το βίο του Οσίου Παϊσίου.
Το διήμερο έκλεισε με μουσικό αφιέρωμα στους μουσικούς δημιουργούς της Μικράς Ασίας στον αύλειο χώρο του ναού.
“Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά τους στις εκδηλώσεις τον Αρχιμανδρίτη και μοναχό της Ιεράς Μονής Γηρομερίου π. Μεθόδιο, την Προϊσταμένη της Δ/νσης Α’θμιας Εκπαίδευσης Θεσπρωτίας κα Μαρίνα Μπέση, την Κοινότητα Νέας Σελεύκειας, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Νέας Σελεύκειας, την Ενορία Αγίου Γεωργίου Νέας Σελεύκειας, τον Σύλλογο γονέων και κηδεμόνων του Δημοτικού Σχολείου Νέας Σελεύκειας και τον Σύλλογο γονέων και κηδεμόνων του Γυμνασίου Νέας Σελεύκειας”, σημείωσε στην ανακοίνωση της η Πρόεδρος του Π.Α.Κ.Π.ΠΟ. Δέσποινα Ζεϊμπέκογλου.
Με μια μουσική εκδήλωση ο Δήμος Πάργας σε συνεργασία με την Τοπική Κοινότητα Καστριού και τον Επιμορφωτικό και Ψυχαγωγικό Σύλλογο «Αχέρων» τίμησαν την θλιβερή επέτειο των 100 χρόνιων από την Μικρασιατική Καταστροφή, που οδήγησε στον ξεριζωμό του Ελληνισμού, την απώλεια πλήθους συμπατριωτών μας, καθώς και αποτέλεσε την αρχή για μια περιπετειώδη περιπλάνηση των κατοίκων της περιοχής για ένα καλύτερο αύριο.
Με μουσική, τραγούδι και χώρο αναδείχθηκε σε κλίμα συγκίνησης η ανέμελη και χαρούμενη ζωή πριν την Καταστροφή, αλλά μαζί και ο πόνος και η αγωνία των Ελλήνων που ξαφνικά έχασαν την πατρίδα τους και όλα όσα είχαν δημιουργήσει.
Η παράσταση πραγματοποιήθηκε στον εξωτερικό χώρο του νέου Πολιτιστικού Κέντρου στο Καστρί το οποίο και διαμορφώθηκε από τον Δήμο Πάργας και εθελοντές, δημιουργώντας έτσι ένα πλήρως λειτουργικό κτήριο, μετατρέποντας ένα ερειπωμένο σχολείο σε εστία πολιτισμού και δημιουργικής απασχόλησης για τους δημότες.
Στο Πολιτιστικό Κέντρο λειτουργεί το χορευτικό τμήμα και γίνονται μαθήματα χορωδίας από τον Σύλλογο «Αχέρων», καθώς και μικρό Λαογραφικό Μουσείο.
«Μνήμες σε χαρτί» ήταν ο τίτλος της εκδήλωσης που διοργάνωσαν ο Δήμος Ηγουμενίτσας, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Νέας Σελεύκειας και το ΠΑΚΠΠΟ Δήμου Ηγουμενίτσας σηματοδοτώντας την έναρξη μιας σειράς εκδηλώσεων για τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή.
Εκτέθηκαν φωτογραφίες που έχουν συγκεντρωθεί από προσωπικά αρχεία κατοίκων του χωριού και αφορούν την περίοδο από τα πρώτα χρόνια της μετεγκατάστασης των Μικρασιατών προσφύγων στη Νέα Σελεύκεια μέχρι και το πρόσφατο παρελθόν, ενώ η συγγραφέας κ. Αργυρώ Μαργαρίτη παρουσίασε το ρόλο της Μικρασιάτισσας γυναίκας και το χρονικό του ξεριζωμού.
Παράλληλα προσφέρθηκαν κεράσματα και παραδοσιακά γλυκίσματα με άρωμα Μικράς Ασίας.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του ξενοδοχείου SelefkosPalaceστην Νέα Σελεύκεια την 24η Ιουνίου 2022.
Εγκαινιάστηκε, τη Δευτέρα 30 Μαΐου η έκθεση «ΣΗΚΩ ΨΥΧΗ ΜΟΥ»!… Εικόνες και μουσικές των προσφύγων του ’22, που οργανώνει το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία.
Την έκθεση, η οποία πραγματοποιείται στον εκθεσιακό χώρο του Ιδρύματος και εντάσσεται στις εκδηλώσεις μνήμης για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, εγκαινίασε ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Κωνσταντίνος Α. Τασούλας.
«Οι ήχοι αποτυπώνουν το βίωμα και το συναίσθημα εκείνων που έζησαν την τραγωδία»
Ο γενικός γραμματέας του Ιδρύματος, καθηγητής Ευάνθης Χατζηβασιλείου,ανοίγοντας τη βραδιά, είπε ότι το Ίδρυμα επέλεξε έναν τρόπο τολμηρό και πρωτότυπο για να τιμήσει την επέτειο: μέσα από το πρίσμα της μουσικής και του τραγουδιού.
