Οδηγίες και κατευθύνσεις από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ενόψει της νέας καλλιεργητικής περιόδου αναμένουν οι αγρότες μετά και τη φετινή προβληματική χρονιά.
Όπως αναφέρουν εκπρόσωποι του κλάδου η περιορισμένη ζήτηση, οι χαμηλές τιμές, η αύξηση των συντελεστών παραγωγής και η έλλειψη εργατών γης αποθαρρύνουν τους παραγωγούς που εμφανίζονται αμφίθυμοι εάν θα καλλιεργήσουν τα χωράφια τους.
Η εγκατάλειψη των καλλιεργειών – απότοκος της κρίσης στον πρωτογενή τομέα – έχει ως συνέπεια και την υποχώρηση των τιμών τα αγροτικής γης.
Στην πλουτοπαραγωγική πεδιάδα της Άρτας η τιμή ανά στρέμμα κυμαίνεται από 1.000 έως 2.500 ευρώ ενώ πολλοί αγροί παραμένουν χέρσοι.
Την ίδια στιγμή, εκατοντάδες στρέμματα παραγωγικής γης υπενοικιάζονται με πολυετή συμβόλαια σε εταιρείες για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών.
Στο ύψωμα της Γκραμπάλας, ανατολικά του Καλπακίου Ιωαννίνων, έγινε στις αρχές Νοεμβρίου του 1940 μια καθοριστική μάχη, που «έκοψε» την επέλαση των Ιταλών.
Στον λιτό τύμβο, που υπάρχει εκεί, έγινε την Κυριακή 6 Νοεμβρίου, μια σεμνή εκδήλωση για τους στρατιώτες, που στο σημείο αυτό υπερασπίστηκαν την Πατρίδα και έπεσαν κατά την εισβολή των Ιταλών.
Τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση και ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από τον βουλευτή της Ν.Δ. Σταύρο Καλογιάννη, τον περιφερειάρχη Ηπείρου Αλέκο Καχριμάνη, το δήμαρχο Ζαγορίου Γεώργιο Σουκουβέλο, το δήμαρχο Πωγωνίου Κώστα Καψάλη κ. ά.
Τα βιώματά του για τη μάχη αυτή, μας είχε περιγράψει παλαιότερα ο αείμνηστος Δημήτρης Ιωάννου, που είχε διατελέσει για πολλά χρόνια βουλευτής Ιωαννίνων και πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Αγωνιστών Ε.Ο.Ε.Α.-ΕΔΕΣ ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΖΕΡΒΑΣ, και ο οποίος όχι μόνο συμμετείχε στη μάχη εκείνη, αλλά είχε τραυματιστεί και σοβαρά.
Τα χαράματα της 2ας Νοεμβρίου 1940 το ύψωμα της Γκραμπάλας, που ήταν καθοριστικής σημασίας για την ανακοπή της επέλαση των Ιταλών και υπερασπιζόταν δέχθηκε σφοδρό βομβαρδισμό από το ιταλικό πυροβολικό αλλά και την αεροπορία.
Λίγο μετά ξεκίνησε η εφόρμηση του Ιταλικού πεζικού με το λόχο Αlbanezi Volontari να σκαρφαλώνει στη νότια κορυφή της Γκραμπάλας (1160μ.).
Το ύψωμα υπερασπιζόταν 80 άνδρες του 1ου Λόχου της 8ης Μεραρχίας, με επικεφαλής τον Υπολοχαγό Βάσιλα. Το δεύτερο με 70 άνδρες του 7ου Λόχου με επικεφαλής τον Υπολοχαγό Καραμπάτη. Ανάμεσά τους ο διοικητής του ΙΙΙ/15 τάγματος, Κ. Πανταζής, με τη διμοιρία πολυβόλων Αναγνωστόπουλου.
Αξημέρωτα της 3ης Νοέμβριου, οι Έλληνες στρατιώτες αντεπιτίθενται, ανεβαίνοντας λαχανιασμένοι στις θέσεις του εχθρού, τις οποίες πλησίασαν αθόρυβα, και ρίχτηκαν στη μάχη με τις ξιφολόγχες στα χέρια, πολεμώντας σώμα με σώμα, ενώ η ιαχή “εμπρός” συνόδευε τις ριπές αυτομάτων και τις εκρήξεις χειροβομβίδων.
Οι Αλβανοί, που είχαν επιστρατεύσει οι Ιταλοί στο μέτωπο, υποχωρούν και η νίκη των Ελλήνων είναι πλέον διασφαλισμένη.
Για άλλη μια φορά η ορμή του στρατού της Ελλάδας άπλωσε τις φτερούγες προστασίας της Πατρίδας πάνω στα άγρια βουνά, γράφοντας έπη, χαρίζοντας ορόσημα και στήνοντας τρόπαια.
