- Ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά των Ελλήνων Βορειοηπειρωτών.
- Οι μπαλίστες με τη βοήθεια των ιταλοφασιστών καταχτητών εκτελούν 27 άνδρες του χωριού.
- Το χωριό είχε ανοιχτά τάσεις ενάντια στις τότε κομμουνιστικές ομάδες.
- Πέπλο μυστηρίου σκεπάζει ακόμα μερικές πτυχές του εγκλήματος.
- Σ’ αυτήν την τόσο μεγάλης σημασίας επέτειο θα πρέπει να έχουμε παλλαϊκή συμμετοχή και να επενθυμείται όχι μόνο την ημέρα αυτή.
Ο Γιώργος Γκίκας θυμάται
Στις αρχές Αυγούστου 1943 ο γερμανικός στρατός επέστρεφε από μία επιχείρηση που είχε κάνει στα εδάφη μας.
Ήταν μέρα Σάββατο και ως την Κυριακή το απόγευμα επέστρεψαν στις βάσεις τους. Οι χωριανοί μου χαρούμενοι αλώνιζαν τα στάρια τους και σε κάθε αλώνι άκουγες χαρούμενες φωνές των παιδιών και τα τραγούδια των μεγάλων. Όλοι χαίρονταν για τη νέα σοδειά.
Δυστυχώς όμως μεγάλο κακό τους περίμενε. Οι Λιμποχοβινοί και Νεπραβιστιώτες με αρχηγούς τους Νάτζο Μπελέρι και Φεχμί Κούλα, ήταν έτοιμοι για το κακό κατά της Γλύνας.
Είχαν αποφασίσει να εγκληματίσουν εις βάρος αθώων ανθρώπων. Ίσως στο έγκλημα αυτό να βοήθησε και ο δήθεν αρχηγός της τσέτας, ο οποίος δρούσε στον τόπο μας ενώ την οικογένεια του την είχε ασφαλίσει στο Δελβινάκι της Ελλάδας.
Τον Ιούλιο μήνα οι ηγέτες της μειονότητας (σ.σ. του αλβανικού ΕΑΜ) είχαν κάνει μια πλατιά συγκέντρωση στην λυκοφωλιά την Νεπράβιστα. Πήραν την απόφαση να χτυπηθεί ο εθνικισμός (σ.σ. τα παλικάρια του ΜΑΒΗ). Οι χωριανοί μου εκείνη την περίοδο αρνήθηκαν να ενταχθούν με το αλβανικό ΕΑΜ, παρ’ όλες τις προσπάθειες του Λευτέρη Τάλλιου, του Α. Λάλαϊ και άλλων και πίστευαν ότι ήρθε καιρός να κερδίσουν την ελευθερία τους.
Οι μπαλίστες (Εθνικιστές Αλβανοί) ζήτησαν βοήθεια από τους Ιταλούς που έδρευαν στους Γεωργουτσάτες. Οι Ιταλοί έσπευσαν σε βοήθεια, στέλνοντας κατά της Γλύνας στρατό με όλα τα πολεμικά μέσα, οι οποίοι οχυρώθηκαν στους λόφους του χωριού.
Οι μπαλίστες με επικεφαλής τον Νέτζο Μπελέρι, αφού εκτέλεσαν 13 παιδιά από το Λιμπόχοβο, ανάμεσα τους και τον παπά Αχιλλέα Γραμματικό, κίνησαν για τη Γλύνα.
Τα παιδιά ήταν όλα των μανάδων από το χωριά μας, για τα οποία δεν έγραψε ποτέ κανένας για το βάρβαρο αυτό έγκλημα.
Τα χαράματα 2 Αυγούστου 1943 κινούν για τη Γλύνα, μπαίνουν στο χωριό με μεγάλη βαρβαρότητα καίγοντας και πλιατσικολογώντας όλα τα σπίτια του χωριού, σύγκεντρωσαν όλα τα παιδιά, όσα μπόρεσαν, μάλιστα μερικά από το φόβο τους παρουσιάστηκαν μόνα τους. Η συμπεριφορά τους ήταν βάρβαρη και χυδαία. Έβριζαν και ξυλοκοπούσαν σαν να ήταν αγρίμια. Έλεγαν: «Αν δείτε το αυτί σας θα δείτε και την Ελλάδα».
