Ημέρα: 29 Σεπτεμβρίου 2022

Κορυφώθηκαν την Πέμπτη 29/09, οι εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για τους 49 Προκρίτους της Παραμυθιάς που εκτελέστηκαν από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής στις 29 Σεπτεμβρίου 1943.

Την Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου του 1943, στην τοποθεσία Σκάλα Παραμυθιάς, σκοτώθηκαν έξι Γερμανοί σε μάχη με αντάρτες. Αυτό ήταν η αφορμή για ένα προαποφασισμένο έγκλημα. Στα γραφεία της Κομμαντατούρας, οι λογαριασμοί είχαν γίνει. Ένας προς δέκα. Οι ανακοινώσεις του γερμανού φρούραρχου της Παραμυθιάς το έλεγαν καθαρά: «…δια κάθε δολοφονία ή τραυματισμόν Γερμανού στρατιώτου, θα εκτελούνται 10 χριστιανοί Έλληνες πολίτες εκ Παραμυθίας και των πέριξ χωριών».

Όλα ξεκίνησαν στις 11 το βράδυ της 27ης Σεπτεμβρίου. Ο Γερμανός Φρούραρχος της Παραμυθιάς, εξέδωσε γραπτές ανακοινώσεις για τις συλλήψεις. Το σύνθημα έδωσε μία φωτοβολίδα. Μια γερμανική φάλαγγα έζωσε από παντού την περιοχή και απέκλεισε όλες τις διόδους από και προς την Παραμυθιά. Χαλασμός ακολούθησε. Ομάδες συλλήψεως, αποτελούμενες από 2 μουσουλμάνους και έναν Γερμανό, βγήκαν στις γειτονιές.

Τα σπίτια που εισέβαλαν ήταν προκαθορισμένα και αφορούσαν την αφρόκρεμα της Παραμυθιάς. Μια ομάδα πολιτών, που αποτελούνταν από επιφανείς άνδρες της Παραμυθιάς κάθε ηλικίας, ακόμη και ανήλικοι. Ήταν όλοι τους διαλεγμένοι ένας προς έναν… ήταν οι Πρόκριτοι.

Ο ιερέας, ο γυμνασιάρχης, 3 δάσκαλοι, δημόσιοι υπάλληλοι, ο διευθυντής της Αγροτικής Τράπεζας, ο γιατρός, ο συμβολαιογράφος και πολλοί άλλοι, 52 άνθρωποι συνολικά. Την κατάσταση είχαν συντάξει οι «Τουρκοτσάμηδες» με πρωτεργάτες τους αδερφούς Ντίνο.

Με τη βία τους μετέφεραν στις υπόγειες αίθουσες του Δημοτικού Σχολείου Βούλγαρη μέχρι να οδηγηθούν στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Την απόφαση για την εκτέλεση, ανακοίνωσε στους συλληφθέντες ο Γερμανός Διοικητής την νύχτα της 28ης Σεπτεμβρίου όπου και τους επισκέφθηκε στην αίθουσα του δημοτικού σχολείου. Ο παπά-Βαγγέλης Τσαμάτος, κοντά στο ξημέρωμα, έψαλλε τη νεκρώσιμη ακολουθία.

Την επομένη, στις 5 το ξημέρωμα, τους έβγαλαν στο προαύλιο. Με τη συνοδεία μουσουλμάνων και Γερμανών οδηγήθηκαν στον τόπο της εκτέλεσης. Προπορευόταν όχημα ερπυστριοφόρο, για να καλύπτει τις φωνές τους.

Στον τόπο της εκτέλεσης έφτασαν και οι 52. Εκεί ο φρούραρχος απελευθέρωσε 3 άτομα καθώς με όσους είχαν εκτελεστεί 10 ημέρες πριν στο σχολείο Βούλγαρη, είχε συμπληρωθεί ο αριθμός της φρίκης.

Το εκτελεστικό απόσπασμα αποτελούσαν οκτώ Γερμανοί εθελοντές και έξι Τσάμηδες. Τον μαζικό τάφο, τον είχαν ανοίξει αγρότες που είχαν υποχρεωθεί σε καταναγκαστική εργασία. Η εκτέλεση έγινε από απόσταση 5-6 μέτρων.

Οι φετινές εκδηλώσεις ξεκίνησαν την Τρίτη 27 Σεπτεμβρίου με εκδηλώση και ομιλίες με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του καθηγητή Αθανάσιου Γκότοβου “Τσαμουριά”.

