Αυτό είναι το ευχαριστώ σε έναν άνθρωπο που γύρισε να προσκυνήσει από το 1985 στην Πατρογονική του γη με την οικογένειά του και τους φίλους του όχι με λόγια, αλλά με έργα προς όφελος της σημερινής Κοινότητας.
Βανδάλισαν για 2η φορά την πλάκα σήμανσης με τα ονόματα των δωρητών που υπάρχει εξωτερικά της Εκκλησίας του Άγιου Κωνσταντίνου στο Ιστορικο Χώρο του Σουλίου.
Η οικογένειά μας ευχαριστεί πολύ για δεύτερη φορά τους δράστες, ύστερα και από το περιστατικό της κλοπής της προηγούμενης μαρμάρινης πινακίδας των δωρητών, τον Μάιο του 2021. Ασφαλώς αυτά δεν αφορουν τους πολλούς αλλά τους λίγους που ίσως να αγαπούσαν περισσότερο τον Φώτο Τζαβέλλα αν δεν ζούσαν σήμερα απόγονοί του.
Όμως σε έναν πολύ μικρό Τόπο όπως το Δύσμοιρο Σούλι όπου κυβερνά η Ομερτά, τα χλωρά καίγονται μαζί με τα ξερά! Θα επανέλθουμε με εκτενέστερο άρθρο με το ιστορικό των Θυρανοιξίων του Ναού από την οικογένεια, προς ενημέρωση αυτών που μας αγαπάνε.
Το Σούλι έχει να επιλέξει ανάμεσα σε δύο μονοπάτια. Αυτό της ερήμωσης και αυτό της Ιστορικής δικαίωσης και αποκατάστασης που συμπλέει με το λαμπρό μέλλον Του.
Εμείς έχουμε πάρει το δεύτερο μονοπάτι εδώ και 36 χρόνια. Όσοι είναι μαζί μας ας το δείχνουν εμπράκτως και ας μην μας εχθρεύονται. Εμείς δεν έχουμε ανάγκη ούτε από όνομα ούτε από δόξα, ούτε από διεκδικήσεις θέσεων στην περιοχή. Είμαστε απλοί προσκυνητές ενός Ιερού Τόπου που μας καλεί να κάνουμε το Χρέος μας και αυτό κάνουμε.
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Κωνσταντίνου
Κάποιες καταστάσεις που αφορούν ενέργειες και κουβέντες δυσάρεστες στον Ιερό Τόπο του Σουλίου το οποίο δυστυχώς ουδεμία σχέση έχει με την δόξα του παρελθόντος, με ανάγκασαν για την ιστορική αλήθεια να γράψω αυτό το άρθρο για τους φίλους που μας αγαπούν και για τους Έλληνες που ενδιαφέρονται να μάθουν.
Διότι δυστυχώς εκεί στο Κακοσούλι υπάρχουν στόματα τα οποία από την σοφή θέση του καφενείου, κατηγορούν ανθρώπους που ούτε καν τους γνωρίζουν.
Τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης ο Κωνσταντίνος Καραμανλής με χρήματα του Ελληνικού λαού έχτισε έναν σύγχρονο Ναό στην καρδιά του ιστορικού χώρου του Σουλίου και έναν Ξενώνα που σήμερα ευτυχώς λειτουργεί.
Παρέμενε και αυτός κλειστός μέχρι προσφάτως αλλά με την παρέμβαση της προηγούμενης Δημοτικής αρχής συγκεκριμένα της Κας Σταυρούλας Μπραϊμη Μπότση ανακαινίστηκε και μισθώθηκε σε ικανούς να τον λειτουργήσουν επιχειρηματίες.
Ο ναός ήταν κλειστός και άδειος, μέχρι που ο Ταξίαρχος ε.α. Λάμπρος Τζαβέλλας επισκέφτηκε το Σούλι το 1985, προκειμένου να επιχειρήσει κάτι πολύ δύσκολο για την τότε εποχή. Να ξεκινήσει ένα οικογενειακό τάμα πολλών ετών που ήταν η αποκατάσταση του Τζαβελλαίικου.