Μας πήραν και μας κατηύθυναν προς το Λιμπόχοβο, χωρίς να γνωρίζουμε το που θα μας πάνε. Στον Άϊ Νικόλα της Βραχογοραντζής μας σταμάτησαν και κλωτσώντας μας ζήτησαν ντοκουμέντα. Εγώ έδωσα ένα ντοκουμέντο που είχα από το σχολείο Σερρών. Τότε κάποιος φώναξε «Greko Greko». Ήμουν τότε παιδί 18 χρονών. Δεν γνωρίζαμε που μας πήγαιναν και τι μας περίμενε. Πιστεύαμε ότι μας πήγαιναν για ανακρίσεις και πως γρήγορα θα επιστρέφαμε γιατί ήμασταν αθώοι. Ποτέ δεν πιστεύαμε ότι θα μας εκτελούσαν.
Όταν μας πήγαν για εκτέλεση στο λάκκο της Μέλενης τότε τα χάσαμε που είδαμε τα πολυβόλα στημένα και όλοι οι άλλοι οπλισμένοι. Ενώ αυτοί βρίζανε και ετοιμάζονταν να μας πυροβολήσουν, εμείς γυρίσαμε τα μάτια προς τον ουρανό και ζητούσαμε βοήθεια από το Θεό. Μέσα σε λίγα λεπτά το κάθε τι τελείωσε. Όλοι ήταν νεκροί εκτός από τους Δόση Λέκα, Ηρακλή Λέκα και Χρήστο Καραδήμα.
Εγώ γλύτωσα γιατί ο Ντίλιος Κατσούκης, αγωγιάτης, έφερνε εμπόρευμα στους Τσομαίους στο θείο μου Βασίλη Γκίκα, ο οποίος του έδινε κανένα δώρο. Εκείνη την ημέρα για να γλυτώσει το παιδί του γαμπρού του κι εμένα του ζήτησε και πήρε 50 χρυσά και 150 ναπολιόνια χάρτινα. Την τελευταία στιγμή με τράβηξε από το σωρό των αδικοσκοτωμένων και επέστρεψα να δω την οικογένεια και το χωριό μου.
Έχω την εντύπωση ότι το έγκλημα ήταν σαν αποτέλεσμα της κρυφής συνεργασίας των δύο αλβανικών κομμάτων με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Αυτό το βγάζω σαν συμπέρασμα επειδή
ο Ισούφ Τσομπάνι γνώριζε για το έγκλημα και το αποκάλυψε στην Αθηνά Γκίκα και μάλιστα της είπε ότι θα την σκοτώσει αυτή και το 6χρονο παιδάκι της.
Ενώ στις 5 Αυγούστου 1943 το ΕΑΜ μας κάλεσε σε μία συγκέντρωση στο Ορεινό Πωγωνίου (Ελλάδα). Δύο επιτατραμένοι της Πανηπειρωτικής Επιτροπής (Αλέκος Τσάτης και Αλέξης Γιάνναρης), όχι μόνο δεν πόνεσαν που κλέγαμε, αλλά χλεύαζαν! Ας είναι αιωνία η μνήμη τους.
Έτσι χτυπήθηκε ο εθνικισμός και επικράτησαν οι πέντε κομμουνιστές στα 50 χωριά μας…
Γεώργιος Γκίκας
Αυτόπτης μάρτυρας
ΛΑΪΚΟ ΒΗΜΑ
15 Ιουλίου – 1 Αυγούστου 2008
Άρθρο του Γιώργου Γκίκα το 2013 για τα 70 χρόνια από την Σφαγή της Γλύνας
Πέρασαν 70 χρόνια από τις 2 Αυγούστου του 1943, τη μαύρη αυτή επέτειο που ρήμαξε το δύστυχο χωριό μου. Σαν αυτόπτης μάρτυρας συχνά έχω γράψει για το μαύρο συμβάν, Υπήρχαν όμως και φορές που τα λόγια μου δεν βρήκαν την ανταπόκριση που άξιζε. Ίσως μερικοί την θλιβερή αυτή μέρα να τη χρησιμοποιούν για δικούς τους σκοπούς.