Στην εκδήλωση μίλησαν ο καθηγητής Παναγιώτης Παπακωνσταντίνου με θέμα: “Βιώματα, τεκμήρια και μνήμη” και ο καθηγητής Αθανάσιος Γκότοβος με θέμα: “Ταυτότητες στην κατοχική Θεσπρωτία και ο ρόλος της Μουσουλμανικής μειονότητας”.

Οι εκδηλώσεις συνεχίστηκαν την Πέμπτη με επιμνημόσυνη δέηση στο στο σημείο της εκτέλεσης όπου βρίσκεται και το μνημείο των 49 πεσόντων, στην οποία παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων: Οι βουλευτές Θεσπρωτίας Βασίλης Γιόγιακας και Μάριος Κάτσης, ο δήμαρχος Σουλίου Γιάννης Καραγιάννης, οι δήμαρχοι Ηγουμενίτσας και Φιλιατών Γιάννης Λώλος και Σπύρος Παππάς αντίστοιχα, η Προόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Ηπείρου Σταυρούλα Μπραΐμη, ο Πρόεδρος της ΠΕΔ Ηπείρου Χρήστος Ντακαλέτσης. εκπρόσωποι των στρατιωτικών, αστυνομικών και λοιπών αρχών, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Σουλίου Νίκος Αθανασίου, δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι και συγγενείς των 49 εκτελεσθέντων.

Στην ομιλία του ο Δήμαρχος Σουλίου Ιωάννης Καραγιάννης, μεταξύ άλλων έθεσε θέμα Γερμανικών αποζημιώσεων στη μαρτυρική Παραμυθιά.

Οι εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν το απόγευμα της Πέμπτης με Λαμπαδηφορία μαθητών σχολείων του Δήμου από το Σχολείο Βούλγαρη μέχρι το Μνημείο των εκτελεσθέντων.

Ο Όμιλος Απόδοσης Τιμών και Ιστορικής Αναβίωσης Σουλίου, και εφέτος συμμετείχε με αντιπροσωπεία και απέδωσε τιμές στην Εκδήλωση Μνήμης.

Ο Δήμος Ιωαννιτών και η Τοπική Κοινότητα Λιγκιάδων οργανώνουν την Κυριακή 2 Οκτωβρίου εκδηλώσεις μνήμης και τιμής, με αφορμή τη συμπλήρωση 79 ετών από το Ολοκαύτωμα των Λιγκιάδων, στις 3 Οκτωβρίου 1943, σε αντίποινα για το θάνατο του Γιόζεφ Ζάλμινγκερ, Γερμανού αξιωματικού.

Συνολικά 82 κάτοικοι έχασαν τη ζωή τους και ήταν 34 παιδιά και μωρά, 37 γυναίκες και 11 ηλικιωμένοι.

Τα θύματα είτε πυροβολήθηκαν, είτε εγκλωβίστηκαν στα σπίτια τους και κάηκαν ζωντανοί.

Παρουσία των τοπικών αρχών, φορέων αλλά και επισκεπτών άνοιξε τις πύλες της η 8^η Πανελλήνια Έκθεση Άρτας και η Εμποροπανήγυρη, που διοργανώνει ο Δήμος Αρταίων και η Αρταίων Δημοτική Ανώνυμη Εταιρία (ΑΔΑΕ ΟΤΑ).

Πρόκειται για έναν θεσμό που προσελκύει επισκέπτες από την Άρτα, την Ήπειρο αλλά και ευρύτερα, με τους εκθέτες να προέρχονται από κάθε γωνιά της Ελλάδας.

Στην τελετή των εγκαινίων χοροστάτησε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Άρτης κ. Καλλίνικος, με τον Δήμαρχο Αρταίων Χρήστο Τσιρογιάννη, στο χαιρετισμό του, να αναφέρεται στις προετοιμασίες του Δήμου για την υλοποίηση Μόνιμου Εκθεσιακού Κέντρου που θα μπορεί να φιλοξενεί εκθέσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Η μεγάλη αυτή φιλοδοξία του Δήμου για Μόνιμο Εκθεσιακό Κέντρο και άρα για διοργάνωση εκθέσεων όλων τον χρόνο, προχωράει κανονικά αφού οι μελέτες βρίσκονται στην τελική φάση ολοκλήρωσης και έχουν υποβληθεί προς χρηματοδότηση στο «Αντώνης Τρίτσης».