Η 8η Μεραρχία, που κρατούσε στην πρώτη γραμμή αντίσταση με γενναιότητα, ξεπέρασε το θρύλο.
Ουδεμία ιδέα υποχώρησης υπήρξε. Από των διοικητών των μονάδων μέχρι του τελευταίου στρατιώτη μια μόνο επιθυμία υπήρχε: Ο αγώνας. Και ήταν αποφασισμένοι να πέσουν.
Αλλά πρωτίστως είχαν πάρει την απόφαση να πολεμήσουν με θάρρος, αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα, έστω και αν οι δυνάμεις των αντιπάλων ήταν υπέρτερες.
Ο στρατός μας εκτινάχθηκε στις βουνοκορφές των Ολύμπων του ιδεώδους, έγινε τιτανικός.
Οι Έλληνες με το να κρεμιούνται στα σκοινιά αιφνιδιάζοντας τους Ιταλούς από τα νώτα και να πολεμούν με τα χέρια, απέδειξαν πως κάτω από την έννοια του καθήκοντος η τόλμη είναι η πιο μεγάλη αρετή.
Τιμήθηκαν στο Μέτσοβο οι πεσόντες Μεραρχίας Ιππικού
Επίσης την Κυριακή 6 Νοεμβρίου τιμήθηκαν στο Μέτσοβο οι πεσόντες της Μεραρχίας Ιππικού, με επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων στο μνημείο προς τιμή τους, στην είσοδο της κωμόπολης.
Την 1η Νοεμβρίου 1940 το στρατηγείο της Μεραρχίας Ιππικού είχε εγκατασταθεί στο Μέτσοβο. και οι μονάδες της στέλνονταν στο μέτωπο.
Η αποστολή της Μεραρχίας Ιππικού ήταν να πολεμά εναντίον της ιταλικής Μεραρχίας Αλπινιστών «Τζούλια», που είχε διεισδύσει βαθιά στον ορεινό όγκο της Πίνδου.
Και με ηρωισμό έφερε θαυμαστά αποτελέσματα και συνέχισε νικηφόρα και στο αλβανικό μέτωπο.
Ο οδικός χάρτης για την προστασία, ανάδειξη και ανάδειξη του ιστορικού τόπου του Σουλίου συζητήθηκε σε επιστημονική ημερίδα στο Σούλι, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη, κατά την οποία παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα του ερευνητικού προγράμματος «Διερεύνηση του ευρύτερου ιστορικού χώρου Σουλίου: ανάδειξη, προστασία και ανάπτυξη του πολιτισμικού και πολιτιστικού του τοπίου».
Τo πρόγραμμα εκπονήθηκε από επιστημονική ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου μέσω Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης, προϋπολογισμού 200.000 ευρώ, μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Ηπείρου και του ΕΜΠ.
Η έρευνα περιλαμβάνει τη συλλογή στοιχείων, την αναγνώριση της περιοχής μελέτης, την χαρτογράφηση των χαρακτηριστικών και των προοπτικών ανάδειξης του χώρου, αλλά και την διατύπωση προτάσεων τόσο για την προβολή και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, την προστασία και ανάδειξη των ιστορικών τεκμηρίων και την δημιουργία πολιτιστικών διαδρομών.
Επίσης, προβλέπει τη δημιουργία ενός ενιαίου δικτύου μνημείων και των βασικών υποδομών ανάδειξής τους, τη βελτίωση της επισκεψιμότητας και της προσβασιμότητας τους.
Η Λίνα Μενδώνη επεσήμανε ότι το εγχείρημα της προστασίας, της ανάδειξης και της ανάπτυξης του πολιτιστικού αποθέματος, υλικού και άυλου, είναι δύσκολο και φιλόδοξο, αλλά απολύτως αναγκαίο και επείγον.
Οπως είπε, «Εχουν γίνει και άλλες μελέτες στο παρελθόν, οι οποίες δεν αξιοποιήθηκαν με τον καλλίτερο τρόπο. Σήμερα είμαστε όλοι εδώ, γιατί υπάρχει η πολιτική βούληση και οι κατευθύνσεις που έχει δώσει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ώστε να προστατευθεί και να ζωντανέψει η περιοχή.