Πριν αρχίσει το κίνημα στα χωριά μας υπήρχαν Εθνικές Οργανώσεις οι οποίες είχαν σαν σκοπό να δημιουργήσουν ομάδες υπεράσπισης των κατοίκων και των περιουσιών τους από ληστείες και λεηλασίες.
Δυστυχώς όμως από τις αρχές του 1943 εμφανίστηκαν κομμουνιστικές ομάδες. Αυτές άρχισαν το έργο τους με εκτελέσεις Εθνικοφρόνων δικών μας με το πρόσχημα ότι είναι αντιδραστικοί ή και πράκτορες των Ιταλών. Έτσι το έπαθε ο Βασίλης Γκουζούνας, Χρήστος Σκεύης, Γιάννης Λόλης, Λαζάκης κ. α.
Στο χωριό μου υπήρχε μια ψυχή ένα σώμα. Σε καμία ομάδα Εθνικιστική ή Κομμουνιστική δεν της επιτρεπόταν να στάθμευε στο χωριό. Για τον ιερό σκοπό οι χωριανοί μου από το καλοκαίρι του 1942 ορκίστηκαν στην εκκλησία παρουσία του ιερέα και του πρόεδρου της τότε ΜΑΒΗ κ. Βασίλη Σιαχίνη, ότι θα πολεμήσουν μέχρι τέλος για τα ιδανικά τους. Παρά τη μυστικότητα αυτό μαθεύτηκε. Έτσι που «οι σύντροφοι Δροπολίτες» στη συγκέντρωση που έκαναν στη «φωλιά του λύκου» πήραν απόφαση να ξεριζώσουν την αντίδραση. Οι Γλινιώτες γαλουχημένοι με την πνοή του ΄13-΄14 και την σχολική εξέγερση του 1934 που πρωτοστάτησαν έβλεπαν ότι τα όνειρά τους χάνονταν και σε αυτή την ευκαιρία.
Πολλοί πέρασαν να τους πείσουν να οργανωθούν στο αλβανικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο. Στάθηκε όμως αδύνατο. Τέτοιοι ήταν τόσο ο Λ. Τ. μα με ειδική αποστολή ήρθε και ο Α. Τ. ο οποίος και διώχτηκε.
Στο φυγιό του απείλησε με το περίστροφό του τον Γιάννη Γκίκα.
Οι μέρες κυλούσαν σε βάρος των Γλυνιωτών. Μη πιστεύοντας ποτέ σε τέτοιο έγκλημα που ήταν το δεύτερο στον τόπο μας μετά τον σκοτωμό των άτυχων γεωργών της Βραχογοραντζής το 1916.
Το χωριό μας απροστάτευτο και μη οργανωμένο έπαθε αυτό που έπαθε. Για να είμαι πιο ξεκάθαρος προς τους αναγνώστες το έκαναν οι Εθνικιστές Αλβανοί (μπαλίστες) Όμως από 3-4 συμβάντα την ίδια εποχή σε υποχρεώνουν να σκεφτείς κάτι που ως σήμερα δεν βγήκε στην επιφάνεια.
1. Αφού ο Ισούφ Τσομπάνης (των παρτιζάνων) το γνώριζε, γιατί δεν ειδοποίησε;
2. Το Νοέμβρη του 1943 στον τελευταίο πόλεμο του Λιμποχόβου 12 Γλυνιώτες που πήραν μέρος στον πόλεμο με το εφεδρικό της Πάνω Δρόπολης, φυλακώθηκαν και οι 12. Ύστερα από συζητήσεις αφέθηκαν ελεύθεροι οι 9 και κρατήθηκαν οι 3: Γ. Γκίκας, Γ. Σκόπας, Ν. Σκόπας. Με τη μεσολάβηση του Βασίλη Νταλιάνη ο Γ. Σκόπας και ο Ν. Σκόπας αφέθησαν ελεύθεροι ενώ ο Γ. Γκίκας εκτελέστηκε.
