Ετικέτα: ΜΟΝΗ ΣΕΛΤΣΟΥ

Την Παρασκευή, 21 Απριλίου 2023, το πρωΐ, στο Μοναστήρι της Κοιμήσεως Θεοτόκου Σέλτσου, της Ιεράς Μητροπόλεως Άρτης, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Άρτης κ. Καλλίνικος, ετέλεσε επιμνημόσυνη δέηση στην μνήμη των πεσόντων, στις 23 Απριλίου 1804, Σουλιωτών.

Ακολούθησε, στο όπισθεν της Μονής φοβερό βάραθρο της Γκούρας, τον «Πέτακα», όπου έπεσαν τα 250 και πλέον γυναικόπαιδα των Σουλιωτών, ρίψη στεφάνων από τους εκπροσώπους των Αρχών, οι οποίοι στην συνέχεια απηύθηναν χαιρετισμούς.

Σύντομο ιστορικό της Ιεράς Μονής Σέλτσου

Όταν με την συνθήκη της 12ης Δεκεμβρίου του 1803, το Σούλι παραδόθηκε στον Αλή Πασά, οι Σουλιώτες άρχισαν να εγκαταλείπουν τον τόπο τους, για να μην παραδοθούν στους Τούρκους.

Με αρχηγούς τον Κίτσο και Νότη Μπότσαρη, 1.148 Σουλιώτες τα Χριστούγεννα του 1803 έφτασαν στην Μονή του Σέλτσου, όπου λόγω της τοποθεσίας αποτελούσε ένα φυσικό οχυρό.

Είκοσι ημέρες αργότερα στις 12 Γενάρη του 1804, άρχισε η στενή πολιορκία τους από 8000 στρατιώτες του Αλή Πασά. Με σοβαρές απώλειες στο εχθρικό στράτευμα, οι Σουλιώτες κατάφεραν να τους αποκρούσουν.

Όλο το χειμώνα έμειναν αποκλεισμένοι στο Σέλτσο, με λιγοστά τρόφιμα και πολεμοφόδια που τους προμήθευαν κρυφά, οι κάτοικοι των γύρω περιοχών του Λιάσκοβου και της Βρεστενίτσας.

Στις 20 Απριλίου, έπειτα από τετράμηνη πολιορκία, οι Τούρκοι αφού εξουδετέρωσαν την αντίσταση στα φυλάκια μπήκαν στο Μοναστήρι. Άλλοι σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν, ενώ 250 γυναικόπαιδα για να μην πέσουν στα χεριά των εχθρών έστησαν ένα νέο μεγαλύτερο Ζάλογγο.

Ο Νότης Μπότσαρης αιχμαλωτίστηκε τραυματισμένος, ενώ ο Κίτσος μαζί με τον 13χρονο Μάρκο και 10 Σουλιώτες γλίτωσαν της σφαγής μέσα σε μια σπηλιά.

Το κτηριακό συγκρότημα της Μονής αρχικά κτίστηκε τον 10ο αιώνα και καταστράφηκε από μεγάλο σεισμό στις αρχές του 15ου, για να ανεγερθεί εκ νέου το 1697.

Σήμερα σώζεται το καθολικό της Μονής που είναι λιθόκτιστο, Αθωνικού τύπου και κάποια από τα κελιά. Το εσωτερικό του ναού έχει εξαιρετικές αγιογραφίες και τοιχογραφίες και αποτελεί έργο του ιερέα Νικόλαου από την Άρτα. Εντυπωσιακό είναι και το ξυλόγλυπτο τέμπλο.

Σήμερα, το Σέλτσο αποτελεί Μετόχι της Ιεράς Μονής Ροβελίστης. 

Διακόσια δέκα οκτώ χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος από τη θυσία στη Μονή Σέλτσου, στο χωριό Πηγές Άρτας, όπου μετά από σκληρή, εξοντωτική και φονική μάχη των Σουλιωτών με τις δυνάμεις του Αλή πασά (άλλοι Σουλιώτες σκοτώθηκαν και άλλοι πιάστηκαν αιχμάλωτοι), 250 και πλέον γυναικόπαιδα, ρίχτηκαν, χωρίς δεύτερη σκέψη στο βάραθρο της Γκούρας, τον «Πέτακα», πίσω ακριβώς από τη Μονή, και τα κορμιά τους κατέληξαν στον «Ασπροπόταμο».