Οι ήχοι αποτυπώνουν, είπε, το βίωμα και το συναίσθημα εκείνων που έζησαν την τραγωδία και ήρθαν στην ελεύθερη πατρίδα, αλλά και των γενεών που ακολούθησαν· και όχι απλώς αποτυπώνουν, αλλά και τα μετασχηματίζουν σε δημιουργία. Η Μικρασιατική Καταστροφή, συνέχισε, υπήρξε το μεγαλύτερο τραύμα του ελληνισμού και ταυτόχρονα η καθοριστική εμπειρία η οποία διαμόρφωσε το σύγχρονο κράτος.
Τέλος, ευχαρίστησε τους συντελεστές της έκθεσης για το πολυδιάστατο και απαιτητικό έργο που έφεραν σε πέρας: όλα τα στελέχη του Ιδρύματος (και ιδίως τους επιμελητές της, Άννα Ενεπεκίδου και Χρήστο Χρηστίδη) και την επιστημονική επιτροπή της (και ιδίως τον πρόεδρό της Διονύση Σαββόπουλο και τον Αλέξη Κυριτσόπουλο, που τη σχεδίασε και την επιμελήθηκε εικαστικά).
«Μέσα από τη μουσική οι Μικρασιάτες ενοφθάλμισαν τον πολιτισμό τους στον ελλαδικό εθνικό κορμό»
Ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Α. Τασούλας τόνισε ότι πρόκειται για μια έκθεση έμπλεη μουσικής και μνήμης. Μας δείχνει, είπε, πώς, μετά την κατάρρευση του ονείρου της Μεγάλης Ιδέας ως εδαφικής επέκτασης, ο ελληνισμός υλοποίησε ένα άλλο όνειρο, αλαμπές αλλά σπουδαίο: της ανόρθωσης και της ανοικοδόμησης, της ισοπαλούς με τους ευρωπαϊκούς λαούς ύπαρξης.
Μέσα από τη μουσική, που αποτελεί άσκηση και στοιχείο ελευθερίας, είπε, σπουδάζουμε πώς το ένα εκατομμύριο τριακόσιες χιλιάδες πρόσφυγες ενοφθάλμισαν τον πολιτισμό τους στον ελλαδικό εθνικό κορμό.
Σε μια ομιλία διάστικτη από λογοτεχνικές και δοκιμιακές αναφορές (μεταξύ άλλων στο Μυθιστόρημα του Σεφέρη και το Ελεύθερον Πνεύμα του Θεοτοκά) ο Πρόεδρος της Βουλής έκλεισε με την «Οδό ονείρων» που εκτυλίσσεται σε μια προσφυγική γειτονιά. Στο ξεκίνημά της, ο Μάνος Χατζιδάκις, μιλάει για τον «τρυφερό και αβάσταχτο ουρανό»· ο ίδιος ουρανός μάς σκέπει και σήμερα, όπως και η μουσική των προσφύγων, μελωδική, αβάσταχτη και τρυφερή συνάμα.
«Το δέντρο του ελληνισμού είχε γερές ρίζες»
Ο Διονύσης Σαββόπουλος, πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής της έκθεσης, ευχαρίστησε καταρχάς θερμά το Ίδρυμα της Βουλής και τα μέλη της επιτροπής, καθώς, όπως είπε, από τη συνεργασία μαζί τους έμαθε πολλά και θυμήθηκε επίσης πολλά και αγαπημένα.
Αναφέρθηκε στα προσωπικά του βιώματα (ο πατέρας του από την Κωνσταντινούπολη και η μητέρα του από την Ανατολική Ρωμυλία) και τα μουσικά ακούσματα στο σπίτι όπου μεγάλωσε. Και τόνισε πως το 1922, πέρα από τον πόνο και το τραύμα, είναι η αφετηρία μιας συναρπαστικής πορείας για μια καινούργια Ελλάδα. Η καταστροφή έδειξε ότι το δέντρο του ελληνισμού είχε γερές ρίζες· ρίζες βαθιά μέσα στη γη, αλλά και ρίζες στον ουρανό, κατέληξε.
«Κωνσταντινούπολη και Σμύρνη κιβωτοί μνήμης και μήτρες μουσικής»
Ο Λάμπρος Λιάβας, καθηγητής εθνομουσολογίας και μουσικολογικός επιμελητής της έκθεσης, αναφέρθηκε στον ρόλο και τη σημασία της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης ως κιβωτών μνήμης, που λειτούργησαν ως «μήτρες μουσικής».
