Ημέρα: 21 Σεπτεμβρίου 2022

Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί,

-Α-

Τετρακόσια χρόνια σκλαβιᾶς, γιά τήν νότια Ἑλλάδα καί πεντακόσια γιά τό βόρειο τμῆμα τῆς Χώρας μας, πότισαν μέ πολύ αἷμα τήν ἱερή Ἑλληνική γῆ. Ἑκατοντάδες ἀγόρια καί κορίτσια, πού δέν ὑπέκυψαν στίς πιέσεις τῶν Τούρκων γιά νά ἀλλαξοπιστήσουν, εἶχαν ἕνα σύνθημα: «Χριστιανός γεννήθηκα, Χριστιανός θά πεθάνω», προτιμῶντας τόν θάνατο, πού συχνά ἦταν πολύ βασανιστικός.

Ἔτσι, αὐτοί οἱ «Νεομάρτυρες», ὅπως ἔχουν χαρακτηρισθῆ, προστέθηκαν στά ἑκατομμύρια τῶν Μαρτύρων, πού θυσιάστηκαν, διά μέσου τῶν αἰώνων. Καί ὅλοι μαζί ἀποτελοῦν μέ τό ἅγιο αἷμα τους τήν «πορφύραν» καί τόν «βύσσον» μέ τά ὁποῖα εἶναι στολισμένη καί λάμπει ἡ Ἐκκλησία μας.

-Β-

Ὅλα αὐτά τά νέα παιδιά, ἀντιμετώπισαν τήν ἀγριότητα καί, συχνά, τήν ἀνηθικότητα τῶν Τούρκων, οἱ ὁποῖοι, βλέποντας τήν ἀκλόνητη πίστη τους, τά ὁδηγοῦσαν στό μαρτύριο. Ἄν, ὅμως, οἱ Τοῦρκοι ἦταν σκληροί καί ἀπάνθρωποι στά Ἑλληνόπουλα, ἦταν ἀνελέητοι σέ ὅσους μωαμεθανούς στρέφονταν τυχόν πρός τήν χριστιανική πίστη. Γιατί πίστευαν, ὅτι ὁ Μωάμεθ ἦταν ὁ ἀληθινός καί μοναδικός προφήτης καί ἀπεσταλμένος ἀπό τόν «Ἀλλάχ» στή γῆ, ἐνῷ οἱ Χριστιανοί χαρακτηρίζονταν «γκιαούρηδες», δηλαδή ἄπιστοι!

-Γ-

Ἀκριβῶς, κάτι τέτοιο συνέβη μέ τόν Ἰωάννη τόν ἐκ Κονίτσης. Ὁ Ἰωάννης δέν ἦταν οὔτε Ἕλληνας, οὔτε, βέβαια, καί Χριστιανός. Ἦταν, ὅπως γνωρίζετε, Τοῦρκος καί μωαμεθανός, Χασάν ὀνόματι, πού θά διαδεχόταν στό ἀξίωμα τόν πατέρα του, ὁ ὁποῖος ἦταν ὀνομαστός Σέχης στήν Κόνιτσα. Ἀλλά, τά ἀθρώπινα σχέδια συχνά τά ἀνατρέπει ὁ Χριστός. Καί ἔτσι, ὅπως λέει καί ἡ γνωστή παροιμία, «ἀπ’ ἀγκάθι βγαίνει ρόδο».

Ὁ νεαρός Χασάν βρέθηκε, κάποτε, ἄγνωστο πῶς καί γιατί, στό τότε λεγόμενο «Βραχῶρι», δηλαδή στό σημερινό Ἀγρίνιο, καί σέ ἡλικία περίπου εἴκοσι (20) ἐτῶν. Στό Ἀγρίνιο, λοιπόν, τόν ἐπισκέφθηκε ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ. Τό πιό πιθανό εἶναι ὅτι τόν ἐπηρέασε ἡ εὐλάβεια καί ἡ ἐνάρετη ζωή τῶν ἐκεῖ Χριστιανῶν.