Στις 23 Αυγούστου 2022 τιμήθηκε (επίσημα για πρώτη φορά, αφού πρόσφατα αναγνωρίστηκε από το κράτος ως ημέρα μνήμης) το ολοκαύτωμα των Σουλιωτών στο Σέλτσο, με επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων από τον υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Γεώργιο Στύλιο, τον βουλευτή Άρτας του ΠΑΣΟΚ Χρήστο Γκόγκα, τον δήμαρχο Γ. Καραϊσκάκη Περικλή Μίγδο, τον περιφερειάρχη Ηπείρου Αλέκο Καχριμάνη και εκπροσώπους τοπικών αρχών και φορέων στον τόπο της ηρωικής θυσίας, καθώς και με μια κατατοπιστική ενημερωτική ομιλία.

Αποδόθηκε απλά, αλλά ουσιαστικά ο οφειλόμενος φόρος τιμής σ’ εκείνους, που με το δικό τους αίμα πότισαν και θεμελίωσαν τη δική μας ελευθερία.

Ο κ. Στύλιος ανέφερε ότι «στον Σέλτσο θυμόμαστε και τιμούμε την Ιστορία και τους προγόνους μας. Την θυσία των αδούλωτων και ανυπότακτων Σουλιωτών και των 200 Ραδοβυζινών στο βωμό της Ελευθερίας. Αυτός ο βωμός είναι για μας τους Ηπειρώτες η Ιερά Μόνη του Σέλτσου.

Ο τόπος της μνήμης, της θυσίας και των υπερήφανων αγώνων του Ελληνισμού της Ηπείρου. Φέτος τιμούμε και επίσημα πλέον την θυσία των Σουλιωτών, αφού η πολιτεία αναγνώρισε το ολοκαύτωμα των Σουλιωτών που έλαβε χώρα στο Σέλτσο στις 21 Απριλίου του 1804. Δικαιώνοντας τις πολύχρονες προσπάθειες που δώσαμε από κοινού με τους κατοίκους της περιοχής και τους συνδέσμους των Σουλιωτών».

Η πράξη των 250 γυναικόπαιδων, που έπεσαν στον γκρεμό, δεν δείχνει την απελπισία τους, αλλά το πνεύμα της αντίστασης, της ανυποχώρητης απόφασης να μην παραδοθούν στα χέρια του εχθρού και της αυτοθυσίας, προκειμένου να αποφύγουν την ατιμωτική υποδούλωση.

Η τελετή είναι μια απόδειξη ότι δεν λησμονήθηκε τελείως ο μεγαλειώδης αιματοβαμμένος θρύλος τους.

Σ’ αυτούς που είχαν τη σιδερένια θέληση να βουτήξουν στο κενό και να μην ατιμωθούν, ήταν και Λένη Μπότσαρη, για την οποία γράφτηκαν πολλά δημοτικά τραγούδια. Το σημείο, στο οποίο ρίχτηκε η Λένη Μπότσαρη στον ποταμό, έμεινε στην ιστορία ως «το πήδημα της καπετάνισσας».

Ο Νότης Μπότσαρης αιχμαλωτίστηκε τραυματισμένος, ενώ ο Κίτσος μαζί με τον 13χρονο Μάρκο γλίτωσαν από τη σφαγή, καταφεύγοντας μέσα σε μια σπηλιά. Μετά από πολλές περιπέτειες έφθασαν στην Πάργα, όπου βρίσκονταν και οι άλλοι Σουλιώτες με τον Φώτη Τζαβέλλα.

Ο τελικός απολογισμός από τη μάχη του Σέλτσου, ήταν η διάσωση μόνο 8ο Σουλιωτών, από τους 1048 συνολικά, που μετά την παράδοση του Σουλίου στον Αλή πασά κατέφυγαν εκεί και πολιορκήθηκαν από τις 12 Γενάρη του 1803 έως τις 20 Απριλίου του 1803.