3. Στην επιχείρηση του Ιούνη και πάλι οι Γερμανοί με τους μπαλίστες του R. Gouga σταθμεύουν στη Γλύνα. Πως δεν βρέθηκε άλλο χωριό για τη στάθμευσή τους;
Στην επιχείρηση αυτή ένας μπαλίστας με το όνομα Σελίμ από το Λιαγκντούσι πρώην τσοπάνος του Νάσιο Τσέλιου βρέθηκε εκεί. Ο μπάρμπα- Νάσιος αφού τον γνώρισε του είπε:
« Μωρέ Σελίμ τι να κάνω;»
Ο Σελίμ του απάντησε: «Άκου Νάσιο, πάρε την οικογένειά σου και το βιο σου και φεύγα από το βουνό. Αυτές τις μέρες θα κάνουμε έναν ψευτοπόλεμο με τους παρτιζάνους για να κόψουμε τελειωτικά το χωριό». Και έτσι έγινε.
Θα αναφέρω και κάνα δυο περιστατικά μεταπολεμικά:
1. Το επεισόδιο του λιβαδιού της Γλύνας παραμονή Πρωτοχρονιάς του 1950 που 45 Γλυνιώτες φυλακώθηκαν ένα βράδυ εκ των οποίων οι 18 δικάστηκαν και εκτοπίστηκαν.
2. Το 1951 ή 1952 μετά από μια ψηφοφορία που το 70 % των ψηφοφόρων ψήφισαν στο μαύρο,(έτσι λέγαμε τότε), έτρεξαν διαφωτιστές από τα Τίρανα που με απειλές και εκφοβισμούς είπαν: Ή θα προσαρμοστείτε στο νέο καθεστώς ή θα σας διαλύσουμε το χωριό. Αυτά και άλλα συνέβησαν λόγω ή της μυωπίας ή των δικών μας ή στη σκληρή γραμμή που κρατούσαν λόγω της διεθνιστικής θεωρίας που τους έκλεισε τα μάτια και το στόμα.
Ο Θεός να τους έχει πάντα κοντά του. Δεν είναι αδικοχαμένοι, σκοτώθηκαν γιατί πίστευαν στη λευτεριά, στους αγώνες των γονιών και των παππούδων τους. Ο Γιώργος Μπατζιέλης πάνω στην εκτέλεση βροντοφώναξε: « Σκότωσέ μας, έχουμε αδέρφια να μας πάρουν δίκιο. Σπείραμε το σπόρο της λευτεριάς. ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΣ».
Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τους σκεπάζει. Ποτέ δεν τους ξεχνάμε.
Αιώνια να είναι η μνήμη τους.
Γιώργος Γκίκας, Αυτόπτης Μάρτυς
Στο μακελειό της Γλύνας έχασαν τη ζωή τους οι:
Βασίλης Σπ. Σελιώτης
Βασίλης Χ. Αναγνώστης
Γιώργος Β. Μπατζιέλης
Κώστας Σ. Μπακούλας
Θύμιος Θ. Τζέλιος
Χρήστος Θ. Τζέλιος
Θεοδόσης Ν. Μπατζιέλης
Γιάννης Ν. Μακρής
Θωμά Ν. Μπατζιέλης
Χαράλαμπος Β. Μπατζιέλης
Κώστας Π. Καραδήμας
Γιάννης Θ. Καραδήμας
Κώστας Θ. Καραδήμας
Κώστας Χ. Λέκκας
Ηρακλής Η. Λέκκας
Θεοδόσης Η. Λέκκας
Θωμάς Δ. Μπατζιέλης
Θανάσης Κ. Παππάς
Βαγγέλης Κ. Παππάς
Μιχάλης Λ. Μπακούλας
Δημήτρης Λ. Μπακούλας
Σπύρος Δ. Τσέλιος
Χρήστος Β. Καραδήμας
Γιάννης Β. Γκέρλης
Βαγγέλης Φ. Μίσσιος
Χρήστος Κ. Μάσκος
Κώστας Θ. Βλάχος
Από την εφημερίδα ΤΟ ΟΡΑΜΑ Αύγουστος 2015