Ὅ,τι, ὅμως, καί νά συνέβη, ἡ καρδιά τοῦ νεαροῦ μουσουλμάνου ἄρχισε νά χτυπάῃ μέ παλμούς χριστιανικούς. Ἔτσι, ζήτησε νά γίνῃ Χριστιανός. Ἀλλά οἱ καιροί ἦταν δύσκολοι. Καί κάτι τέτοιο θά εἶχε σίγουρα βαρειές συνέπειες, ὄχι μόνο γιά τόν ἴδιο, ἀλλά καί γιά τούς Ἀγρινιῶτες Χριστιανούς. Ἔτσι, τόν συμβούλευσαν συνετά νά πάῃ στήν Ἑνετοκρατούμενη Ἰθάκη, ὅπου, μετά ἀπό τήν σχετική κατήχηση, βαπτίσθηκε καί ἔγινε, κατά τήν ἐπιθυμία του Χριστιανός καί μέλος τῆς Ἐκκλησίας. Τό ὄνομά του: Ἰωάννης.

-Δ-

Ἄλλά ὅταν τά νέα ἔφτασαν στήν Κόνιτσα, στό σπίτι τοῦ Σέχη ἔγινε σεισμός. Δέν μποροῦσε νά δεχθῇ, ὅτι τό παιδί του ἔγινε Χριστιανός. Σύντομα, λοιπόν, ὁ Ἰωάννης, πού στό μεταξύ εἶχε δημιουργήσει οἰκογένεια, συνελήφθη καί τοῦ ζητήθηκε νά ξαναγυρίσῃ στήν πατρογονική του πίστη. Ἐκεῖνος ἀρνήθηκε. Καί ὅταν στίς ἀφόρητες πιέσεις πού δεχόταν, ἔμεινε σταθερά Χριστιανός, ἀποκεφαλίστηκε, στίς 23 Σεπτεμβρίου 1814. 

Τά ἱερά του λείψανα μεταφέρθηκαν κρυφά στήν Ἱερά Μονή τοῦ Προυσσοῦ. Κι’ ἀπό αὐτά, ἕνα μικρό τεμάχιο, βρίσκεται ἀποθησαυρισμένο στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, στήν Κόνιτσα.

-Ε-

Ἡ Μητρόπολή μας, τιμῶντας τόν συμπολίτη μας Νεομάρτυρα Ἅγιο Ἰωάννη, ὀργανώνει καί ἐφέτος τίς ἀκόλουθες ἐκδηλώσεις:
α) Τήν Πέμπτη, 22 Σεπτεμβρίου 2022, παραμονή τῆς ἑορτῆς, θά ψαλῇ στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ, ὁ Μέγας Ἑσπερινός, στίς 7 μ.μ.
β) Τήν Παρασκευή, 23 Σεπτεμβρίου 2022, ἀνήμερα τῆς ἑορτῆς, τό πρωΐ, θά τελεσθῇ ἡ πανηγυρική Θεία Λειτουργία.
Ἐπικαλούμενος γιά ὅλους σας τήν χάρη καί τήν εὐλογία τοῦ Ἁγίου,
Διατελῶ,

Διάπυρος πρός Χριστόν εὐχέτης
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

† Ὁ Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης ΑΝΔΡΕΑΣ

Στις 11 Σεπτεμβρίου 2022 στα πλαίσια της Έκθεσης Θεσσαλονίκης ο πρωθυπουργός  Κυριάκος Μητσοτάκης έδωσε συνέντευξη τύπου. Από τις 300 ερωτήσεις που δέχθηκε και απάντησε, μία αναφερόταν στην Αλβανία, στην Ελληνική Εθνική Μειονότητα και στον Αλβανό πρωθυπουργό. Πιο κάτω θα γίνει μία προσπάθεια να αναλυθεί η απάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού.

