Ι.Μ. Κονίτσης: Η συμβολή της Εκκλησίας στο Έπος του 1940

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΔΡYΪΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΠΩΓΩΝΙΑΝΗΣ ΚΑΙ ΚΟΝΙΤΣΗΣ
Ἀριθ. Πρωτ. 627

Ἐν Δελβινακίῳ τῇ 17ῃ Ὀκτωβρίου 2022

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 245ῃ

Θέμα: 28.10.1940: Ἡ Ἐκκλησία στις ἐπάλξεις τοῦ  Ἔθνους

Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί,

-Α-

          Ἡ μεγάλη ἐθνική Ἐπέτειος τῆς 28ης Ὀκτωβρίου 1940, βρίσκει ὁλόκληρο τόν κόσμο σέ βαθειά ἠθική καί κοινωνική κρίση. Ἰδιαίτερα, ἡ Ἐκκλησία, ἡ ὁποία σέ δυσχείμερους καιρούς ὑπῆρξε ἡ τροφός καί ἡ Φρουρός τοῦ Ἔθνους, τώρα μοιάζει σάν νά ἔχῃ κάπως περιθωριοποιηθῆ. Μιά βασική αἰτία ὑπῆρξε, πέρα τῶν ἄλλων, ἡ μεγάλη παγκόσμια δοκιμασία τοῦ κορωνοϊοῦ, πού ἔπληξε σοβαρά καί τήν Πατρίδα μας.

Ὅμως, ἡ Ἐκκλησία, παρά τίς ὅποιες ἀντιρρήσεις κάποιων κύκλων, δέν ἔπαυσε ποτέ νά βρίσκεται στήν πρωτοπορία τῆς χριστιανικῆς προσφορᾶς στόν Ἑλληνικό Λαό καί, μάλιστα, ὅταν αὐτός βρέθηκε σέ πολεμικές περιπέτειες, ὅπως συνέβη κατά τήν περίοδο τοῦ Ἔπους τοῦ 1940.

-Β-

           Πράγματι, ἐκείνη τήν μεγαλειώδη ἐποχή, οἱ Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες εὐτύχησαν νά ἔχουν ὡς Προκαθήμενο τῆς Ἐκκλησίας μας τόν μακαριστό Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Χρύσανθο, τόν ἀπό Τραπεζοῦντος. 

Τά νέφη τοῦ πολέμου ἄρχισαν νά πυκνώνουν, ὅταν τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1939 ἡ Ἰταλία κατέλαβε τήν Ἀλβανία. Στήν Ἑλλάδα, κανένας ἀπό τήν τότε Ἡγεσία της δέν εἶχε τήν παραμικρή ἀμφιβολία, ὅτι ἡ φασιστική Ἰταλία τοῦ Μουσολίνι θά εἶχε τήν Πατρίδα μας ὡς τόν ἑπόμενο στόχο της. Κι’ αὐτό, παρά τίς ἀλεπάλληλες διαβεβαιώσεις τῆς γείτονος, ὅτι δέν εἶχε βλέψεις γιά τήν Χώρα μας.

Διότι τόσον ἡ προπαγάνδα, ὅσο καί ὁ Τύπος καί τά ραδιόφωνα τά Ἰταλικά, μέ συνεχῆ δημοσιεύματα καί ἐκπομπές πυροδοτοῦσαν τό πολεμικό κλῖμα. Ἔτσι, ὅπως ἦταν φυσικό, δέν ἔμεινε ἀνεπηρέαστη καί ἡ Ἑλλαδική Ἐκκλησία ἀπό αὐτή τήν περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα.

-Γ-

             Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Χρύσανθος, χωρίς καθυστέρηση ἀνέθεσε στόν Γραμματέα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, τόν ἀρχιμ. Ἱερώνυμο Κοτσώνη, νά ἐκπονήσῃ ἕνα σχέδιο δράσεως γιά τόν Στρατό καί τόν Λαό, ὅταν θά ἔφθανε ἡ ὥρα.

Καί ὄντως, ὁ ἀοίδιμος Ἱερώνυμος, ὁ ὁποῖος διεκρίνετο γιά τό
ὀργανωτικό του πνεῦμα, ἔφτιαξε ἕνα σχέδιο, πού ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἀνεπιφύλακτα τό ἐνέκρινε. Καί γι’ αὐτό, ὅταν ἄρχισε ἡ Ἰταλική Ἐπίθεση, τόσο ἡ Πολιτεία πού ἀθόρυβα εἶχε προετοιμασθῆ, ὅσο καί ἡ Ἐκκλησία ἦταν καί αὐτή πανέτοιμη γιά νά ἀντιμετωπίσῃ τόν ἰταμό εἰσβολέα στά βουνά τῆς Ἠπείρου.