Την Πανευρωπαϊκή Πρωταθλήτρια Κωπηλασίας Κατερίνα Γκόγκου θα έχει την τιμή και την χαρά να φιλοξενήσει το Δημοτικό Σχολείο Καλπακίου την Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου με αφορμή τον εορτασμό της 9ης Πανελλήνιας Ημέρας Σχολικού Αθλητικού – Ευρωπαϊκής Ημέρας Σχολικού Αθλητισμού.

Η σπουδαία αθλήτρια ανταποκρίθηκε άμεσα στην πρόσκληση του Διευθυντή του Σχολείου κ. Μίλτου Μάστορα και κατά την επίσκεψή της θα μιλήσει στους μαθητές για την κωπηλασία και τις αξίες του αθλητισμού.

“Ένα τραγούδι για την Ειρήνη” είναι ο τίτλος της ξεχωριστής συναυλίας που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 1η Οκτωβρίου και ώρα 21.00 στο Πολιτιστικό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Νικοπόλεως και Πρεβέζης.

Στη συναυλία, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό, θα συμμετέχει η ορχήστρα “Magna Grecia” (Μεγάλη Ελλάδα) από την Ιταλική Περιφέρεια Απουλίας καθώς και καλλιτέχνες από την Αλβανία.

Η πολιτιστική συνεργασία ανάμεσα στην Ιταλία, την Αλβανία, το Μαυροβούνιο και φυσικά την Ελλάδα ξεκίνησε το 1996 και με “συνδετικούς κρίκους” τα Γιάννενα και την Πρέβεζα (δυο πόλεις με στενές σχέσεις τόσο με την Ιταλία όσο και την Αλβανία).

Η ορχήστρα βρέθηκε πρώτη φορά στην πόλη μας το 2019 παρουσιάζοντας θρησκευτικά και παραδοσιακά τραγούδια στον Ιερό Ναό του Αγίου Κωσταντίνου.

Με την οικονομική συμβολή της Περιφέρειας της Πούλιας (Απουλία, Ιταλίας) σε συνεργασία με το αρχαιολογικό μουσείο του Τάραντο (MARTA) του Δήμου του Φίερι (Αλβανία) και του Δήμου Πρέβεζας, το Σάββατο 1η Οκτωβρίου η Συμφωνική Ορχήστρα “επιστρέφει” και πάλι στην Πρέβεζα υπό την διεύθυνση του μαέστρου Πιέρο Ρομάνο, και με τους Τενόρους Γιοσέφ Γκιπάλι και Κάστριοτ Τούσα, ερμηνεύοντας γνωστές μελωδίες από το κλασικό ρεπερτόριο.

Η συμφωνική ορχήστρα Magna Grecia, που ιδρύθηκε το 1993, είναι σήμερα ένα από τα κύρια σημεία αναφοράς για τους μουσικούς του Νότου. Είναι ένα ορχηστρικό ίδρυμα, αναγνωρισμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας και αποτελεί μια πολύ σημαντική πραγματικότητα για τον μεγάλο αριθμό παραγωγών που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους και προσφέρονται σε μια πολύ μεγάλη περιοχή στη Νότια Ιταλία, αλλά και σε πολλές χώρες. κόσμο, όπως η Ιαπωνία, το Μεξικό, η Ισπανία, η Γερμανία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελβετία, η Αλβανία, το Μαυροβούνιο και φυσικά η Ελλάδα.

Η παρουσίαση του βιβλίου του τ. καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Αθανάσιου Γκότοβου με τίτλο «Τσαμουριά» έγινε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης και τιμής για την εκτέλεση των 49 Προκρίτων της Παραμυθιάς, η οποία πραγματοποιήθηκε  την περασμένη Τρίτη στη γειτονική κωμόπολη.

Μίλησαν ο καθηγητής Παναγιώτης Παπακωνσταντίνου με θέμα «Βιώματα, τεκμήρια και μνήμη» και ο ίδιος ο συγγραφέας, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Ταυτότητες στην κατοχική Θεσπρωτία και ο ρόλος της μουσουλμανικής μειονότητας», ενώ τη συζήτηση συντόνισε ο καθηγητής Παναγιώτης Τσαμάτος. 

Στην εκδήλωση παρέστησαν ο Δήμαρχος Σουλίου Γιάννης Καραγιάννης, ο Αντιπεριφερειάρχης Θεσπρωτίας Θωμάς Πιτούλης, η Πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Ηπείρου Σταυρούλα Μπραΐμη, ο πρώην υφυπουργός Αντώνης Μπέζας κ.ά. 