Να σημειώσουμε ακόμα πως δεν υπήρξε ούτε μία ερώτηση για την Κύπρο!

ΕΡΩΤΗΣΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ – ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ

Γιώργος Γιαννάκης (Πρωινός Λόγος Ιωαννίνων): 

Κύριε Πρόεδρε, είπατε εχθές «νταηλίκια γιοκ» στον Erdoğan. Εγώ θα σας πάω κατά Ήπειρο μεριά και θα σας πάω στην γειτονική Αλβανία, όπου Πρόεδρος της Αλβανίας είναι ένας δορυφόρος του Erdoğan.  Έτσι συμπεριφέρεται.  Μάλιστα είχε επίσκεψη πριν από κάμποσο καιρό ο Erdoğan κι έφτασε και μέχρι τα χωριά της Ελληνικής Μειονότητας.

Εσείς, ύστερα από αυτή την εικόνα θα πείτε «yes» στην είσοδο του κ. Rama στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Πόσο κοντά είστε να το πείτε αυτό;  Κι επειδή σας άκουσα, πριν από λίγο είπατε για τον ΒΟΑΚ και χαίρομαι γι’ αυτό, αλλά μήπως η Ιόνια Οδός πάει κατά Αλβανία μεριά, Κακαβιά, να συναντήσει, όπως λένε, τον διευρωπαϊκό άξονα, που θα πηγαίνει από Αλβανία προς Μαυροβούνιο; Ευχαριστώ πολύ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: 

Κατ’ αρχάς ο δρόμος Γιάννενα-Κακαβιά θα γίνει. Δεν θα είναι στο μέγεθος που ενδεχομένως κάποιοι φαντάζονταν, διότι δεν θα υπήρχε δυνατότητα να εξασφαλίσουμε χρηματοδότηση για ένα δρόμο τόσο μεγάλο. Θα είναι πάντως ένας σύγχρονος ασφαλής δρόμος που θα καλύπτει τις ανάγκες της Ηπείρου και όσων θέλουν να επικοινωνήσουν με τα σύνορα και από εκεί και πέρα να κινηθούν στην Αλβανία.

Κοιτάξτε, η πρόσδεση της Αλβανίας στο ευρωπαϊκό άρμα είναι προς όφελός μας. Και γι’ αυτό και προσωπικά υποστήριξα την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και για την Αλβανία και για τη Βόρεια Μακεδονία, για να κλείσει αυτή η εκκρεμότητα και με κάποιο ουσιαστικό τρόπο να προσδέσουμε την Αλβανία στο ευρωπαϊκό άρμα.

Αλλά ξέρετε ότι αυτή είναι μία διαδικασία η οποία κρατάει πάρα πολύ χρόνο και σε κάθε κεφάλαιο το οποίο ανοίγει έχουμε τη δυνατότητα με αυτόν τον τρόπο να επιβάλουμε τις δικές μας απόψεις και να συζητήσουμε θέματα τα οποία ενδεχομένως να αφορούν τον διμερή χαρακτήρα των σχέσεών μας.

Από εκεί και πέρα, δεν θέλω να χαρακτηρίσω τον Πρωθυπουργό της Αλβανίας. Προσωπικά έχω μια καλή σχέση μαζί του, θέλω να είμαι ειλικρινής, και νομίζω ότι είναι προς όφελός μας να συζητήσουμε όλα τα ζητήματα τα οποία αφορούν τις διμερείς μας σχέσεις, ταυτόχρονα αναγνωρίζοντας ότι υπάρχει μια Εθνική Ελληνική Μειονότητα η οποία πρέπει να τυχαίνει προστασίας.

Κι αυτό είναι κάτι το οποίο έχω καταστήσει απολύτως σαφές στον Αλβανό Πρωθυπουργό και προφανώς θα καθορίσει και τη στάση μας κατά τη διάρκεια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Κατά συνέπεια, έχουμε πλήρη αίσθηση της περιπλοκότητας αυτής της σχέσης, αλλά νομίζω και της γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής ανάγκης να μπορέσουμε να λύσουμε εκκρεμότητες που έρχονται από το παρελθόν.  