Σήμερα, υπάρχει το momentum, διότι και η τοπική κοινωνία έχει πλέον αντιληφθεί το πρόβλημα, και η δημοτική αρχή θέλει να δώσει λύσεις και ο Περιφερειάρχης έχει αποδείξει πολλές φορές ότι είναι άνθρωπος των έργων και όχι των λόγων και πλέον έχουμε στη διάθεσή μας και ένα βασικό εργαλείο, τα συμπεράσματα της έρευνας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Θεωρώ τη σημερινή ημέρα έναρξη της διαδικασίας η οποία πρέπει να ακολουθήσει αμέσως. Πρέπει να φροντίσουμε το πολιτιστικό απόθεμα, το υλικό και άυλο, το οποίο ξεπερνά τα σύνορα της χώρας μας.
Το Σούλι ήταν η αφορμή για την δημιουργία ενός σημαντικού διεθνούς φιλελληνικού κινήματος.
Πρέπει να καταλήξουμε σε μία βιώσιμη πρόταση για την περιοχή. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η εκπόνηση χωρικού σχεδίου για την περιοχή και ο καθορισμός χρήσεων γης, ενώ πρέπει να επιλυθούν δύο ακόμη σημαντικά ζητήματα, η αποκατάσταση των ημιερειπωμένων κατοικιών, που ανήκουν στο ελληνικό δημόσιο, και η συμβίωση του αρχαιολογικού χώρου με την πρωτογενή παραγωγή.
Είναι αναγκαίο να αναπτυχθούν συνέργειες με τον ιδιωτικό τομέα, πάντα με κανόνες που θα οριστούν από το κράτος, για την αποκατάσταση των κτηρίων και τη χρήση τους ως κατοικίες, με προϋπόθεση την κατασκευή όλων των υποδομών από το κράτος. Ακόμη και η σχετική νομοθεσία θα πρέπει να εξορθολογιστεί σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα».
Μέσω Προγραμματικών Συμβάσεων Πολιτισμικής Ανάπτυξης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και της Περιφέρειας Ηπείρου υλοποιούνται μελέτες και έργα ύψους 700.000 ευρώ στην περιοχή του Σουλίου.
Αφορούν στην συντήρηση και αποκατάσταση του Ιερού Ναού της Αγίας Κυριακής Αυλότοπου, μελέτες για την αποκατάσταση του καθολικού της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννη Βέλλιανης, την αντικατάσταση της στέγης του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου Πολύδροσου, τη μετατροπή του παλαιού σχολείου Ελαταριάς σε ορειβατικό καταφύγιο και στις μελέτες αποκατάστασης του Κάστρου της Κιάφας.
Στην ημερίδα, στο Σούλι, παρευρέθηκαν ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης, ο βουλευτής Θεσπρωτίας Βασίλης Γιόγιακας, ο Δήμαρχος Σουλίου Γιάννης Καραγιάννης, ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου, η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων Τζούλια Παπαγεωργίου, ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας Γιάννης Χουλιαράς και άλλα υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΠΟΑ.
Ένα πολύ ενδιαφέρον αφιέρωμα στο νέο Πάρκο Ιστορίας που ετοιμάζει ο Δήμος Πωγωνίου στο Καλπάκι παρουσιάζεται στο 51ο Τεύχος του Περιοδικού της Βουλής «Επί του… περιστυλίου!».
Το νέο τεύχος επικεντρώνεται στους πρωτομάστορες του έπους του ’40 και γίνεται εκτενής αναφορά στο Πάρκο Ιστορίας το οποίο περιλαμβάνει το Μνημείο Πεσόντων, το Νέο Πολεμικό Μουσείο και την Ανάδειξη – Ανάπλαση Ιστορικών Θέσεων Μαχών Έπους 1940.
Οι σχετικές μελέτες βρίσκονται στο τελικό στάδιο των εγκρίσεων φέρνοντας ακόμη πιο κοντά την υλοποίηση του οράματος για τη δημιουργία ενός Πάρκου που θα αναδεικνύει το Έπος του ’40 και θα τιμά τους πεσόντες ήρωες.
«Μέσω του Πάρκου η περιοχή του Καλπακίου θα αποκτήσει το ρόλο που της ανήκει στους εορτασμούς της Εθνικής Επετείου του 1940. Πάγιο αίτημα του Δήμου είναι να γίνεται στο Καλπάκι ο επίσημος εορτασμός καθώς σε αυτά εδώ τα χώματα έγιναν οι κρίσιμες μάχες. Το χρωστάμε σε όσους θυσιάστηκαν για την πατρίδα και την ελευθερία» δήλωσε ο Δήμαρχος Πωγωνίου κ. Κων/νος Καψάλης.
Νέο Πολεμικό Μουσείο: Θα συνορεύει με το υπάρχον Μουσείο και χωροθετείται σε έκταση του Δήμου Πωγωνίου, εμβαδού 4.277 τ.μ. Το κτίριο, συνολικής επιφάνειας 507 τ.μ., θα περιλαμβάνει ισόγειο και υπόγειο. Στο ισόγειο θα βρίσκεται ο εκθεσιακός χώρος, συνεδριακός χώρος – αίθουσα προβολών και εκδηλώσεων 80 θέσεων και βοηθητικοί χώροι (εντευκτήριο, πωλητήριο κ.λπ.).