Εντύπωση του προκάλεσε η κενή εκκλησία και το συζήτησε με τον τότε Ιερέα του Σουλίου, τον αείμνηστο Ιωάννη Τόκα. Τον Παπαγιάννη. Εκείνος του εξήγησε το πως χτίστηκε εκεί η νεόδμητη εκκλησία, η οποία δεν υπήρχε στην πρώτη επίσκεψη του Ταξίαρχου στο Σούλι το 1970.
Ο Λάμπρος Τζαβέλλας υποσχέθηκε στον Παπαγιάννη ότι θα την εξοπλίσει μέχρι καμπάνας και θα τελέσει θυρανοίξια ώστε η Κοινότητα να μην έχει την εκκλησία ανενεργή. Έγινε συζήτηση του Παπαγιάννη με τον Ταξίαρχο Τζαβέλλα για την ονομασία του Ναού, όπου ο Ιερέας πρότεινε το Κωνσταντίνος λόγω του ότι ο Ναός χτίστηκε με την παρέμβαση του Κων/νου Καραμανλή.
Ο Λάμπρος Τζαβέλλας συμφώνησε λέγοντας όμως στον Παπαγιάννη ότι ο κύριος Καραμανλής δεν έχτισε τον Ναό με δικά του χρήματα αλλά με χρήματα του Ελληνικού λαού. Συμφωνώ όμως του είπε στην ονομασία διότι έλεγαν Κωνσταντίνο τον Πατέρα του τον Θυελλώδη Ίλαρχο Τζαβέλλα, ο οποίος σκοτώθηκε στις 2 Δεκεμβρίου του 1940 στις μάχες της Πρεμετής και Ελένη έλεγαν την γιαγιά του, μητέρα του ήρωα πατέρα του. Έτσι από κοινού αποφασίστηκε και η ονομασία της Εκκλησίας.
Αμέσως ο Λάμπρος Τζαβέλλας επισκέφτηκε τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας κ.κ. Τίτο όπου Εκέινος του υπέδειξε την διαδικασία των Θυρανοιξίων τελετουργικά και έλαβε και μια τεράστια λίστα με όλα τα απαιτούμενα για την λειτουργία ενός Ναού, καθώς και για τα υλικά της Τελετής.
Ο Ταξίαρχος συγκέντρωσε στην Αθήνα την οικογένεια, φίλους και γνωστούς και βάσει της προσφοράς που έλαβε από γνωστό κατάστημα εκκλησιαστικών ειδών, ο κάθε ένας δωρητής ανάλογα με την δυνατότητά του συνεισέφερε στην προσπάθεια αυτή.
Η συνολική δαπάνη μόνο για την αγορά υλικών, πέραν των εξόδων των επισκέψεων που απαιτήθηκαν από την Αθήνα στο Σούλι για όλη αυτή την προσπάθεια, ξεπέρασε τις 250.000 δραχμές το 1987. Ένα ποσόν σημαντικό για τα δεδομένα της εποχής.
Όλα τα πράγματα, από την καμπάνα μέχρι τους πολυελαίους, τις εικόνες, το Μανουάλι, ακόμη και το χαλί, τοποθετήθηκαν κι εγκαταστάθηκαν στην εκκλησία από τον ίδιο τον Ταξίαρχο Λάμπρο Τζαβέλλα μαζί με τον αγαπητό του ξάδελφο τον αείμνηστο Συνταγματάρχη Στυλιανό Καλογεράκη.
Αρωγοί σε αυτό το έργο ήταν ο Ιερέας Παπαγιάννης και ο Δονάτος Τόκας, καλοί φίλοι οι οποίοι και αυτοί δεν ζουν πια. Η οικογένεια πάντα θα τους μνημονεύει και θα τους ευχαριστεί.
Στις 21 Ιουνίου του 1987 τελέστηκαν τα Θυρανοίξια από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη κ.κ. Τίτο και φυσικά τον Παπαγιάννη, παρουσία της οικογένειας, φίλων και κατοίκων της Κοινότητας και των γύρω Χωριών. Ήταν μια πολύωρη και συγκινητικότατη τελετή. Από τότε μέχρι σήμερα, κάθε χρόνο ανήμερα του Αγίου Κωνσταντίνου στις 21 Μαϊου, η οικογένεια με φίλους επισκέπτεται το Σούλι στην λειτουργία του Ναού. Είναι ένα όμορφο οικογενειακό τάμα.