Θέλω να αναφέρω ενδεικτικά ότι και για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης υπάρχει μία επί της αρχής συμφωνία με την Αλβανία να πάμε στη Χάγη. Αφού όμως έχουμε επεκτείνει τα χωρικά μας ύδατα στα 12 μίλια. Είναι καλό αυτό, διότι δείχνει ότι τέτοια ζητήματα μπορούν να λυθούν από ένα διεθνές δικαιοδοτικό όργανο. Είναι σημαντική εξέλιξη εφόσον μπορέσουμε να το πετύχουμε.

Και εδώ τα δικά μας σχόλια

Ήταν ιδιαίτερα σημαντικό που ο Πρωινός Λόγος και ο εξαίρετος συντάκτης, ο κ. Γιαννάκης έθεσαν θέματα που αγγίζουν την Ήπειρο, τα ελληνοαλβανικά και πάνω από όλα την Ελληνική Εθνική Μειονότητα, όπως είναι δυστυχώς ο πολιτικά ορθός λόγος για τον Βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό.

Ακούσαμε τον κύριο πρωθυπουργό να αναφέρει με άλλα λόγια πως ο δρόμος Γιάννενα – Κακαβιά θα είναι ένας καλός δρόμος, όμως όχι αυτοκινητόδρομος.

Ο δρόμος που υπάρχει τώρα καλός είναι, πριν λίγα χρόνια τελείωσε, ενώ προηγουμένως υπήρχε ένας στενός φιδωτός και άκρως ακατάλληλος δρόμος. Όμως χρειαζόμαστε κάτι άλλο. Η διαδρομή Ιωάννινα – Κακαβιά έχει μεγάλη κίνηση, έχει πολλές νταλίκες και λεωφορεία, έχει δύσκολες προσπεράσεις και τους χειμώνες έχει πάγους, χιόνια και πολλή ομίχλη.

Χρειαζόμαστε λοιπόν δρόμο με δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση και νησίδα στην μέση, τέτοια που να μην τυφλώνονται τα αντίθετα ερχόμενα αυτοκίνητα  και κλειστά στα πλάγια, ώστε να μην μπορούν να εισέλθουν ζώα ή ότι άλλο, με τραγικά πολλές φορές αποτελέσματα. Άρα θέλουμε έναν αυτοκινητόδρομο.

Οι σχέσεις της Ελλάδας με την Αλβανία έχουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Μοιάζουν σε αρκετά σημεία με τις σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία, και ίσως αυτό δείχνει μία ουσιαστική αλβανοτουρκική σχέση με πολλούς Τούρκους συμβούλους να προτείνουν στην Αλβανία διάφορες αλλαγές. Για παράδειγμα βλέπουμε πως η αντιμετώπιση ορισμένων Ελλήνων, ΒΗπειρωτών και Ελλαδιτών, μοιάζει αρκετά με την αντιμετώπιση των Κούρδων στην Τουρκία.

Οι αλβανικές κυβερνήσεις, όπως και οι τουρκικές, λένε ωραία λόγια, υπόσχονται πολλά, όμως στο πίσω μέρος του μυαλού τους έχουν άλλα υπόψη τους. Ότι υπόσχονται δεν το τηρούν. Στις ελληνοαλβανικές σχέσεις αυτό το βλέπουμε διαχρονικά από το 1914 μέχρι και σήμερα.

Όταν το 1923 στην Λωζάνη η Τουρκία υποσχόταν πως θα σεβαστεί τους Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη, στην Ίμβρο και στην Τένεδο, είδαμε αργότερα πόσο τους σεβάστηκε, ενώ η Ελλάδα σεβάστηκε απόλυτα την υπογραφή της.