Μέσα από την αφήγηση της Σμυρνιάς τραγουδίστριας Αγγελικής Παπάζογλου προσέγγισε τις προσφυγικές μουσικές μνήμες, τον ρόλο του τραγουδιού στις «χαμένες πατρίδες» και τον μετασχηματισμό του στην Ελλάδα: εκεί αποτέλεσε κεντρικό κώδικα επικοινωνίας, ισχυρό συμβολικό κεφάλαιο για τη διατήρηση της εθνοπολιτισμικής ταυτότητας και κινητήρια δύναμη για την ελευθερία. Τέλος, αναφέρθηκε στις επιρροές στους ντόπιους μουσικούς και τη διασταύρωσή του με το ρεμπέτικο.
«Στην έκθεση το μεγαλειώδες και το καθημερινό, η καταστροφή και η δημιουργία»
Η Άννα Ενεπεκίδου, διευθύντρια υπηρεσιών του Ιδρύματος και συνεπιμελήτρια της έκθεσης, μίλησε για τη γοητευτική διαδρομή της προετοιμασίας, τη δημιουργική επαφή της επιστημονικής επιτροπής με φορείς, σωματεία, συλλέκτες και μελετητές.
Σημείωσε ότι η έκθεση, με τον πλούτο των τεκμηρίων της, επιδιώκει να αναδείξει το μεγαλειώδες αλλά και το καθημερινό, την καταστροφή αλλά και τη δημιουργία. Και μας έδωσε μια αίσθηση του πλούτου αυτού, αναφερόμενη στις φωτογραφίες, τις μαρτυρίες του ξεριζωμού, τη μουσική που μπορούμε να ακούσουμε από τα τάμπλετ, τα εκθέματα που αποτυπώνουν την ομορφιά της καθημερινότητας.
Και, τέλος, σε μικρές αλλά ουσιώδεις λεπτομέρειες, όπως τα κεραμικά πλακίδια που χρησιμοποιήθηκαν στην ανακαίνιση του κτιρίου της Βουλής (1929-1935), ενσωματώνοντας διακοσμητικά μοτίβα του προσφυγικού ελληνισμού.
Στα εγκαίνια παρευρέθηκε πλήθος κόσμου, άνθρωποι των γραμμάτων και της επιστήμης, συλλέκτες, εκπρόσωποι προσφυγικών σωματείων, δημοσιογράφοι και πολιτικοί – ανάμεσά τους, η υφυπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα, ο υφυπουργός Παιδείας Άγγελος Συρίγος, ο πρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών Βασίλειος Πάππας.
Στο τέλος, οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν με ένα ποτήρι κρασί και εδέσματα – όχι τα συνηθισμένα, που προσφέρονται σε μια δεξίωση, αλλά μικρασιατικά.
Οι βασικοί άξονες της έκθεσης
Βασικοί άξονες της έκθεσης είναι η ζωή πριν το 1922 στη Σμύρνη, την Ιωνία, την Καππαδοκία, τον Πόντο, την Κωνσταντινούπολη και την Προποντίδα, την Ανατολική και τη Βόρεια Θράκη (Ανατολική Ρωμυλία)· η Έξοδος, η απώλεια και το τραύμα της προσφυγιάς· η ζωή και η μουσική δημιουργία στη νέα πατρίδα· ο τρόπος με τον οποίο οι δικές μας γενιές τραγούδησαν το συνταρακτικό γεγονός και την προσφυγιά.
Τα παραπάνω συνδέονται μεταξύ τους με βασικό άξονα τη μουσική και το τραγούδι, που δημιουργούν τον γενικό καμβά της έκθεσης. Έτσι ο επισκέπτης μπορεί να βρει απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: Ποιος είναι ο ρόλος της μουσικής στην ατομική και τη συλλογική ταυτότητα των προσφύγων, και ποια η σημασία της ως κινητήριας δύναμης του προσφυγικού ελληνισμού; Πώς καταγράφονται οι μνήμες της Καταστροφής στα τραγούδια των προσφύγων; Με ποιον τρόπο φτάνουν οι μνήμες έως τις μέρες μας και γίνονται αντιληπτές στην εθνική ζωή και τη μουσική δημιουργία των επιγόνων;
Φωτογραφικά, οπτικοακουστικά και αρχειακά τεκμήρια σημαντικών φορέων διαφύλαξης της ιστορικής μνήμης στη χώρα μας, καθώς και πλήθος τεκμηρίων που συνεισέφεραν τοπικοί σύλλογοι, οργανώσεις και ιδιώτες, συνομιλούν στην έκθεση με στίχους και ποικίλες μελωδίες: μοιρολόγια, παραδοσιακά τραγούδια και χοροί, μικρασιάτικα ρεμπέτικα αλλά και η νεότερη ελληνική μουσική παραγωγή, που επηρεάστηκε από τη μουσική πνοή των προσφύγων.
Η συνομιλία αυτή θα κορυφωθεί, κατά τη διάρκεια της έκθεσης, με το πραγματικό και ζωντανό πάλκο όπου θα φιλοξενηθούν νέοι δημιουργοί και ερμηνευτές, οι οποίοι και θα αναδείξουν τις μουσικές διαδρομές των προσφύγων και της εμπειρίας της προσφυγιάς.