Μνημείο Πεσόντων: Το Μνημείο θα κατασκευαστεί στη θέση «Βουρλιάσος», με την οικονομική συνδρομή της Βουλής των Ελλήνων και είναι προς δημοπράτηση. Θα αποτελείται από το Πάρκο Μνήμης όπου θα αναγράφονται των ονόματα των 13.976 ηρώων πεσόντων μαχητών, τον χώρο εκδηλώσεων με το μνημείο κατάθεσης στεφάνων, ένα εκκλησάκι και τους βοηθητικούς χώρους.
Ανάδειξη – Ανάπλαση Ιστορικών Θέσεων Μαχών Έπους 1940: Μέσω της ανάδειξης των θέσεων Μαχών θα δίνεται η δυνατότητα στους επισκέπτες για ιστορική ενημέρωση και περιβαλλοντική εκπαίδευση ενώ οι πρώτες παρεμβάσεις έχουν ήδη ολοκληρωθεί. Το έργο παρουσιάζει ιδιαίτερη ιστορική, πολιτιστική, πολιτισμική και αναπτυξιακή αξία και η ανάδειξη των ιστορικών σημείων θα συμβάλει στην προβολή της ιστορικής και πολιτιστικής ταυτότητας της περιοχής, στη δημιουργία κατάλληλων προϋποθέσεων για την ιστορική ενημέρωση των επισκεπτών καθώς και στην ανάπτυξη ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού.
«Το Πάρκο Ιστορίας αποτελεί όραμα για το Δήμο Πωγωνίου. Ευχαριστούμε τη Βουλή των Ελλήνων και ιδιαίτερα τον Πρόεδρο κ. Κων/νο Τασούλα για τη χρηματοδότηση της ανέγερσης του Μνημείου Πεσόντων με το ποσό των 640.000€» καταλήγει ο κ. Καψάλης.
Έφυγε από την ζωή σε ηλικία 106 ετών, ο εύζωνας Γεώργιος Γκίζας από τη Ναύπακτο, που ως μέλος του 2/39 Συντάγματος Ευζώνων, ήταν από τους πρώτους στρατιώτες που πολέμησαν τους Ιταλούς στο Έπος του 1940.
«O θάνατος του Γεωργίου Γκίζα, στον απόηχο της εθνικής επετείου του «ΟΧΙ», μας συγκινεί πολύ», αναφέρει η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου σε ανάρτησή της στο twitter:
«Έφυγε από κοντά μας και ο τελευταίος μαχητής του ηρωικού 2/39 Συντάγματος Ευζώνων, που πολέμησε το ’40 για την ελευθερία μας. Ο θάνατος του Γεωργίου Γκίζα, στον απόηχο της εθνικής επετείου του «ΟΧΙ», μας συγκινεί πολύ. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του», γράφει.
Δείτε το αφιέρωμα και την συνέντευξη του εκλιπόντος Γιώργου Γκίζα στην εκπομπή «Με αρετή και τόλμη» στις 27/10/2019
Έπειτα από πρόσκληση του Δημάρχου Σουλίου Ιωάννη Σπ. Καραγιάννη, στις 04-11-2022, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κα Λίνα Μενδώνη, συνοδεία των συνεργατών της, πραγματοποίησε εκτός προγράμματος επίσκεψη στον Ι.Ν. Παναγίας της Παραμυθίας στην Παραμυθιά.
Στη συνάντηση παρευρέθηκαν επίσης ο Βουλευτής Θεσπρωτίας κ. Βασίλης Γιόγιακας, η Πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Ηπείρου κα Σταυρούλα Μπραΐμη-Μπότση και αντιπροσωπεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας, με επικεφαλής τον Προϊστάμενο αυτής κ. Ιωάννη Χουλιαρά.
Η πρωτοβουλία της πρόσκλησης του Δημάρχου, την οποία η Υπουργός αποδέχτηκε με χαρά και ενδιαφέρον, προέκυψε κατά τη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε με την Υπουργό στο Σούλι, σε ημερίδα αφιερωμένη στα αποτελέσματα του ερευνητικού έργου με τίτλο: Διερεύνηση του ευρύτερου ιστορικού χώρου Σουλίου: Ανάδειξη, Προστασία και Ανάπτυξη του Πολιτισμικού και Πολιτιστικού του Τοπίου, που υλοποιήθηκε έπειτα από συνεργασία της Περιφέρειας Ηπείρου με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Στόχος της επίσκεψης ήταν η ανάδειξη των εξαιρετικά σημαντικών προβλημάτων του ναού, κυρίως στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό αυτού.