Όταν το 1914 στην Κέρκυρα οι Αλβανοί αποδέχοντο ενώπιον όλων των μεγάλων δυνάμεων την αυτονομία της Βορείου Ηπείρου εντός της αλβανικής επικράτειας. Όταν το 1921 υπόσχοντο, για να μπορέσουν να ενταχθούν στην Κοινωνία των Εθνών πώς θα σεβαστούν την Ελληνική Εθνική Μειονότητα και πως θα σεβαστούν τα αρχαία προνόμια της Χιμάρας, όλοι νόμιζαν πως το εννοούν. Όλοι όμως πλανήθηκαν.

Πριν από μερικά χρόνια ο κ. Ράμα, ο πρωθυπουργός της Αλβανίας, στο αλβανικό κοινοβούλιο αναφέρθηκε στο σχέδιο ΝΕΑ ΧΙΜΑΡΑ, με το οποίο όπως είχε δηλώσει θα απαλλαγούμε μια για πάντα από τους Χιμαριώτες που όλο τους βρίσκουμε μπροστά μας με αυτά που ζητάνε. Αυτό ο κ. Ράμα το εννοούσε και προσπαθεί να τα εφαρμόσει όπως δείχνουν οι ενέργειές του.

Δημήτρης Περδίκης

Πρόεδρος της Κίνησης για την Αναγέννηση της Βορείου Ηπείρου           

Σε κρανίου τόπο μετατρέπει σταδιακά τα παραποτάμια δάση του Λούρου και του Καλαμά η νόσος των πλατάνων.

Απογοητευτική και ταυτόχρονα ενδεικτική της καταστροφής είναι η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα το πλατανοδάσος του Αγίου Γεωργίου Πρέβεζας, όπου εκατοντάδες δέντρα έχουν μετατραπεί σε κουφάρια και παρασύρονται από τον ποταμό αυξάνοντας τον κίνδυνο πλημμυρών.

Παρά την προσπάθεια της Δασικής Υπηρεσίας από το 2010 και έκτοτε, κάθε χρόνο χάνονται περισσότερα από 500 πλατάνια χωρίς σημάδια ανάσχεσης της νόσου.

Την Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2022, το πρωί, στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου Άρτης ελειτούργησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Άρτης κ. Καλλίνικος.

Στο πέρας της Θείας Λειτουργίας, ο Σεπτός Ποιμενάρχης μας, ετέλεσε επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως των θυμάτων της Μικρασιατικής Καταστροφής.

Στην συνέχεια εκπρόσωποι Αρχών και Φορέων κατέθεσαν στεφάνια στο ευρισκόμενο έξωθι του Ιερού Ναού μνημείο.

Στο πλαίσιο του Συμποσίου «Ημέρες Ιωάννη Καποδίστρια» στην Κέρκυρα και σε συνέχεια της σχετικής ημερίδας που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο 2021 στη Γενεύη, η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, το Ίδρυμα Hardt για την μελέτη της κλασικής αρχαιότητας και η Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή στην Ελλάδα διοργανώνουν, με τη συμβολή της Πρεσβείας της Ελλάδας στην Ελβετία και του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στη Γενεύη, ημερίδα με θέμα: “Ο Ιωάννης Καποδίστριας και οι ιστορικοί δεσμοί των Ιονίων Νήσων με τη Γενεύη“.

Στην ημερίδα θα παρευρεθούν η υπουργός πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και ο πρ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας Πρ. Παυλόπουλος.  Οι εργασίες της ημερίδας θα πραγματοποιηθούν την Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου στις 10.00 π.μ. στην Ιόνιο Ακαδημία σε συνεργασία με το Μουσείο Καποδίστρια-Κέντρο Καποδιστριακών Μελετών, το Μουσείο Τέχνης και Ιστορίας της Γενεύης και το Ιόνιο Πανεπιστήμιο.