Ο Αθαν. Γκότοβος

Σύμφωνα με τον κ. Γκόντοβο, που έχει ασχοληθεί με το θέμα πολύ αναλυτικά, εμπεριστατωμένα και με μεγάλη σοβαρότητα και έχει αναδείξει μεθοδικά άγνωστες πτυχές του, «η βία στη Θεσπρωτία κατά τη διάρκεια της Κατοχής, με φορείς μουσουλμάνους Τσάμηδες και αποδέκτες χριστιανούς Έλληνες ή το ίδιο το ελληνικό κράτος και το προσωπικό του, είναι πρωτοβουλιακή και όχι αντανακλαστική βία.

Αποτελεί προϊόν μιας μακράς διαδικασίας η οποία ευνόησε την καλλιέργεια αντιστασιακού πνεύματος και αντιστασιακών πρακτικών όχι απέναντι στον φασισμό και τον ναζισμό, αλλά απέναντι στους ελληνικούς πολιτισμικούς και πολιτικούς κώδικες, με τη βοήθεια εξωτερικών παραγόντων και εσωτερικών δικτύων, φορέων του αλβανικού αλυτρωτισμού. 

Είναι βία απόσχισης, πολιτικής και πολιτισμικής, από το ελληνικό κράτος και το πολιτισμικό του καθεστώς. Γι’ αυτό και λειτούργησε κατά κάποιον τρόπο σαν πολιτική θρησκεία, καθαγιασμένη εκ μέρους του τοπικού θρησκευτικού παράγοντα, ενός ακραία συντηρητικού Ισλάμ, και στηριζόμενη από τη στρατιωτική μηχανή των κατοχικών δυνάμεων αλλά και από το φιλοναζιστικό αλβανικό κατοχικό καθεστώς της εποχής».

Υπό το πέπλο της κατοχής…

Επισημαίνει ακόμη ο καθηγητής ότι «η de facto εξουσία των Τσάμηδων περιλαμβάνει πολιτική, στρατιωτική και αστυνομική παρουσία και εκδηλώνεται κάτω από το πέπλο της κατοχικής εξουσίας.

Στρέφεται ευθέως κατά του ελληνικού κατοχικού κράτους σε πολλές από τις εκδηλώσεις του, μη αναγνωρίζοντας την ύπαρξή του και βλάπτοντας τα όργανά του, καθώς οι φορείς αυτής της βίας επιδιώκουν την de jure αντικατάσταση οποιασδήποτε ελληνικής δομής, κρατικής ή επαναστατικής, από μια «αλβανική» διοίκηση.

Κυρίως όμως στρέφεται ευθέως εναντίον του χριστιανικού στοιχείου, η παρουσία και η συμπεριφορά του οποίου αποτελεί εμπόδιο στην υλοποίηση του αλυτρωτικού προγράμματος, δηλαδή στην προσάρτηση της Θεσπρωτίας στη Μεγάλη Αλβανία. Η πολιτική διοίκηση είναι τύποις ελληνική, υπαγόμενη στην κατοχική κυβέρνηση.

Ο τρόμος που αρχίζει να εκδηλώνεται και να διαδίδεται στην περιοχή της Θεσπρωτίας διαλύει τις διοικητικές δομές και ανατρέπει την καθημερινότητα του χριστιανικού πληθυσμού, ήδη από τους πρώτους μήνες της Κατοχής, ενώ μέχρι την άνοιξη του 1944 θα οδηγήσει σε μια δραματική μείωση του χριστιανικού πληθυσμού, σε μια πρώιμη εθνοκάθαρση στη Θεσπρωτία».

 Προκλητικές αξιώσεις

Να σημειωθεί πως ο ρόλος των «Τσάμηδων» στη Θεσπρωτία υπήρξε καταστροφικός κατά τη διάρκεια της Κατοχής και εξαιτίας τους πολλοί Χριστιανοί κάτοικοι της περιοχής έχασαν τη ζωή τους, ενώ καήκαν σπίτια, έγιναν λεηλασίες, βιασμοί και άλλες βιαιότητες. Γι’ αυτό οι αξιώσεις, που εγείρουν έναντι της Ελλάδας οι απόγονοί τους στην Αλβανία όχι μόνο είναι ανιστόρητες και αστήρικτες, αλλά και αποτελούν πρόκληση. 

Η.Μ.