-Δ-

              Μέ τήν Ἐγκύκλιο πού ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Χρύσανθος συνέταξε καί ἀπηύθυνε ἐξ’ ὀνόματος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου πρός τόν Στρατό καί τόν Λαό, ἐτόνωσε τό φρόνημα ἀντιστάσεως τοῦ Ἔθνους, γράφοντας, μεταξύ ἄλλων, καί αὐτά: «Ἡ Ἐκκλησία εὐλογεῖ ὅπλα τά ἱερά … Οὗτοι ἐν ἅρμασι καί οὗτοι ἐν ἵπποις, ὑμεῖς δέ ἐν ὀνόματι Κυρίου μεγαλυνθησόμεθα».

Στήν συνέχεια, πρόσφερε μιά μικρή εἰκόνα τῆς Γλυκοφιλούσης Παναγίας, στούς ἀξιωματικούς καί στούς στρατιῶτες, μέ τήν ἰδιόχειρη ἀφιέρωση:

«νικηταί ὑπό τήν σκέπην τῆς Παναγίας». Ἀκόμη, τούς πρόσφερε τήν Καινή Διαθήκη καί ἕναν ἐπιστήθιο σταυρό. Ἐφωδίασε μέ χριστιανικά βιβλία τίς μαχόμενες Μονάδες, καί μέ τήν ἱδρυθεῖσα «Πρόνοια τῶν Στρατευόμενων» βοηθοῦσε νά τακτοποιηθοῦν οἱ παράνομες συμβιώσεις, νά
ξεπληρωθοῦν χρέη καί νά σωθοῦν τά σπίτια πολλῶν στρατευσίμων, νά ἐνισχύωνται πάμπτωχες οἰκογένειες.

Ὅλα αὐτά καί ἄλλα πολλά, πραγματοποιήθηκαν μέ τήν ἀφιλοκερδῆ προσφορά δικηγόρων, ἰατρῶν, οἰκονομολόγων κ.ἄ.

Ἐδῶ πρέπει νά σημειωθῇ, ὅτι ὁ Χρύσανθος γιά τήν θαυμάσια «Πρόνοια τῶν Στρατευομένων» εἶχε ἐπιστρατεύσει δύο χιλιάδες καί πλέον πρόσωπα. Καί χωρίς νά κάνῃ δημόσιο ἔρανο ἤ νά ζητήσῃ εἰσφορές, συνέλεξε καί διέθεσε γιά τίς οἰκογένειες τῶν στρατευθέντων, γύρω στά 40 ἑκατομμύρια ὑγιῶν, τότε, δραχμῶν, δηλαδή περί τίς 40 χιλιάδες χρυσές λίρες. Πραγματικά, ἡ Ἐκκλησία ἔδωσε, τότε, ἕνα δυναμικό «παρών».

Τότε, πού βρισκόταν στίς ἐπάλξεις τοῦ Ἔθνους. Τέλος, ὁ ἀοίδιμος Πρωθιεράρχης δέν παρέλιπε νά ἐπισκέπτεται τούς τραυματίες στά Νοσοκομεῖα, στά ὁποῖα εἶχε τοποθετήσει ἔμπειρους καί εὐλαβεῖς Πνευματικούς, πού δέχονταν στό Μυστήριο τῆς Μετανοίας – Ἐξομολογήσεως πολλά παλληκάρια καί τά βοηθοῦσαν γιά τό ξεκίνημα μιᾶς νέας χριστιανικῆς ζωῆς.

-Ε-

            Ἦταν στ’ ἀλήθεια θαυμαστή ἡ προσφορά τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Χρυσάνθου καί, γενικώτερα, τῆς Ἐκκλησίας στό ἱερό Ἔπος τοῦ 1940, πού οἱ σύγχρονοι Ἕλληνες δέν πρέπει νά ξεχάσουμε ποτέ. Καί ἐπειδή οἱ καιροί μας εἶναι ἐπικίνδυνοι γιά τήν Πατρίδα, ἄς συσπειρωθοῦμε γύρω ἀπό τήν Ἐκκλησία, αὐξάνοντας τίς προσευχές μας στήν Παναγία μας, τήν Ὑπέρμαχο τοῦ Ἔθνους μας Στρατηγό. Κι’ ὅ,τι κι’ ἄν γίνῃ, ἡ Ἑλλάδα, κάτω ἀπό τήν σκέπη τῆς Θεομήτορος, θα εἶναι ὁ νικητής.

Διάπυρος πρός Χριστόν εὐχέτης
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

† Ὁ Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης ΑΝΔΡΕΑΣ