του Θοδωρή Ασβεστόπουλου

Με την έναρξη του Α” Παγκοσμίου Πολέμου το 1914, οι Νεότουρκοι, οι οποίοι κυριαρχούσαν τότε στην πολιτική ζωή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εξαπέλυσαν διωγμούς κατά των Ελλήνων της Ιωνίας και της Θράκης, με μαζικές εκτοπίσεις και εξαναγκαστικές πορείες θανάτου στα βάθη της Μικράς Ασίας.

Ήταν η αρχή της Γενοκτονίας εις βάρος των Ελλήνων και των άλλων χριστιανικών λαών της Ανατολής, με απώτερο σκοπό η Τουρκία να κατοικείται αποκλειστικά από μουσουλμάνους. Από το 1916 οι Νεότουρκοι άρχισαν να επεκτείνουν την πολιτική αυτή και στον Πόντο, με την πρόφαση ότι οι Έλληνες της περιοχής βοηθούσαν τα ρωσικά στρατεύματα. Οι διωγμοί εντάθηκαν από το 1917, με την είσοδο της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Μεγάλος αριθμός των εκτοπισμένων έχανε τη ζωή του από κακουχίες, αρρώστιες και επιδημίες κατά τη διάρκεια των πορειών θανάτου. Όσοι κατόρθωναν και επιζούσαν, είτε γίνονταν αντικείμενο βιασμού, είτε εξαναγκάζονταν σε εξισλαμισμό ή δολοφονούνταν. Εν τω μεταξύ, τουρκικές άτακτες ομάδες (τσέτες), όπως αυτή του Τοπάλ Οσμάν, ο οποίος ήταν ήδη περιβόητος από το ρόλο που διαδραμάτισε στη Γενοκτονία των Αρμενίων, επιστρατεύτηκε εναντίον των Ελλήνων της περιοχής της Σαμψούντας και της Κερασούντας.

Η δεύτερη φάση της Γενοκτονίας άρχισε μετά την έναρξη της Μικρασιατικής εκστρατείας (1919-1922), όπου άτακτες ομάδες Τούρκων, που υποστήριζαν το εθνικιστικό κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ ο οποίος συνέχιζε πλέον την πολιτική των Νεότουρκων, προχωρούσαν σε σφαγές σε ολόκληρη τη Μικρά Ασία.

Τα «Δικαστήρια Ανεξαρτησίας»

Οι ηγέτες των Τούρκων εθνικιστών θέλοντας να δώσουν στις θηριωδίες τους ένα νομιμοφανές πλαίσιο ως προς την διεθνή κοινότητα, οργάνωσαν άτυπες και συνοπτικές δίκες όπου θα καταδίκαζαν σε θάνατο ηγετικές και επιφανής προσωπικότητες του Ποντιακού Ελληνισμού.

Έτσι εφευρέθηκαν τα λεγόμενα «Δικαστήρια Ανεξαρτησίας» στην Αμάσεια. Η πόλη, που ήταν η πρωτεύουσα του ελληνιστικού Βασιλείου των Μιθριδατών στον Πόντο, επιλέχθηκε για να διεξαχθούν οι δίκες – παρωδία επειδή βρισκόταν μακριά από τα προξενεία των δυτικών χωρών, ώστε να αποφευχθεί η παρουσία αντιπροσώπων τους. Οι δίκες θεωρήθηκαν από την τουρκική ηγεσία ως καθαρά «εσωτερική υπόθεση».

Στις δίκες, που άρχισαν τον Αύγουστο του 1921, δεν παρουσιάστηκαν ποτέ συγκεκριμένα στοιχεία από το κατηγορητήριο που να συνδέει τους κατηγορούμενους με αντιτουρκική δραστηριότητα. Μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις εκτοξεύτηκαν αόριστοι ισχυρισμοί για υποστήριξη του ρωσικού στρατού κατά του διάρκεια του Α” Παγκοσμίου Πολέμου.