Σε σύντομη συζήτηση που ακολούθησε την ξενάγηση της Υπουργού και των υπολοίπων προσκεκλημένων στο ναό από τον κ. Χουλιαρά, υπερτονίστηκε αρχικά ότι πρόκειται για ένα εκπληκτικό μνημείου, υψίστης θρησκευτικής και ιστορικής σημασίας για τον τόπο.
Για τη συντήρηση, προστασία και ανάδειξή του, καθίσταται αναγκαία η σύνταξη μιας ολοκληρωμένης μελέτης με τη συνεργασία σειράς ειδικών επιστημόνων, για τη χρηματοδότηση και υλοποίηση της οποίας, λόγω υψηλού εκτιμώμενου οικονομικού μεγέθους, συζητήθηκαν εναλλακτικοί τρόποι και πηγές χρημοτοδότησης.
Ο Δήμος Ζαγορίου πραγματοποιεί εκδηλώσεις μνήμης για τους Έλληνες Πεσόντες στην ιστορική μάχη της Γκραμπάλας την Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2022.
Αναλυτικά το πρόγραμμα:
10: 30 Επιμνημόσυνη δέηση στον Τύμβο της Γκραμπάλας 11:00 Κατάθεση στεφάνων 11:30 Ομιλία για την μάχη της Γκραμπάλας από τον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Τσουμάνη Κ. Γεώργιο. 12:00 Λήξη τελετής 12.30 Δεξίωση στο κατάστημα του Μάγγου Παναγιώτη στην Τοπική Κοινότητα Κάτω Πεδινών.
Το Σάββατο 5 Νοεμβρίου 2022 και ώρα 11:00 τελέστηκαν στο Κέντρο Προστασίας και Προβολής Ιστορίας και Τέχνης της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννίνων τα εγκαίνια της έκθεσης «Από την αρπαγή στην επιστροφή. Χαιρόμαστε με τον επαναπατρισμό των εικόνων», που συνδιοργανώνουν η Ιερά Μητρόπολη Ιωαννίνων και το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού – Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων.
Στην έκθεση παρουσιάζονται μαζί με πλούσιο εποπτικό υλικό 24 εικόνες και 2 ζεύγη βημοθύρων που είχαν κλαπεί από ναούς της Μητροπόλεως Ιωαννίνων και ανευρέθηκαν.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους και απηύθυναν χαιρετισμό η Υπουργός Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη, ο Περιφερειάρχης Ηπείρου κ. Αλέξανδρος Καχριμάνης, ο Δήμαρχος Ιωαννίνων κ. Μωυσής Ελισάφ, ενώ μετά τον χαιρετισμό και του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ιωαννίνων κ. Μαξίμου, ακολούθησαν οι ομιλίες της κ. Βασιλικής Παπαγεωργίου, Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του Υπουργείου Πολιτισμού και της κ. Βαρβάρας Παπαδοπούλου, προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων.
Παρέστησαν επίσης οι βουλευτές Ιωαννίνων κ. Στ. Καλογιάννης και Μ. Κεφάλα, αντιπεριφερειάρχες, αντιδήμαρχοι, εκπρόσωποι των Σωμάτων Ασφαλείας και πλήθος κόσμου.
Μετά το πέρας των χαιρετισμών και των ομιλιών, που ανέδειξαν το πρόβλημα της αρχαιοκαπηλίας και τους τρόπους αντιμετώπισής του, έγινε περιήγηση στους χώρους της έκθεσης, αλλά και στους χώρους της μόνιμης συλλογής, ενώ τέλος προσφέρθηκε στους παρευρισκόμενους κέρασμα στην αυλή του Κέντρου.
Η έκθεση και το Κέντρο Προστασίας και Προβολής Ιστορίας και Τέχνης της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννίνων θα παραμένουν ανοιχτά Δευτέρα-Τετάρτη-Παρασκευή-Σάββατο από τις 11:00 π.μ. έως τις 14:00 μ.μ.
Στις 5 Οκτωβρίου 1912 η Ελλάδα συμμαχώντας με τα χριστιανικά κράτη της βαλκανικής χερσονήσου (Βουλγαρία, Μαυροβούνιο, Σερβία) κήρυξε τον πόλεμο κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο οποίος έμεινε στην ιστορία ως «Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος» (1912-΄13). Οι Έλληνες ξεκινούν τον ιερό αγώνα για την απελευθέρωση των αλύτρωτων αδερφών σε Μακεδονία και Ήπειρο από τη μεθόριο της Θεσσαλίας, στο Σαραντάπορο και στις 26 Οκτωβρίου απελευθερώνουν τη Θεσσαλονίκη.