Πολέμησαν παλληκαρήσια, αντιστάθηκαν, δε λύγισαν απέναντι σε 8.000 χιλιάδες στρατιώτες, για να μη σκλαβωθούν στους Τούρκους, αλλά, τελικά εξοντώθηκαν.

Το Μήνυμα των Σουλιωτών

Οι Σουλιώτες απέδειξαν ότι η ωμή και κυνική και ανενδοίαστη βία σε βάρος της ελευθερίας, συντρίβεται, έστω και αν χάνεται ο πόλεμος, στης ψυχής το γρανίτινο βράχο. Και τότε γίνεται το θαύμα.

Μια χούφτα πολιορκημένοι, σέρνονται στο θάνατο για τη γλυκιά πατρίδα, που τη σκέπασε νυχτιά δουλείας. Οι Σουλιώτες έδωσαν αδιάκοπα το παράδειγμα του ηρωισμού και της φιλοπατρίας και αποδείχθηκαν πιστοί φύλακες των αρετών της φυλής.

Γι’ αυτό ακούγεται ιδιαίτερα ορθή και δίκαιη η προτροπή-πρόταση να ενθαρρυνθεί η εκπαιδευτική κοινότητα της Ηπείρου, ώστε εν μέσω διδακτικού έτους και πριν τη λήξη του, να διοργανώνονται επισκέψεις –εκδρομές στη Μονή Σέλτσου.

πάτερ Ηλίας Μάκος

Φωτογραφίες: Σελίδα facebook Δήμος Γεωργίου Καραϊσκάκη Ιερά Μονή Σέλτσου Πηγές Άρτα Ήπειρος

Δημόσια εορτή τοπικής σημασίας για τον Δήμο Γεωργίου Καραϊσκάκη Άρτας καθιερώνεται η 23^η Αυγούστου. 

Την απόφαση που δημοσιεύθηκε στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβέρνησης, υπέγραψε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, με την πράξη να αποτελεί ηθική δικαίωση της θυσίας των Σουλιωτών στη Μονή Σέλτσου το 1804.

Στο μήνυμα του ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και βουλευτής Άρτας, Γιώργος Στύλιος, αναφέρει:

“Η Ελληνική Πολιτεία αναγνώρισε, με Προεδρικό Διάταγμα, το ολοκαύτωμα των Σουλιωτών του Σέλτσου. Πλέον, η 23η Αυγούστου καθιερώνεται και επίσημα ως ημέρα Τοπικής Εορτής για τον Δήμο Γεωργίου Καραϊσκάκη.

Ευχαριστώ την Πρόεδρο της Δημοκρατίας κα Κατερίνα Σακελλαροπούλου για το ενδιαφέρον και την υπογραφή του Προεδρικού Διατάγματος, καθώς και τον υπουργό Εσωτερικών κ. Μάκη Βορίδη που ως ο αρμόδιος υπουργός κατανόησε το ιστορικό βάρος της θυσίας των Σουλιωτών στο Σέλτσο. Συγχαρητήρια αξίζουν και στον Πρόεδρο της αδελφότητας των Πηγιωτών που αγωνίστηκε για την αναγνώριση του ολοκαυτώματος.

Για μένα που έχω οικογενειακούς δεσμούς με την περιοχή, η αναγνώριση του Ολοκαυτώματος συνιστά εκπλήρωση ενός ηθικού χρέους”.

Ιστορικό της Μονής Σέλτσου και της θυσίας των Σουλιωτών

Η  Ιερά Μονή Σέλτσου βρίσκεται στις ιστορικές Πηγές Άρτας,  χωριό με την παλιά ονομασία «Βρεσθανίτσα» των Άνω Ραδοβιζίων (Δημοτική Ενότητα Τετραφυλλίας) και Ιστορική έδρα του Δήμου Γεωργίου Καραϊσκάκη σήμερα.