Μεταξύ άλλων παρουσίασαν ως ενοχοποιητικό στοιχείο τις αθλητικές ενδυμασίες της ελληνικής ποδοσφαιρικής ομάδας «Πόντος Μερζιφούντας», οι οποίες είχαν γαλάζια και λευκά χρώματα, όπως και η ελληνική σημαία και το γράμμα «Π» από τον όρο «Πόντος».

Ύστερα από συνοπτικές διαδικασίες, βγήκαν καταδικαστικές αποφάσεις οι οποίες προέβλεπαν θάνατο δι” απαγχονισμού. Ως αφορμή για αυτές τις αποφάσεις παρουσιάστηκε η υποτιθέμενη σύνδεση των κατηγορουμένων με το κίνημα αυτοδιάθεσης του Πόντου.

Συγκεκριμένα η απόφαση του ψευτοδικαστηρίου σημείωνε σχετικά:

«Επειδή αποδείχθηκε ότι οι παρόντες και κάποιοι από τους απόντες σκέφτονταν και ενεργούσαν να ιδρύσουν Δημοκρατία του Πόντου, αποσπώντας μεγάλο τμήμα του Οθωμανικού Κράτους, από την Τραπεζούντα μέχρι το Ζογκουλδάκ και προς το εσωτερικό μέχρι τη Σεβαστεία καταδικάζονται 69 προύχοντες στον δι` αγχόνης θάνατον, 15 ερήμην εις θάνατον, 7 σε 15ετή δεσμά, των δε μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Ορφεύς επικυρώνεται η υπό του Στρατοδικείου επιβληθείσα ποινή, και οι υπόλοιποι σε πρόσκαιρα δεσμά στη Σεβάστεια μέχρι το τέλος του πολέμου».

Όπως αναφέρει ο γνωστός θεατρικός συγγραφέας Δημήτρης Ψαθάς στο βιβλίο του «Γη του Πόντου», ο δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Εποχή» της Τραπεζούντας Νίκος Καπετανίδης όταν ο πρόεδρος του ψευτοδικαστηρίου του ανέγνωσε το «κατηγορητήριο» ότι επιδίωκε την ανεξαρτησία του Πόντου, τον διέκοψε λέγοντάς του: «εγώ ήθελα την απευθείας ένωση του Πόντου με την Ελλάδα».

Οι θανατικές ποινές έλαβαν χώρα στις 21 Σεπτεμβρίου 1921 στις γέφυρες της Αμάσειας, πάνω από τον ποταμό Ίρις. Οι εκτελεσθέντες ήταν πολιτικοί, κοινοτάρχες, δημοσιογράφοι, ιατροί, καθηγητές και ιερείς.

Υπέγραψαν δηλώσεις… μετά θάνατον

Όπως κατήγγειλε το Οικουμενικό Πατριαρχείο οι υποτιθέμενοι ένοχοι τις «δηλώσεις» τους τις υπέγραψαν μετά τη θανατική καταδίκη τους, την παραμονή της εκτέλεσής τους ή ακόμη και όντας δολοφονημένοι από καιρό. Τέτοιες περιπτώσεις είναι του Χ. Ελευθεριάδη δικηγόρου που είχε δολοφονηθεί στην Κερασούντα το 1920, του Μ. Μαυρίδη, του Γ. Καλογερόπουλου, του Α. Δελικάρη, του Λ. Τεσταμπασίδη, του Ι. Ελευθεριάδη.

Ακόμη θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο μητροπολιτικός αντιπρόσωπος Αμάσειας Ευθύμιος Ζήλων, ο καθηγητής Γ. Παπαμάρκου, ο διευθυντής της Οθωμανικής Τράπεζας Π. Παπαδόπουλος και ο έμπορος Θ. Εκμεντζίογλου αν και ήταν ήδη νεκροί από την προηγούμενη της εκτέλεσής τους, μεταφέρθηκαν στον τόπο του μαζικού εγκλήματος προκειμένου τα άψυχα σώματά τους να υποστούν την ποινή τους.