Η Ήπειρος είναι δευτερεύον μέτωπο στα επιτελικά σχέδια αλλά ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος αντιλαμβάνεται αμέσως την στρατηγική, πολιτική και πολεμική σκοπιμότητα της προώθησης όσο το δυνατόν περισσότερο στα βορειοδυτικά άκρα των εθνικών μας διεκδικήσεων και εκδίδει την διαταγή υπ’ αριθ. 88263:
«Κρίνω πολιτικώς σκόπιμον να καταληφθή το ταχύτερον Χιμάρα και υψωθεί εκεί Ελληνική Σημαία. Προς τον σκοπόν τούτον δύνασθε να διαθέσητε εθελοντικόν τι Σώμα αποβιβαζόμενον δια θαλάσσης εις Χιμάραν υπό την ηγεσίαν αυτού του Σπυρομήλιου. Το πράγμαν ευκταίον, αν είναι δυνατόν να γίνη μέχρις της Κυριακής, λαμβανομένου υπ’ όψη ότι η Πύλη εζήτησε απ’ ευθείας ανακωχήν, δια να διαπραγματευθή τους προκαταρκτικούς όρους της ειρήνης, συμφέρον δε έχομεν κατά την ανακωχήν ταύτην η δράσις μας να είναι γνωστόν να έχη επεκταθή μέχρι του βορείου μέρους της διεκδικήσεως μας. Μόλις αναχωρήση δια θαλάσσης δια Χιμάραν Σώμα, δύνασθε να μοι αναγγείλητε την κατάληψιν ως γενομένην ήδη, ίνα γνωσθή δημοσία δια του τύπου».
Η κυβέρνηση Βενιζέλου είχε επιλέξει ήδη, με την έκρηξη του πολέμου, τρεις αξιωματικούς, τον Tαγματάρχη Χωροφυλακής Σπύρο Σπυρομήλιο και τους Τσόντο και Μάνο που στάλθηκαν στο ηπειρωτικό μέτωπο για να προετοιμάσουν με σώματα προσκόπων την επιχείρηση.
Ο Σπυρομήλιος που καταγόταν από τη Χιμάρα, διατάχθηκε να μεταβεί στην Κέρκυρα όπου και παραβρέθηκε από τις αρχές Οκτωβρίου για να οργανώσει εθελοντικά σώματα συμπατριωτών του, να μεριμνήσει για το σταδιακό εξοπλισμό των Χιμαριωτών και να συνεννοηθεί με Αλβανούς μπέηδες της περιοχής για την ει δυνατόν εκούσια υποταγή τους στις ελληνικές δυνάμεις και την από κοινού εξέγερση κατά των Τούρκων. Παράλληλα διατάχθηκε ο Αρχηγός του Στρατού Ηπείρου να παράσχει στο Σπυρομήλιο κάθε δυνατή βοήθεια για την εκπλήρωση της αποστολής του.
Έτσι στις 3 Νοεμβρίου στην Κόπραινα Άρτας επιβιβάστηκαν στο ατμόπλοιο «Αχελώος» 200 Κρήτες εθελοντές, με προορισμό την Κέρκυρα, για την άμεση ενίσχυση του σώματος εθελοντών του Σπυρομήλιου.
Πρόταση του Στρατηγείου Ηπείρου για προώθηση κατά την επιχείρηση των εθελοντικών τμημάτων μέχρι το Αργυρόκαστρο δε θεωρήθηκε από το Υπουργείο Στρατιωτικών ότι θα ήταν δυνατή. Αντίθετα μάλιστα κατά την ανταλλαγή απόψεων, παραλίγο να ματαιωνόταν η όλη επιχείρηση εξαιτίας τηλεγραφήματος της Νομαρχίας Κέρκυρας, στο οποίο εκφράζονταν φόβοι ότι η απόβαση στη Χιμάρα θα είχε ως συνέπεια την εκκένωση της από τα γυναικόπαιδα εξαιτίας του φόβου επιθέσεως των Τουρκαλβανών. Χρειάστηκαν επίμονες αιτήσεις και υποσχέσεις του Σπυρομήλιου προς την Κυβέρνηση και τον ίδιο τον Πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, για να ακυρωθεί η διαταγή αναστολής της επιχειρήσεως.
Την αυγή της 5ης Νοεμβρίου Χιμαριώτες, Κρήτες και άλλοι εθελοντές χωρίς να καθυστερήσουν επιβιβάστηκαν στα ατμόπλοια και απέπλευσαν από την Κέρκυρα με συνοδεία ατμομυοδρόμωνες (ποταμόπλοια).