πηγη.Εφημ.ΠΡΩΪΝΟΣ ΛΟΓΟΣ

Στο πλαίσιο του εορτασμού της Πανευρωπαϊκής Γιορτής των πουλιών (Eurobirdwatch 2022), η Μονάδα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α ανταποκρινόμενη για 11η χρονιά στο κάλεσμα της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, σας περιμένει την Κυριακή 2 Οκτωβρίου στο Κέντρο Πληροφόρησης Κλειδωνιάς (Γεφύρι Κλειδωνιάς) για να ενημερωθείτε για την ορνιθοπανίδα του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου, να παρατηρήσετε και να αναγνωρίσετε πουλιά και οι μικροί μας φίλοι να ζωγραφίσουν και να φτιάξουν μάσκες. 

Θα διανεμηθεί ενημερωτικό υλικό για την προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου καθώς και ειδικό εκπαιδευτικό υλικό της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας για θέματα σχετικά με την παράνομη παγίδευση και το εμπόριο άγριων πουλιών.  

Η εκδήλωση θα διαρκέσει από τις 10:30π.μ έως τις 14:00μ.μ.

Με λαμπρότητα εορτάστηκε και φέτος η εορτή της ανακομιδής των λειψάνων του Αγίου Δονάτου πολιούχου της Ιεράς Μητροπόλεως Παραμυθίας.

Το απόγευμα της Τετάρτης 28 Σεπτεμβρίου 2022, στον Μητροπολιτικόν Ιερό Ναό Αγίου Δονάτου Παραμυθίας τελέσθηκε Μέγας Πανηγυρικός Αρχιερατικός Εσπερινός, μετ΄ αρτοκλασίας χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας κ.κ. Τίτου, πλαισιωμένου των ιερέων και διακόνου της Ιερεάς Μητροπόλεως, παρουσία των πολιτικών αρχών του Νομού Θεσπρωτίας και αρκετών πιστών που τίμησαν με την παρουσία τους την εορτή και πήραν ευλογία από τον πολιούχο Άγιο Δονάτο προστάτη της Ιεράς Μητροπόλεώς μας.

Τον θείο λόγο κήρυξε ο Αρχιμανδρίτης π. Μεθόδιος Ντελής, Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Κοιμ. Θεοτόκου Γηρομερίου.

Την Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου 2022, στον Μητροπολιτικό Ιερό Ναό Αγίου Δονάτου Παραμυθίας τελέσθηκε Όρθρος και  Αρχιερατική Θεία Λειτουργία ιερουργούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας κ.κ. Τίτου.

Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας τελέσθηκε Αρχιερατικό Μνημόσυνο υπέρ των 49 εκτελεσθέντων προκρίτων της πόλεως της Παραμυθίας από τα Στρατεύματα Κατοχής.

Εν συνεχεία ακολούθησε πομπή προς το Μνημείο των εκτελεσθέντων όπου τελέσθηκε επιμνημόσυνη Δέηση παρουσία των αρχών της πόλεως και των συγγενών αυτών.

Με προϊόντα της καρποφόρας ηπειρώτικης γης θα πλημυρίσει το Ζάππειο Μέγαρο το τριήμερο της 30^ης Σεπτεμβρίου, 1^ης και 2ας Οκτωβρίου 2022 στο πλαίσιο των εκδηλώσεων που συνδιοργανώνουν η Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων (Ε.Ο.&Κ.) με την Περιφέρεια Ηπείρου.

Τα εγκαίνια θα πραγματοποιήσει την Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου και ώρα 8 μ.μ. ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων κ. Κωνσταντίνος Τασούλας, ενώ χαιρετισμό θα απευθύνουν μεταξύ άλλων η Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων Χρ. Βαγενά και ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλ. Καχριμάνης.

Τη γιορτή θα πλαισιώσει η γνωστή ερμηνεύτρια Ηρώ Σαΐα με εξαμελή ορχήστρα παραδοσιακής μουσικής.

Η εκδήλωση εντάσσεται στο θεσμό των «Ολυμπίων 2022» που οραματίστηκε ο εθνικός ευεργέτης Ευαγγέλης Ζάππας, έχοντας ως στόχο την πολιτιστική και οικονομική άνθιση του τόπου μέσα από σημαντικές διοργανώσεις κύρους και ακτινοβολίας.

Εξαρχής τα «Ολύμπια», που επαναλαμβάνονται κάθε τέσσερα χρόνια όπως επιτάσσει η διαθήκη του δωρητή που συντάχθηκε το 1860, στόχευαν στην εξέλιξη, τη διεύρυνση και την ανάπτυξη τόσο της αγροτικής όσο και της εμποροβιομηχανικής δραστηριότητας των Ελλήνων.