Οι δικές και οι εκτελέσεις στην Αμάσεια από το τουρκικό εθνικιστικό κίνημα του Κεμάλ πέτυχαν τελικά την εξολόθρευση των αντιπροσώπων του Ποντιακού Ελληνισμού, με νομιμοφανή μανδύα. Ο συνολικός αριθμός των νεκρών Ποντίων, ως απόρροια της Γενοκτονίας που εξαπέλυσαν οι οθωμανικές και εν συνεχεία οι τουρκικές αρχές, από το 1915 ως το 1923, υπολογίζεται σε 353.000.

Οι αντιδράσεις

Οι θηριωδίες αυτές προκάλεσαν αντιδράσεις εντός και εκτός Τουρκίας. Ο απαγχονισμός του Ματθαίου Κωφίδη, πρώην μέλος του οθωμανικού κοινοβουλίου, ο οποίος μάλιστα ήταν ενάντιος σε κάθε μορφή ένοπλης αντίστασης κατά των Τούρκων, εξόργισε ακόμη και τους Μουσουλμάνους της Τραπεζούντας, που σιωπηρά αρνήθηκαν να συνεργαστούν με τους Τούρκους εθνικιστές και έτσι διασώθηκε ένας αριθμός ντόπιων Ελλήνων.

Ιδιαίτερη σημασία είχε το ψήφισμα διαμαρτυρίας των Eλλήνων διανοουμένων προς τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους και τις κυβερνήσεις τους το οποίο υπέγραφαν μεταξύ των άλλων, οι Bλαχογιάννης, Γρυπάρης, Δροσίνης, Zάχος,Kαζαντζάκης, Nιρβάνας, Ξενόπουλος, Παλαμάς Παπαντωνίου, Σικελιανός.

Διαμαρτυρίες καταγράφτηκαν και σε χώρες που βρίσκονταν σε συμμαχία με το κεμαλικό κίνημα, όπως στη Γαλλία και στην Ιταλία, οι οποίες και καταδίκασαν τις αποτρόπαιες πράξεις. Το θέμα της εξολόθρευσης του Ποντιακού Ελληνισμού απασχόλησε και το Κογκρέσο των ΗΠΑ, στις 22 Δεκεμβρίου 1921, από τον γερουσιαστή Γουίλλιαμ Κινγκ.

Ορισμένα ονόματα εκτελεσθέντων στην Αμάσεια

Ματθαίος Κωφίδης, επιχειρηματίας και πολιτικός, πρώην μέλος του οθωμανικού κοινοβουλίου.

Νικόλαος Καπετανίδης, δημοσιογράφος και εκδότης.

Παύλος Παπαδόπουλος, διευθυντής της Οθωμανικής Τράπεζας της Σαμψούντας.

Ιορδάνης Τοτομανίδης, διευθυντής του μονοπωλίου καπνού της Μπάφρας.

Δημοσθένης Δημήτρογλου, τραπεζίτης.

Ευθύμιος Ζήλων, μητροπολιτικός αντιπρόσωπος Αμάσειας.

Πλάτων Αϊβαζίδης, πρωτοσύγκελος της μητρόπολης Αμάσειας.

Αλέξανδρος Ακριτίδης, επιχειρηματίας στην Τραπεζούντα.

Δάσκαλοι και μαθητές του Κολεγίου Ανατολή Μερζιφούντος, ορισμένοι από τους οποίους αθλητές της ποδοσφαιρικής ομάδας του σχολείου «Πόντος Μερζιφούντα».

Ερήμην

Χρύσανθος, μητροπολίτης Τραπεζούντας, μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος.

Γερμανός Καραβαγγέλης, μητροπολίτης Αμάσειας.

Λαυρέντιος, μητροπολίτης Χαλδίας.

Λεωνίδας Ιασωνίδης, πολιτικός.