Στις 7:30 το πρωί τα ελληνικά τμήματα υπό τον Ταγματάρχη Σπυρομήλιο, αποβιβάζονταν στα Σπήλια της Χιμάρας χωρίς να συναντήσουν αντίσταση.
Ο Σπυρομήλιος όρισε ένα τμήμα να κατευθυνθεί στον αυχένα Λογαρά, ένα δεύτερο (τους Κρήτες) το τοποθέτησε στη νότια είσοδο της πόλης, προς τον Πάνορμο και το τρίτο, οι Χιμαριώτες εθελοντές, ανέλαβε να καταλάβει το Διοικητήριο στο Κάστρο της Χιμάρας. Οι διαταγές του Ταγματάρχη ήταν να αποφευχθούν οι φόνοι για να προσεταιριστούν τα χωριά του Κουρβελεσίου.
Κατά την κίνηση τους προς το κέντρο της κωμοπόλεως οι Χιμαραίοι εθελοντές δέχθηκαν πυρά τουρκικού τμήματος οχυρωμένου στο κτίριο του Διοικητηρίου. Επακολούθησε συμπλοκή στην οποία πήραν μέρος και οι ένοπλοι κάτοικοι, με αποτέλεσμα εντός ολίγου να αποκλειστούν οι Τούρκοι στρατιώτες και δημόσιοι υπάλληλοι μέσα στο Διοικητήριο. Στο μεταξύ κατέφτασε και το τμήμα των Κρητών εθελοντών και τελικά μετά από σύγκρουση μίας περίπου ώρας οι Τούρκοι παραδόθηκαν.
Οι απώλειες ήταν τρεις νεκροί Τούρκοι στρατιώτες και ένας τραυματίας Χιμαριώτης εθελοντής. Συνελήφθησαν αιχμάλωτοι 19 Τούρκοι οπλίτες και 13 δημόσιοι υπάλληλοι οι οποίοι στάλθηκαν στο στρατόπεδο της Κέρκυρας.
Μετά την παράδοση της τουρκικής φρουράς ο Ταγματάρχης Σπύρος Σπυρομήλιος εισήλθε στο κάστρο της Χιμάρας επικεφαλής των άλλων εθελοντικών σωμάτων, υψώνοντας στο Διοικητήριο τη γαλανόλευκη σε ατμόσφαιρα συγκίνησης και αγαλλίασης.
Στις 2 το μεσημέρι η Ελληνική Σημαία κυμάτιζε στο προπύργιο του Ελληνισμού μέσα σε ένα παραλήρημα χαράς και εθνικού ενθουσιασμού.
Η Χιμάρα ήταν ελεύθερη!
Αμέσως μετά ο Σπυρομήλιος με Προκήρυξη του κήρυξε τη Χιμάρα «ελευθέραν ως αναπόσπαστον τμήμα της μίας και αδιαίρετου μεγάλης Ελληνικής Πατρίδος».
ΣΠΥΡΟΣ ΣΠΥΡΟΜΗΛΙΟΣ
Η ιστορική Προκήρυξη είχε ως εξής:
« Χειμαρριώται!
Καταλαμβάνων εν ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων Γεωργίου του Α΄ και της Ελληνικής Κυβερνήσεως την Επαρχίαν Χειμάρρας, κηρύσσω αυτήν ελευθέραν ως αναπόσπαστον τμήμα της μίας και αδιαιρέτου μεγάλης Ελληνικής Πατρίδος. Πληρούται ούτω ο πόθος πολλών γενεών αίτινες επότισαν την γην ταύτην με το αίμα των και προσέφερον εις την πατρίδα τας μεγαλυτέρας των θυσιών.
Φέρων μεταξύ Υμών τα αγαθά της ελευθερίας, της νομίμου τάξεως και ισοπολιτείας, τρέφω την αδιάσειστον ελπίδα ότι λησμονούντες το πικρόν παρελθόν θέλετε τηρήσει απέναντι των γειτόνων υμών Μουσουλμάνων την αξιοπρεπή εκείνην στάσιν ην υπαγορεύουσιν οι νόμοι του Ελληνικού Κράτους και τα αισθήματα λαού ανδρείου και ευγενούς ως υπήρξε πάντοτε ο ελληνικός λαός.
Η υπερτάτη δύναμις ήτις ιθύνει τας τύχας της ανθρωπότητος, εν τη ατελευτήτω αυτής ευσπλαχνία ηυδόκησεν ίνα τεθή σήμερον τέρμα εις τα μακραίωνα υμών δεινά και δωρήση εις Υμάς ότι επόθησαν όλοι οι γίγαντες εκείνοι οίτινες εις τον βωμόν της πατρίδος προσέφεραν θυσίαν ευπρόσδεκτον και περικαλλή, την πολύτιμον και άληστον αυτών ύπαρξιν.