Φυσικά το πέρασμα του χρόνου μίκρυνε κατά πολύ την όμορφη αυτή παρέα των δωρητών του Ναού και οι εναπομείναντες λιγοστοί έχουν ξεπεράσει η είναι πολύ κοντά στα 90 τους χρόνια. Όλοι παιδιά της κατοχής του εμφυλίου και της μεταπολεμικής Ελλάδας με μεγάλη ψυχή και μεγάλη καρδιά.
Ορισμένοι κάτοικοι θεώρησαν ότι μπορούν να τους ανταμείψουν με το συναίσθημα της στεναχώριας και της απογοήτευσης στα γεράματά τους για λόγους που μόνο οι ίδιοι γνωρίζουν.
Προφανώς τους ενοχλεί το επώνυμο Τζαβέλλας. Την πρώτη φορά ανήμερα Αγίου Κωνσταντίνου 21 Μαίου του 2021, αφαίρεσαν αποβραδύς την πλάκα με τα ονόματα των δωρητών που υπάρχει εξωτερικά της Εκκλησίας. Η πλάκα αντικαταστάθηκε από τον Δήμο Σουλίου, αλλά οι γηραιοί ευεργέτες του Σουλίου, επέστρεψαν πικραμένοι και γεμάτοι απορία στην Αθήνα.
Μερικές ημέρες πριν, κάποιος πάλι κάτοικος έβαψε με σπρέυ την νέα πλάκα του Ναού. Το να στεναχωρήσεις έναν άνθρωπο παραμένοντας στο σκοτάδι είναι το εύκολο. Το δύσκολο είναι να εξελιχτείς και να πεις ίσως ένα ευχαριστώ σε αυτόν που έστω και έμεσα σε ευεργετεί.
Προς τους όποιους δύστροπους κατοίκους
Το Σούλι έχει δύο μονοπάτια που μπορεί ο κάτοικος εκεί σήμερα να επιλέξει ποιο θα διαβεί. Το ένα είναι αυτό της λήθης, της ερήμωσης και της μιζέριας και το άλλο είναι αυτό της ανάπτυξης και της επανένταξης του Σουλίου στην καλή του φήμη όπως άλλοτε. Και αυτό το δεύτερο μονοπάτι περνά μόνο μέσα από την Ιστορική αποκατάσταση και ανάδειξη του Τόπου.
Ένας Ιστορικός θησαυρός αναξιοποίητος. Διότι η φήμη του Σουλίου δεν ανήκει σε εμάς, μα σε αυτούς που το δημιούργησαν και το έκαναν γνωστό παγκοσμίως κάποτε. Ανήκει σε εκείνους που το δόξασαν και το θυσίασαν για το καλό του Γένους των Ελλήνων. Ανήκει στους Σουλιώτες που σήμερα δεν υπάρχουν πια. Σε εμάς ανήκει μόνο η βαριά κληρονομιά του. Ας φανούμε άξιοι θεματοφύλακές της.
Το Σούλι δεν προσφέρεται για προσωπική ανέλιξη και φήμη. Αν του δώσεις, θα πάρεις! Όχι φήμη όμως, ούτε δόξα, ούτε χρήμα. Πρωτίστως θα εισπράξεις ψυχική ανάταση διότι κατοικείς στον ιστορικότερο χώρο της Ελλάδας! Και μετά φυσικά θα πάρεις και άνεση και επάγγελμα και κέρδος για να ζήσεις, εναρμονισμένα με την Ιστορικότητα του Ιερού Τόπου. Αν δεν το αισθάνεσαι έτσι συνέχισε στο πρώτο μονοπάτι και άσε τους άλλους να κάνουν αυτό που πρέπει.
Κώστας Τζαβέλλας
(ταπεινός προσκυνητής Σουλίου, μη κάτοικος δυστυχώς)