Χτισμένη στον ανατολικό ορεινό όγκο των Άνω Ραδοβιζίων  στο χείλος του βαράθρου της Γκούρας. Απάτητη και απρόσιτη γύρωθεν, στέκει εκεί, όπου φωλιάζουν οι σταυραετοί της Πίνδου, ανάμεσα στο Νιγκόζι, στη Φρούσια και τα αδούλωτα  Άγραφα. Στα πόδια της κάτω, κυλάει ορμητικά ο Θεοπόταμος Αχελώος η Άσπροπόταμος.

Ανεκτίμητο μνημείο της ορθοδοξίας και Ιερός Τόπος η Μονή Σέλτσου, έμελε άθελά της, να γίνει ο αιώνιος μάρτυρας της Ιστορίας στην θυσία των Σουλιωτών.

Εδώ έλαχε να παιχθεί ο τραγικός επίλογος του δράματος των Σουλιωτών με ένα «Νέο και μεγαλύτερο Ζάλογγο».

Άγνωστη για πολλούς ακόμη και σήμερα, χτίστηκε το 1697 και είναι   αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. 

Γιορτάζει στις 23 Αυγούστου, στα εννιάμερα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Την ημέρα αυτή γίνονται και οι επίσημες εκδηλώσεις Τιμής της Θυσίας του Σέλτσου. 

Στις 23 Απριλίου του 1804 το Σέλτσο έπεσε με προδοσία  μετά από τετράμηνη σκληρή πολιορκία από τις δυνάμεις του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Ακολούθησε η ηρωική έξοδος των μαχητών του προς τη γέφυρα Κοράκου που είχε όλα τα χαρακτηριστικά της Εξόδου του Μεσολογγίου. Και εκεί όπως και εδώ πρωτοστάτες της ήταν πάλι οι Σουλιώτες.

Το Σέλτσο διάλεξε η Ιστορία και «έστησε» τα προεόρτια της Εξόδου αυτής, 22 χρόνια πριν. Δίκαια  λοιπόν αποκαλείται από πολλούς το Σέλτσο ως «Το Μεσολόγγι της Ηπείρου»

Χίλιοι  τριακόσιοι και πλέον ήρωες Σουλιώτες, Μποτσαραίοι και ντόπιοι Ραδοβιζινοί, αγωνιστές της ελευθερίας, εκεί στην Ιερή γη του Σέλτσου,  δεν μπορούσαν παρά να συνεχίσουν την προαιώνια  παράδοση, του  Μαραθώνα  και των Θερμοπυλών. Η αρχαία ψυχή που ζούσε μέσα τους αθέλητα κρυμμένη, τους προέτρεπε «Να πολεμήσουν μέχρις εσχάτων και να νικήσουν ή  να πεθάνουν».

Ύστερα από άνισο  αγώνα, κατά ασυγκρίτως υπερτέρων δυνάμεων και προδοσία, πέφτουν ως νέοι Λακεδαιμόνιοι, ηρωικώς μαχόμενοι υπέρ πατρίδος και ελευθερίας «τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι» 

Σε μια μόνο μέρα χάθηκαν τρεις γενιές Μποτσαραίων Σουλιωτών. Μόνο που αυτοί παρέμειναν  μέχρι σήμερα οι «Αγνοούμενοι» της ιστορίας. Πάντα τους προσπερνούσαν βιαστικά με δυο αράδες οι ιστορικοί αδυνατώντας να συλλάβουν το μέγεθος του ολοκαυτώματος που υπέστησαν. 

 Έτσι το μοναστήρι του Σέλτσου έμελε να γίνει ο αιώνιος  τόπος  μαρτυρίου των  αδούλωτων  Σουλιωτών. Η «Κιβωτός» της θυσίας των. Μια Θυσία – Ολοκαύτωμα, άγνωστη ακόμη και σήμερα σε πολλούς και  που «δεν μπορεί να χωρέσει ιστορικού νους» – όπως έγραψε ο Πουκεβίλ – ή να κατανοήσει το μέγεθος της.

(Απόσπασμα από κείμενο της Αδελφότητας Πηγιωτών Άρτας)