Ο Ελληνικός Στρατός φέρει προς υμάς ουχί τον τρόμον του κατακτητού αλλά το χάρμα της ελευθερίας και την ένωσιν υμών μετά των λοιπών μελών της Ελληνικής οικογενείας, ίνα του λοιπού με τους αυτούς παλμούς και αγάπην περιβάλλεται την ταλαιπωρηθείσαν πατρίδα μας και με ενιαίαν εθνική ψυχή δοξάσητε τον δοτήρα παντός αγαθού προ του οποίου σήμερον εν συντριβή και ικεσία κλίνει ευγνωμονούσα και γόνυ και αυχένα ολόκληρος η Ελληνική φυλή.
Χειμαρριώται! Με την απόλυτον πεποίθησιν ότι και τώρα όπως πάντοτε θα ταχθήτε υπό την ιεράν σημαία της Πατρίδος συναγωνιζόμενοι μετ’ εμού του φυσικού σας Αρχηγού και των υπ’ εμέ γενναίων θέλετε μετά γενναιότητος και αυταπαρνήσεως υπερασπισθή της ελευθερίαν σας εναντίον παντός εχθρού, αναδεικνυόμενοι άξιοι απόγονοι των εν Αραχώβη, Μεσολογγίω, Πέτα και λοιπά μέρη πεσόντων προγόνων σας.
Παράλληλα εκδίδεται Προκήρυξη προς τους Μουσουλμάνους της επαρχίας:
«Αδελφοί Μουσουλμάνοι,
Καταλαμβάνων εν ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων Γεωργίου του Α΄ και της Ελληνικής Κυβερνήσεως την Επαρχίαν Χειμάρρας, προσαρτώ αυτήν εις τας κτήσεις της Ελληνικής πατρίδος.
Αιτώ αμέσως να προσέλθητε και δηλώσητε υποταγήν, οπότε ο Ελληνικός Στρατός υπόσχεται εις Υμάς πλήρη ευνομίαν και ισοπολιτείαν ως και άπαντα τα αγαθά εκείνα άτινα εξασφαλίζουσιν εις τους πολίτας φιλελευθέρου και ευνομούμενου Κράτους, οι Νόμοι του Ελληνικού Βασιλείου.
Η Θρησκεία, τα ήθη και τα έθιμα υμών θα ώσιν σεβαστά, όπως σεβαστά έσονται και απαραβίαστα τα δικαιώματα της ιδιοκτησίας και ο προς την ζωήν και περιουσίαν σας οφειλόμενος σεβασμός. Οι γείτονες υμών Χριστιανοί θα ώσιν προς υμάς συνδεδεμένοι δι’ ειλικρινών αισθημάτων και εκτιμήσεως ίνα υπό την αιγίδα της Ελληνικής Πολιτείας και του νέου καθεστώτος του δι’ υμάς από σήμερον δημιουργούμενου, διάγητε βίον αίσιον και ευτυχή.
Οφείλω όμως να υπομνήσω προς πάντας ότι πάσα παράβασις των Νόμων είτε πάσα απόπειρα κατά της νομίμου τάξεως και κατά της κυριαρχίας των Ελληνικών Αρχών ας εν ονόματι του Βασιλέως και της Κυβερνήσεως μου θα εγκαταστήσω παρ’ υμίν, θα τύχει αυστηράς και αμειλίκτου τιμωρίας, ίνα μη ματαιωθεί το εκπολιτιστικόν έργον όπερ ενετάλη να φέρει μεταξύ υμών ο Ελληνικός Στρατός.
Τρέφω την πεποίθησιν ότι θέλετε εισακούσει της προσκλήσεως μου ταύτης ως συμπατριώτου και ως εντολοδόχου του Ελληνικού Έθνους, μετά του οποίου συγγενικοί συνδέουσιν υμάς δεσμοί.
Σε τροχιά υλοποίησης τέθηκε από το Δήμο Δωδώνης, το έργο κατασκευής του Χώρου Πολιτισμού της Κοινότητας Σκλίβανης.
Σε δημοτικό οικόπεδο εμβαδού 1087 τ.μ., κατασκευάζεται κτίριο 300 τ.μ. που αποτελείται από ισόγειο, υπόγειο και στέγη, το οποίο πρόκειται να λειτουργήσει ως χώρος φιλοξενίας πολιτιστικών δρώμενων και εκδηλώσεων, με απώτερο στόχο τη συμβολή του στην προβολή της περιοχής και την τουριστική της ανάπτυξη.
Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 460.000 ευρώ.
